Η νεότερη αντιπαράθεση μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της συνεχίζεται, χωρίς να διαφαίνεται η κατάληξή της. Οι τεχνικές εργασίες σχετικά με το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας προχωρούν, αλλά οι αψιμαχίες μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών δεν έχουν σταματήσει. Το ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο δεν θα του αποφέρει καινούργιους φίλους στο Βερολίνο.
Εν τω μεταξύ, ο Πέτερ Γκαουβάιλερ, ένας προβεβλημένος ευρωσκεπτικιστής από το CSU, το αδελφό κόμμα του CDU της Αγκελα Μέρκελ, παραιτήθηκε από βουλευτής σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τους χειρισμούς της καγκελαρίου στο ελληνικό θέμα.
Μία συμφωνία που θα απελευθερώσει κάποια μεταβατική χρηματοδότηση για την Ελλάδα, σε αντάλλαγμα για κάποιες μεταρρυθμίσεις (αλλά όχι όλες), εξακολουθεί να είναι προς το συμφέρον όλων των εμπλεκομένων. Το σενάριο της μη συμφωνίας, όπου η Ελλάδα δεν θα εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις της προς το ΔΝΤ ή τον ιδιωτικό τομέα, θα είναι οικονομικά και πολιτικά τραυματικό, τόσο για την Ελλάδα όσο και για τους Ευρωπαίους εταίρους της. Γι’ αυτό τον λόγο η συμφωνία παραμένει το πιο πιθανό σενάριο.
Στο σενάριο της μη συμφωνίας, ο κρίσιμος παράγοντας θα είναι η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αν η ΕΚΤ αναστείλει τη χορήγηση έκτακτης ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες, η Ελλάδα σχεδόν σίγουρα θα υποχρεούνταν να αντιδράσει με προσωρινό κλείσιμο των τραπεζών, κεφαλαιακούς και συνοριακούς ελέγχους. Αυτό θα συμβεί ανεξαρτήτως αν η Ελλάδα μείνει στην Ευρωζώνη ή φύγει.
Σε περίπτωση εισαγωγής νέου νομίσματος, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν τα οικονομικά οφέλη της υποτίμησης θα υπερέβαιναν τις αρνητικές επιπτώσεις των κεφαλαιακών και συνοριακών ελέγχων, της αναταραχής στις τράπεζες και της μειωμένης αίσθησης πλούτου των καταναλωτών. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο δεδομένου του μικρού μεγέθους του εμπορεύσιμου τομέα στην Ελλάδα. Τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και η Ελλάδα θα έπρεπε επίσης να επιλύσουν το ακανθώδες ζήτημα των υποχρεώσεων της χώρας προς το Ευρωσύστημα (βάσει του συστήματος πληρωμών Target 2), που θα ενέτεινε περαιτέρω την ένταση μεταξύ της Αθήνας και των πρώην εταίρων της στην Ευρωζώνη.
Το νέο νόμισμα θα αντιμετώπιζε μία πληθώρα εμποδίων εντός της Ε.Ε. σχετιζόμενων με την υποτιθέμενη μη αναστρέψιμη φύση του ευρώ. Η παραβίαση των ευρωπαϊκών συνθηκών από την Ελλάδα θα άνοιγε τον δρόμο σε Ελληνες πολίτες να προσφύγουν νομικά κατά των αποφάσεων της κυβέρνησής τους σε ευρωπαϊκά δικαστήρια. Πολίτες άλλων χωρών θα πίεζαν τις κυβερνήσεις τους να κάνουν το ίδιο κατά της Ελλάδας.
Είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν οι δυσκολίες -νομικές, πολιτικές, οικονομικές, χρηματοοικονομικές- που θα συνεπάγετο το σενάριο της μη συμφωνίας από το να βρεθούν ξεκάθαρες λύσεις για τα διλήμματα αυτά. Το στοιχείο αυτό είναι εγγενές στο ελληνικό πρόβλημα: όλα τα σενάρια εξόδου από το ευρώ και άτακτης χρεοκοπίας, με άλλα λόγια, θα είναι δυσάρεστα, χαοτικά, και πολιτικά και νομικά φορτισμένα.
Γι’ αυτό τον λόγο θεωρούμε ότι τελικά θα υπάρξει συμφωνία, αν και δεν θα συμβεί άμεσα. Η αίσθηση της κρίσης μάλλον πρέπει να ενταθεί πριν η κατάσταση βελτιωθεί.
* Ο κ. Mujtaba Rahman είναι επικεφαλής ευρωπαϊκής ανάλυσης, Eurasia Group.