Με πρωταρχικό στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας του ελληνικού Δημοσίου μέσα στις επόμενες λίγες ημέρες, η κυβέρνηση προσπαθεί να βρει τις κατάλληλες ισορροπίες τόσο με τους δανειστές, όσο και στο εσωτερικό της. Κυβερνητικά στελέχη εμφανίζονται πρόθυμα να κάνουν κάποια βήματα πίσω από τις «κόκκινες» γραμμές της διαπραγμάτευσης, αλλά αυτό δεν αποτελεί ομόφωνη απόφαση.
Την ίδια ώρα, η Ευρωζώνη στέλνει μηνύματα ότι σε περίπτωση που οι συζητήσεις αναδείξουν σημαντική πρόοδο και ανοίξουν παράθυρο συμφωνίας συντόμως, τότε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα μπορούσε να αυξήσει το όριο των εντόκων που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες, δηλαδή να δανείσουν το Δημόσιο, ώστε να διασφαλιστεί ο απαραίτητος χρόνος για την οριστικοποίηση της συμφωνίας. Στο οικονομικό επιτελείο θέλουν να εκμεταλλευτούν την οποιαδήποτε ευελιξία επιδείξουν οι δανειστές και στο πλαίσιο αυτό είναι έτοιμοι να συζητήσουν τα πάντα, ακόμα και υποχωρήσεις σε κρίσιμα θέματα.
Οι θέσεις
Στο πλαίσιο αυτό, οι θέσεις που προωθεί η ελληνική πλευρά στις διαπραγματεύσεις είναι:
1. Δημοσιονομικά. Αδιαπραγμάτευτη είναι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος έως 1,5% του ΑΕΠ για το 2015 (αντί στόχου 3% του ΑΕΠ). Αυτό φαίνεται πως η Αθήνα το έχει κερδίσει, αλλά οι δανειστές εκτιμούν ότι ακόμα και για να επιτευχθεί ο νέος στόχος απαιτούνται επιπλέον μέτρα 2-3 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να εφαρμόσει και φέτος τον ΕΝΦΙΑ ως έχει. Παράλληλα, συζητεί το ενδεχόμενο στοχευμένων περικοπών σε υψηλές επικουρικές συντάξεις, ενώ δεν διαπραγματεύεται μείωση κύριων συντάξεων. Επίσης, δείχνει διάθεση να εξετάσει το καθεστώς των συντελεστών ΦΠΑ. Υπάρχουν εισηγήσεις για επιβολή ενός ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ (για παράδειγμα 15%), αλλά το θέμα θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης κυρίως τον Ιούνιο.
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της καταβολής 13ης σύνταξης φέτος, κυβερνητικά στελέχη εμφανίζονται διατεθειμένα να βρουν μία «ενδιάμεση» λύση με τους δανειστές, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν πρέπει να προχωρήσει το μέτρο, γιατί το κόστος δεν θα μπορέσει να το αντέξει ο προϋπολογισμός.
Επίσης, εξετάζεται το ενδεχόμενο επιβολής κάποιου είδους έκτακτης εισφοράς. Πιθανότερο σενάριο η αύξηση της έκτακτης εισφοράς στα εισοδήματα άνω των 50.000 ευρώ.
2. Ασφαλιστικό. Η θέση της Αθήνας είναι ότι μία κυβέρνηση 3 μηνών δεν μπορεί να έχει ετοιμάσει το σύνολο των αλλαγών που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Ωστόσο, είναι έτοιμη να προχωρήσει στην αναδιάρθρωση του συστήματος των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, με επίκεντρο εκείνες που δίνονται στον τραπεζικό κλάδο. Με τον τρόπο αυτό η Αθήνα θέλει να δείξει ότι έχει την πρόθεση για μία ουσιαστική αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά πρέπει να της δοθεί χρόνος ώστε να διαμορφώσει μία ολοκληρωμένη πρόταση που θα μπορέσει να εφαρμοστεί και να μη χρειάζεται τροποποιήσεις κάθε 1-2 χρόνια.
3. Εργασιακά. Η κυβέρνηση θέλει να προχωρήσει στην αλλαγή των συλλογικών διαπραγματεύσεων και στην αύξηση (έστω και σταδιακά) του κατώτατου μισθού. Από την άλλη πλευρά, οι δανειστές δεν υποχωρούν από τη θέση τους για διαμόρφωση συνθηκών μεγαλύτερης ευελιξίας στις ομαδικές απολύσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, κυβέρνηση και δανειστές είναι πολύ κοντά στο να συμφωνήσουν να μην επιμείνει καμία από τις δύο πλευρές στις θέσεις της. Τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον να υπάρξει ένα «μορατόριουμ» μη ανάληψης δράσης.
4. Ιδιωτικοποιήσεις. Με την προώθηση των σχεδίων αποκρατικοποίησης των ΟΛΠ, ΔΕΣΦΑ, ΟΔΙΕ, περιφερειακών αεροδρομίων και Αστέρα Βουλιαγμένης, η κυβέρνηση δείχνει διάθεση σύγκλισης με τους δανειστές. Ξεκαθαρίζει, όμως, ότι δεν συζητεί πώληση των ΔΕΗ και ΕΥΔΑΠ, ενώ από τη διαδικασία αποκρατικοποίησης το Δημόσιο θα παραμένει με υψηλό ποσοστό στις ΔΕΚΟ.
5. Τράπεζες. Το θέμα των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας αποτελεί αγκάθι. Οι δανειστές επιμένουν στη θέσπιση πολύ χαμηλών κριτηρίων. Η κυβέρνηση έχει καταρτίσει σενάρια που βρίσκονται κοντά στην αντίστοιχη ρύθμιση Χατζηδάκη, αλλά δεν θέλει να υποχωρήσει κι άλλο.
Το χρονοδιάγραμμα
Στόχος της Αθήνας είναι να πραγματοποιηθεί αυτή την εβδομάδα ένα έκτακτο Eurogroup (ακόμα και αύριο), πριν από την προγραμματισμένη συνεδρίαση της 11ης Μαΐου. Ο λόγος είναι ότι θέλει να προλάβει τη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6 Μαΐου, που θα εξετάσει το ενδεχόμενο να αυξήσει το ποσοστό της απομείωσης της αξίας (haircut) των ενεχύρων (collateral) που δίνουν οι ελληνικές τράπεζες για να αντλούν ρευστότητα. Τα τρία σενάρια που έχει επεξεργαστεί η ΕΚΤ προβλέπουν την αύξηση του haircut από το 23% που είναι σήμερα μεσοσταθμικά, στο 44%, το 65% ή ακόμα και στο 80%. Κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με το τέλος της παροχής ρευστότητας στις τράπεζες σε διάστημα από μία εβδομάδα έως ένα μήνα περίπου λόγω έλλειψης επαρκών ενεχύρων. Αντιθέτως, αν η Ευρωζώνη εκπέμψει ένα θετικό μήνυμα για την πορεία των διαπραγματεύσεων, τότε εκτιμάται ότι η ΕΚΤ δεν θα καταστήσει αυστηρότερους τους όρους παροχής ρευστότητας από τον ELA. Πάντως, από την πλευρά των δανειστών δεν «βλέπουν» ούτε την πιθανότητα, ούτε το λόγο να επέλθει κάποια συμφωνία έως τη Δευτέρα.
Δεύτερο χρονικό ορόσημο είναι αυτό της 12ης Μαΐου, οπότε πρέπει να καταβληθούν 700 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ. Για να ανταποκριθεί η Ελλάδα σε αυτή την προθεσμία, πρέπει να έχει λάβει κάποιας μορφής χρηματοδότηση. Εστω και έμμεση (μέσω της αύξησης του ορίου των εντόκων γραμματίων που μπορούν να αγοράσουν οι ελληνικές τράπεζες). Εκτιμάται ότι αν αυτό αποφασιστεί στο Eurogroup της 11ης Μαΐου, δεν θα υπάρξει πρόβλημα με την πληρωμή του ΔΝΤ, ακόμα κι αν δεν γίνει στις 12 του μήνα, αλλά λίγες ημέρες αργότερα.