Σε δύο επίπεδα εκτυλίσσεται η διαπραγμάτευση Αθήνας και δανειστών. Στο ένα, που είναι άμεσο, επιδιώκεται μία κατ’ αρχήν συμφωνία, κυρίως επί των δημοσιονομικών μέτρων, που οδηγεί σε περισσότερους φόρους, αλλά θα δώσει ανάσα ρευστότητας στη χώρα. Στο άλλο, που «πάει» γι’ αργότερα, προβλέπεται η ολοκλήρωση ενός συνολικού πακέτου (είτε μέσα στον επόμενο μήνα είτε στο τέλος καλοκαιριού) για τη μετά τον Ιούνιο εποχή, που θα περιλαμβάνει τις μεταρρυθμίσεις (ασφαλιστικό, εργασιακό και εργαλειοθήκη ΟΟΣΑ).
Αν και στην κυβέρνηση υποστηρίζουν επισήμως ότι πρόθεση είναι να κλείσει η συνολική συμφωνία τώρα, τα δεδομένα της διαπραγμάτευσης δείχνουν ότι δύσκολα μπορεί να φθάσουμε σε κάτι τέτοιο. «Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement) και γι’ αυτό πραγματοποιούνται εντατικές διαπραγματεύσεις στο Brussels Group», αναφέρουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου. Σύμφωνα, όμως, με πληροφορίες, η πρόοδος των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες είναι τέτοια που δεν επιτρέπει τέτοιου είδους αισιοδοξία. Χαρακτηριστικά, παράγοντες με γνώση των συζητήσεων εκτιμούν ότι το να επιτευχθεί πλήρης συμφωνία έως τις αρχές του Ιουνίου «συγκεντρώνει μικρές πιθανότητες». Αναφέρουν, δε, ως λόγους τον περιορισμένο χρόνο (οι συνομιλίες είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσουν εκ νέου την Τρίτη στις Βρυξέλλες) και τον βαθμό δυσκολίας των ανοικτών θεμάτων.
Από την πλευρά των θεσμών, τα μηνύματα που φθάνουν στην Αθήνα δείχνουν ότι η απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές παραμένει μεγάλη, σχεδόν σε όλα τα ζητήματα. Αρα, θα πρέπει να γίνουν υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές για να επέλθει το πολυπόθητο «staff level agreement».
Ηδη, η Αθήνα έχει δείξει ευελιξία στο σκέλος των δημοσιονομικών μέτρων, κάτι που δεν κάνει στα εργασιακά και τα ασφαλιστικά. Και ευελιξία ζητάει και από την άλλη πλευρά σε θέματα που γνωρίζει ότι για την κυβέρνηση υπάρχει εντελώς διαφορετική φιλοσοφία στην αντιμετώπισή τους.
Τα θέματα στα οποία υπάρχει σύγκλιση και μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για μια πρώτη συμφωνία, είναι:
1. Δημοσιονομικοί στόχοι και νέα μέτρα. Η Αθήνα προτείνει ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος να διαμορφωθεί στα επίπεδα του 1% του ΑΕΠ και να αυξηθεί στο 2% το 2016 και στο 3,5% από το 2017 και μετά. Για να επιτευχθεί ο φετινός στόχος, εξετάζονται μεταξύ άλλων τα εξής μέτρα:
• Αλλαγή συντελεστών ΦΠΑ. Τα σενάρια που υπάρχουν δείχνουν αύξηση των εσόδων κατά 500 εκατ. ευρώ έως και 1 δισ. Οι δανειστές επιμένουν στην εφαρμογή δύο συντελεστών (έναν κοντά στο 23% κι ένα χαμηλότερο, της τάξεως του 10%) και η κυβέρνηση σε τρεις (23%-14%-7%).
• Τέλος επί των τραπεζικών συναλλαγών. Εκτιμάται ότι εάν εφαρμοστεί 0,1% επί των συναλλαγών άνω των 500 ευρώ και εκτός μηχανημάτων αυτόματης ανάληψης (ΑΤΜ), τότε μπορούν να εισπραχθούν περί τα 300 εκατ. ευρώ.
• Επαναφορά της εισφοράς αλληλεγγύης στα προ περικοπής επίπεδα για εισοδήματα άνω των 30.000.
• Αύξηση του φόρου πολυτελείας.
• Αύξηση του φόρου επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών, αν και το ΥΠΟΙΚ διαψεύδει το μέτρο.
• Οπως διαψεύδει επίσης και την επιβολή φόρου σε καταθέσεις από ένα επίπεδο και πάνω, αν και οι πληροφορίες επιμένουν.
2. Μακροοικονομικό μοντέλο. Σύμφωνα με πληροφορίες, Αθήνα και δανειστές συμφωνούν σε μια πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ φέτος κατά 0,5%. Αλλωστε, αυτό ανακοίνωσε προσφάτως και η Κομισιόν.
3. «Κόκκινα» δάνεια. Στο θέμα αυτό επικρατεί σύγχυση, καθώς από την κυβέρνηση υποστηρίζουν ότι υπάρχει σύγκλιση, αλλά από τους δανειστές θεωρούν ότι υπάρχει απόσταση σε κρίσιμες λεπτομέρειες. Είναι,
όμως, από τα θέματα που έχει καλυφθεί μεγάλο μέρος της αρχικής διαφοράς.
Από την άλλη πλευρά, τα ζητήματα στα οποία υπάρχει διάσταση απόψεων και θα μπορούσαν να κλείσουν σε μεταγενέστερο χρόνο, είναι:
• Ασφαλιστικό. Η Αθήνα έχει καταθέσει τις προτάσεις της για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και περιμένει την αντίδραση των θεσμών. Θέμα σημαντικής τριβής είναι η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα επικουρικά ταμεία, με την κυβέρνηση να μην υποχωρεί και τους δανειστές να επιμένουν. Επίσης, ένα άλλο ζήτημα είναι η καταβολή της 13ης σύνταξης, αν και όπως όλα δείχνουν θα μεταφερθεί για αργότερα και υπό προϋποθέσεις.
• Εργασιακά. Η σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού και η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελούν τις «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης, με τους θεσμούς να εμμένουν στην αναστολή των σχετικών κυβερνητικών ανακοινώσεων. Παράλληλα, το θέμα των ομαδικών απολύσεων δεν έχει αποσυρθεί από την πλευρά των δανειστών.
• Αγορά προϊόντων. Οι δανειστές επιμένουν στην πλήρη εφαρμογή της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, με την κυβέρνηση στην παρούσα φάση να προσπαθεί να αλλάξει το μείγμα των πολιτικών ή να προωθήσει το μίνιμουμ της έκτασης των μέτρων που περιλαμβάνονται σε αυτήν.