Και αυτό το «νόμισμα», όπως όλα, έχει δύο όψεις. Στη μία απεικονίζεται ο αξιοσημείωτος τζίρος συναλλαγών που παρατηρείται εδώ και αρκετό καιρό, κατά το τελευταίο διάστημα των συνεδριάσεων στο Χρηματιστήριο. Στην άλλη όψη απεικονίζεται το μεγάλο ύψος των καταθέσεων που αποσύρθηκαν ενόψει και αυτού του τριημέρου, υπό τον φόβο ενδεχόμενων capital controls και όχι μόνον.
Στην πρώτη περίπτωση, όπως μπορούν να επιβεβαιώσουν και στελέχη μεγάλων χρηματιστηριακών εταιρειών, το φαινόμενο σημειώνεται με αξιοσημείωτη ένταση εδώ και κάμποσο καιρό. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, η κινητικότητα αυτή παρατηρείται κάθε φορά που σημειώνονται εξελίξεις στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης. «Λογικό», θα μπορούσε κανείς να πει, αφού δίνουν τον τόνο της ημέρας. Κάποιοι, διαχειριστές και άλλοι που προφανώς είναι η δουλειά τους, περιμένουν τις εξελίξεις και κάνουν αναλόγως τις κινήσεις τους.
Συγκεκριμένα, κρίνοντας εκ των υστέρων, μπορεί κανείς να παρατηρήσει το τελευταίο διάστημα σειρά εντολών πώλησης και αγοράς με βάση δηλώσεις Ελλήνων και Ευρωπαίων αξιωματούχων που προκαλούν σημαντικές μεταβολές στο κλίμα του χρηματιστηρίου. Ο παράδεισος, δηλαδή, των day traders, οι οποίοι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του χρηματιστηρίου, έχουν αυξήσει σημαντικά τις πράξεις και τους τζίρους τους.
Κύκλοι από το Λονδίνο υποστηρίζουν, μάλιστα, πως το ίδιο κάνουν και οι ξένοι, μόνον που οι συναλλαγές τους πραγματοποιούνται εξωχρηματιστηριακά, στα λεγόμενα «dark pools», και δεν καταγράφονται στον ημερήσιο τζίρο του χρηματιστηρίου. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί κανείς να τις επικαλεσθεί.
Στη δεύτερη περίπτωση, των εκροών, τα πράγματα είναι πιο απλά. Από την Τρίτη, που διέρρευσε μια πρόταση για φόρο στις αναλήψεις από τα ΑΤΜ και άρχισαν πάλι να κυκλοφορούν οι φήμες για capital controls ενόψει του τριημέρου του Αγίου Πνεύματος και ελλείψει συμφωνίας με τους εταίρους, οι εκροές από τις καταθέσεις «πήραν πάλι μπρος». Ωστόσο, όπως λέγεται, σε αυτήν την εξέλιξη συνέβαλε και η κυβερνητική πρόθεση να φορολογήσει με μικρότερο συντελεστή τα αδήλωτα κεφάλαια του εξωτερικού σε σχέση με εκείνα τα εσωτερικού. Δεν αποκλείεται, δηλαδή, κάποιοι να έσπευσαν να βγάλουν «προβληματικά λεφτά» στο εξωτερικό, για… ευνόητους λόγους.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, ο μέσος ημερήσιος όρος των εκροών ήταν περίπου 300 εκατ. ευρώ, με τις παραγγελίες για το Σαββατοκύριακο να είναι ασυνήθιστα αυξημένες. Η κυβέρνηση, στο κλείσιμο της εβδομάδας, έδωσε έναν τόνο αισιοδοξίας στην αγορά, από τη στιγμή που μέσω non paper (Τετάρτη) ουσιαστικά προανήγγειλε έναρξη της διαδικασίας σύνταξης της συμφωνίας με τους εταίρους. Η κακή ψυχολογία, όμως, η οποία ενισχύεται έτι περαιτέρω από την αέναη φημολογία ότι οι υπουργικές αποφάσεις για τα capital controls είναι έτοιμες και τα λογισμικά των τραπεζών επίσης, δύσκολα ανατρέπεται.
Λογικά, οι Ελληνες θα έπρεπε να είμαστε πλέον πιο έμπειροι και εξ αυτού του λόγου πιο ψύχραιμοι. Γιατί, αυτή η ιστορία έχει επαναληφθεί πολλάκις τα τελευταία πέντε χρόνια. Αλλωστε, κάπως έτσι το συνολικό υπόλοιπο των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες έπεσε από τα 235 δισ. ευρώ, όταν ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια, στα 135 δισ. ευρώ σήμερα. «Αιμορραγία» ύψους 100 δισ. ευρώ δύσκολα συναντάει κανείς. Η διαφορά όμως τώρα, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, έχει να κάνει με την ένταση της αναμονής, που έχει χτυπήσει «κόκκινο».
Οι αυξήσεις κεφαλαίου
Κι επειδή ενός κακού μύρια έπονται, αυτή η απώλεια «χτυπάει» και αλλού. Αυτός, μάλιστα, ενδεχομένως να είναι ένας από τους επόμενους μεγάλους πονοκεφάλους που θα κληθεί να διαχειρισθεί η κυβέρνηση, αν κι εφόσον κλείσει την τρέχουσα συμφωνία. Ο λόγος αφορά τις μεγάλες αυξήσεις κεφαλαίου που θα πρέπει να κάνουν οι ελληνικές τράπεζες το αργότερο ώς το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2016. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα είναι της τάξης των 10 δισ. ευρώ. Ενδεχομένως και λίγο παραπάνω. Και όπως είναι φυσικό, το ποσό μόνο άμεσα διαθέσιμο δεν είναι.
Το κρίσιμο ερώτημα στο οποίο καλείται να απαντήσει είναι: Ποιος θα βάλει αυτά τα λεφτά; Υπό τις παρούσες συνθήκες, το «μαξιλάρι» των περίπου 11 δισ. ευρώ που έχει στη διάθεσή του το ΤΧΣ φαντάζει μονόδρομος. Ενδεχόμενο να δώσουν το «παρών» και ιδιώτες μέτοχοι δεν υπάρχει. Οι ζημίες που γράφουν είναι ήδη πολύ μεγάλες…