ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ «Μία χρεοκοπία έναντι του ΔΝΤ θα είναι πολύ, πολύ σοβαρή», δηλώνει στην «Κ» ο Ντέσμοντ Λάχμαν, ερευνητής στο American Enterprise Institute και πρώην στέλεχος του ΔΝΤ.
Οπως τονίζει σε συνέντευξή του, οι πιστωτές έχουν συμφέρον να αποφύγουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά σημειώνει ότι υπάρχουν όρια στο πόσες υποχωρήσεις μπορούν να κάνουν. Σύμφωνα με τον κ. Λάχμαν, η χρεοκοπία δεν θα γίνει τον Ιούνιο, αλλά τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο. «Οι Ελληνες το άφησαν πραγματικά για την τελευταία στιγμή, και νομίζω ότι οι αγορές μοιράζονται την άποψή μου όταν τιμολογούν το διετές ελληνικό ομόλογο στο 25%, καθώς πιστεύουν ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην πληρωθεί. Υπάρχει εύλογη πιθανότητα χρεοκοπίας και φαίνεται πραγματικά πολύ δύσκολο να ικανοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, όταν υπάρχουν μεγάλες πληρωμές και θα χρειάζεται ένα τρίτο πρόγραμμα». Αυτό, όμως, πιστεύει ότι θα είναι πολύπλοκο, διότι εκτός από την Ελλάδα θα πρέπει να το εγκρίνει κι ένας αριθμός Κοινοβουλίων ευρωπαϊκών χωρών που «δεν είναι ενθουσιασμένες με το ενδεχόμενο».
Οπως λέει, μία χρεοκοπία έναντι του ΔΝΤ θα ήταν πραγματικά σοβαρή, αν και όχι άμεση: «Δεν πιστεύω ότι εκείνη την ημέρα θα έρθει η συντέλεια του κόσμου. Το ΔΝΤ θα στείλει μία επιστολή λέγοντας ότι σε δύο εβδομάδες ελπίζουμε να πληρώσετε, μετά θα υπάρξει περιθώριο άλλων δύο εβδομάδων, μετά θα συνεδριάσει το συμβούλιο… Αλλά θα ήταν άσχημο εάν η Ελλάδα λάβει μια σκόπιμη απόφαση να μην πληρώσει το ΔΝΤ. Ακόμη και αν το ΔΝΤ δεν την κηρύξει σε στάση πληρωμών, μπορεί να έχει πρόβλημα με τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, με τις αγορές, και θα είναι πολύ δύσκολο για την ΕΚΤ να συνεχίσει να στηρίζει τις ελληνικές τράπεζες. Αλλά το πιο σημαντικό είναι το τι θα κάνουν οι Ελληνες πολίτες, αν σπεύσουν να βγάλουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες». Με την Ελλάδα ήδη πολύ κοντά στο όριο της ΕΚΤ, αυτή θα πρέπει τότε να αποφασίσει αν μπορεί να συνεχίσει να δίνει πίστωση στην Ελλάδα: «Γίνεται ήδη πολλή συζήτηση στην ΕΚΤ, οι Γερμανοί αντιδρούν και κάτι τέτοιο θα τους ενισχύσει. Η ΕΚΤ αισθάνεται άβολα για το τι γίνεται στην Ελλάδα και αν δεν πληρωθεί το ΔΝΤ, αυτό μπορεί να ξεχειλίσει το ποτήρι».
Κεφαλαιακοί έλεγχοι
Αναγνωρίζοντας τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο κ. Λάχμαν θεωρεί πιθανό να προσφύγει σε εκλογές για να νομιμοποιήσει ένα τρίτο πρόγραμμα. Ωστόσο, εκτιμά πως αυτές θα γίνουν σε συνθήκες κεφαλαιακών ελέγχων, προκειμένου να αποτραπούν περαιτέρω εκροές από τις τράπεζες. Οπως λέει, αν ο πρωθυπουργός επιλέξει τις εκλογές, η ΕΚΤ δεν θα τραβήξει την πρίζα από τις ελληνικές τράπεζες, αλλά θα ζητήσει κεφαλαιακούς ελέγχους ώστε να αποτρέψει τις εκροές καταθέσεων.
Το πρώην στέλεχος του ΔΝΤ θεωρεί, πάντως, ότι δεν χρειάζεται «κούρεμα» του ελληνικού χρέους και τονίζει ότι θα ήταν αρκετές η μείωση των επιτοκίων και παράταση των λήξεων – εφόσον το ΔΝΤ ξεπεράσει τη «γελοία», όπως λέει, επιμονή του στην υποχώρηση του χρέους στο 110% του ΑΕΠ μέχρι το 2022. «Το ΔΝΤ πρέπει να γίνει πιο ευέλικτο, το να ομιλούν για το χρέος ως ποσοστό προς το ΑΕΠ δεν έχει νόημα. Αν το επιτόκιο είναι πολύ χαμηλό και οι λήξεις μακρινές, μπορείς να ζήσεις με 180% του ΑΕΠ! Σκέπτονται τον στόχο και πιέζουν για αναδιάρθρωση, αλλά προκαλούν περιττή πίεση. Δεν βλέπω λογική σε αυτή την επιμονή». Μία αναδιάρθρωση θα ελάφρυνε και τη δημοσιονομική προσαρμογή, δηλαδή τη λιτότητα: «Αυτό μειώνει την επιταγή για πολύ υψηλά, πολύ γρήγορα πρωτογενή πλεονάσματα. Και πάλι θα χρειάζεσαι πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά αντί για 3% του ΑΕΠ μπορεί να είναι 1%. Αυτό ήδη συζητείται», λέει ο κ. Λάχμαν.
Σε αντάλλαγμα, πάντως, τονίζει ότι οι Ευρωπαίοι θα επιμείνουν στις μεταρρυθμίσεις, και προειδοποιεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συνεχίσει να αρνείται και τη λιτότητα και τις μεταρρυθμίσεις. «Πρέπει να γίνει ένα ελάχιστο, ή τουλάχιστον να προσποιηθεί κανείς, δεν μπορείς να λες υπάρχουν αυτές οι “κόκκινες γραμμές”. Νομίζω ότι αυτό που το κάνει δύσκολο για το ΔΝΤ είναι ότι αυτή η κυβέρνηση έχει αντιστρέψει πορεία σε κάποια πράγματα, δεν είναι μόνο ότι δεν κάνει αυτά που λέει το ΔΝΤ, αλλά στρέφονται σε άλλη κατεύθυνση».
Σύμφωνα με τον κ. Λάχμαν, «η καλύτερη συμφωνία που θα μπορούσε να κάνει η Ελλάδα είναι να επιτύχει χαμηλότερο πλεόνασμα σε αντάλλαγμα για περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Δεν νομίζω ότι μπορεί να αναμένει πως θα μειώσουν στο μισό το πλεόνασμα χωρίς να κάνει τίποτε στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων. Θα επιμείνουν ότι θα πρέπει να δείξει ότι είναι σοβαρή στα θέματα του συνταξιοδοτικού, των εργασιακών σχέσεων, της συλλογής των φόρων, των ιδιωτικοποιήσεων. Το πρόβλημα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι θέλει λιγότερη δημοσιονομική προσαρμογή και την ίδια στιγμή αρνείται να κάνει μεταρρυθμίσεις».
Γεωπολιτικοί παράγοντες
Γι’ αυτό εκτιμά πως «οι Ευρωπαίοι παραμένουν σκληροί, διότι πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρχουν κανόνες». Οσο για το ΔΝΤ, προβλέπει ότι δεν θα χορηγήσει τη δόση προς την Ελλάδα, διότι «έχεις μια κυβέρνηση που για τέσσερις μήνες δεν ξεκαθαρίζει τι θα κάνει, γι’ αυτό και δεν μπορεί να βασιστεί στον λόγο της. Ετσι, θα ζητήσει τουλάχιστον κάποια από τα μέτρα να εγκριθούν από την κυβέρνηση, κάτι που περιπλέκει τα πράγματα για το πότε μπορεί να δοθεί η δόση».
Και αυτό, παρά την εκτίμησή του ότι «κανείς δεν θέλει να χρεοκοπήσει η Ελλάδα, διότι υπάρχει και ο γεωπολιτικός παράγοντας… ο φόβος ότι αν η Ελλάδα καταρρεύσει θα στραφεί στη ρωσική τροχιά. Επίσης, αν και προσπαθούν να δείξουν ψυχραιμία, ότι μπορούν να αφήσουν την Ελλάδα να φύγει, δεν γνωρίζουν πραγματικά τι θα γίνει. Νομίζω ότι θα υπάρχουν πολλές συνέπειες για την Ευρώπη. Ενα θέμα είναι ότι η ΕΚΤ έχει 100 δισ. ευρώ έκθεση στη χώρα, και η μη πληρωμή της θα δημιουργήσει μια σειρά από προβλήματα με τους Γερμανούς για το τι θα μπορεί να κάνει στο μέλλον. Γι’ αυτό όλοι θέλουν η κρίση να λυθεί, αλλά δεν μπορούν απλώς να δώσουν τα χρήματα στην Ελλάδα, διότι αυτό στέλνει ένα πολύ κακό μήνυμα στις υπόλοιπες χώρες: ότι δεν υπάρχουν κανόνες. Και πολιτικά, έχει κανείς τις πορτογαλικές και ισπανικές εκλογές που έρχονται, υπάρχουν λοιπόν περιορισμοί στο τι μπορούν να κάνουν».
Οσο για τις ΗΠΑ, όπως λέει, «θα ξαφνιαζόμουν πολύ εάν η αμερικανική πλευρά δεν ήταν εξαιρετικά ανήσυχη για τις γεωπολιτικές συνέπειες. Πέρα από την οικονομία και το εμπόριο, αυτό που νομίζω ότι θα πρέπει να τους ανησυχεί είναι η ρωσική διάσταση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ελλάδα είναι πολύ σημαντική για τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό νομίζω ότι η Αμερική θα είναι υποστηρικτική, μέσα και από το ΔΝΤ, καθώς είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ μπορούν να βοηθήσουν τους Ελληνες».
Οπως εκτιμά, λόγω της επιμονής της Γερμανίας αλλά και της ΕΚΤ, το ΔΝΤ θα συμμετάσχει και στο τρίτο πρόγραμμα. Τέλος, όσο για την ιδέα ενοποίησης των πληρωμών του Ιουνίου, ώστε να δοθεί χρόνος στην Ελλάδα έως το τέλος του μήνα, δεν του φαίνεται περίεργη.