Πριν πέσει η αποψινή νύχτα, πολλά θα έχουν κριθεί για τη μορφή που θα λάβει το ΠΑΣΟΚ το ερχόμενο χρονικό διάστημα. Ως την επόμενη Κυριακή, 14 Ιουνίου θα είναι γνωστό και ποιο θα είναι το πρόσωπο που θα διαδεχθεί τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Το 10ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ διεξάγεται μέσα στην πλέον δυσμενή συγκυρία για το κόμμα, καθώς σε καμία στιγμή στην 41 ετών ιστορία του δεν είχε τα σημερινά, ιδιαίτερα χαμηλά, εκλογικά ποσοστά (4,68%). Βασικοί πρωταγωνιστές είναι, εκ των πραγμάτων, οι διεκδικητές της προεδρίας και δη η κ. Φώφη Γεννηματά και ο κ. Α. Λοβέρδος, αλλά και ο κ. Οδ. Κωνσταντινόπουλος, ο οποίος είναι, επίσης, υποψήφιος. Στους σιωπηλούς πρωταγωνιστές του συνεδρίου περιλαμβάνεται και ο κ. Ν. Ανδρουλάκης, ο οποίος παρότι δεν θα διεκδικήσει την προεδρία (ενδεχόμενο το οποίο ήταν ανοικτό μέχρι και την τελευταία στιγμή), εξακολουθεί να διατηρεί υπό τον έλεγχό του, μια σημαντική μερίδα του κομματικού μηχανισμού, αν και πολύ μικρότερη από όσο θα επιθυμούσε.
Με το γεγονός αυτό (όπως φάνηκε από τη διασπορά φημολογιών την προηγούμενη εβδομάδα) φαίνεται ότι δεν επιθυμούν να συμφιλιωθούν οι βασικοί διεκδικητές του προεδρικού θώκου. Στο πλαίσιο της σχεδόν… πατροπαράδοτης συνήθειας αδυσώπητου παρασκηνιακού πολέμου στο ΠΑΣΟΚ, εντάσσεται και η κινητοποίηση ιστοσελίδων και λογαριασμών στα κοινωνικά δίκτυα που εμφανίζονται ως ασυνήθιστα υποστηρικτικά υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Ως προς το οργανωτικό σκέλος του συνεδρίου, υφίστανται ορισμένες λεπτομέρειες που είναι ιδιαίτερα κρίσιμες και για την πολιτική που θα ακολουθήσει το ΠΑΣΟΚ μετά τις 14 Ιουνίου. Πέρα από την ανάδειξη των συλλογικών, κομματικών οργάνων, τα οποία πρακτικά θα κληρονομήσει και ο πρόεδρος που θα εκλεγεί την ερχόμενη Κυριακή, υπάρχουν και κάποιες πιο ουσιαστικές προτάσεις. Οπως το ενδεχόμενο να θεσμοθετηθεί θέση αντιπροέδρου του ΠΑΣΟΚ. Εφόσον κάτι τέτοιο τελικώς υλοποιηθεί, άπαντες εκτιμούν ότι τα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας θέσης ταιριάζουν κατά κύριο λόγο στον κ. Κ. Σκανδαλίδη, το όνομα του οποίου είχε αρχικά εμπλακεί σε σενάρια μεταβατικής προεδρίας.
Πρόκειται, επίσης, για το πρώτο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ όπου, πέρα από την ιδέα της αντιπροεδρίας, έχουν κυκλοφορήσει τόσα πολλά σενάρια για τον τρόπο λειτουργίας του κόμματος. Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυσή του το 1974 μέχρι και σήμερα, υπήρξε ένα απόλυτα αρχηγικό κόμμα, όπου ο εκάστοτε πρόεδρος ήλεγχε κατά τρόπο απόλυτο τα συλλογικά όργανα. Αρκετοί εκτιμούν ότι αυτό πρέπει να αλλάξει, κυρίως όσοι προέρχονται από την «Ελιά» (όπως οι κ. Π. Καψής και Ν. Μπίστης) αλλά και παλαιότερα στελέχη του κόμματος (όπως ο κ. Γ. Φλωρίδης) και γι’ αυτό πρότειναν «συλλογική ηγεσία». Στο πλαίσιο αυτό είχε, ακόμη, προταθεί και η αυτοδιάλυση του ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να μετεξελιχθεί.
Δεδομένου, ωστόσο, ότι το συνέδριο αλλά και η εκλογική διαδικασία της επόμενης Κυριακής, πραγματοποιείται εντός της «διακεκαυμένης ζώνης» των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους δανειστές, είναι σαφές ότι η κατεύθυνση που θα λάβει στους επόμενους μήνες το ΠΑΣΟΚ του 4,68%, μπορεί να μην ενδιαφέρει την πλειονότητα της κοινής γνώμης, επηρεάζει, ωστόσο, άμεσα τις πιθανές πολιτικές εξελίξεις. Οι βασικές ανησυχίες του απερχόμενου προέδρου είναι δύο: Πρώτον, ότι ο διάδοχός του θα ανοίξει τις πόρτες προς τον κ. Γ. Παπανδρέου και, δεύτερον, πως θα ωθήσει το ΠΑΣΟΚ προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ηδη έχει πει δημοσίως ότι δεν θα επιτρέψει «την άλωση και την αλλοίωση του ΠΑΣΟΚ». Ο κ. Βενιζέλος περιγράφει, δίχως να την κατονομάζει, την κ. Γεννηματά. Στο περιβάλλον του απερχόμενου προέδρου εκτιμούν ότι η κ. Γεννηματά θα επιβεβαιώσει και τις δύο ανησυχίες του κ. Βενιζέλου, ο οποίος ωστόσο δεν τάσσεται υπέρ του κ. Λοβέρδου. Αλλωστε, ο απερχόμενος πρόεδρος δεν ελέγχει το συνέδριο. Παρασκηνιακά, οι στενοί συνεργάτες του κ. Βενιζέλου δεν φείδονται αρνητικών σχολίων για τη μια εκ των δύο κύριων διεκδικητών της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ. Πάνω στο επιχείρημα αυτό έχει ήδη δημιουργήσει ένα από τα βασικά επιχειρήματά του και ο κ. Λοβέρδος, ο οποίος στοχοποιεί τον ΣΥΡΙΖΑ ως τον κύριο αντίπαλο του ΠΑΣΟΚ. Δεν θα πρέπει να αποκλείεται η στήριξη του κ. Λοβέρδου από συνέδρους που προέρχονται από την πλευρά του κ. Ανδρουλάκη, όχι τόσο λόγω της συμπάθειας ανάμεσα στους δύο άνδρες, όσο διότι τους ενώνει η διαφωνία με την κ. Γεννηματά.
Επί της ουσίας, ο πρόεδρος που θα εκλεγεί την επόμενη Κυριακή θα πρέπει πρακτικά να αποφασίσει ποια στάση θα τηρήσει το ΠΑΣΟΚ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως σε περίπτωση που δρομολογηθούν πολιτικές εξελίξεις. Η προσέγγιση ή έστω η επαφή με τη Ν.Δ. αποκλείεται μετά βδελυγμίας από όλους, παρά το γεγονός ότι κάποια στελέχη διαφωνούν με αυτή την άποψη. Υπάρχουν, επίσης και εκείνοι που θεωρούν ότι η προσέγγιση, αν όχι προσχώρηση στο «Ποτάμι», αποτελεί έναν εναλλακτικό δρόμο που εξασφαλίζει τη διαιώνιση της πολιτικής καριέρας τους. Οπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα, ένα είναι σίγουρο: Οι επόμενοι μήνες θα κρίνουν αν το ΠΑΣΟΚ επιβιώσει ή τα απομεινάρια του θα ακολουθήσουν την οδό προς το χρονοντούλαπο της Ιστορίας…