Η Καγκελαρία εγκαταλείπει το τελευταίο δεκαήμερο την ιδέα ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια εύκολη λύση στην ελληνική κρίση χρέους, ακόμη και αν υπάρξει μια ενδιάμεση προσωρινή συμφωνία παράτασης, που μοιάζει τώρα για τη γερμανική κυβέρνηση η καλύτερη λύση πριν από το Grexit.
Μιλώντας την Πέμπτη το πρωί στο Μπούντεσταγκ, η καγκελάριος Μέρκελ απέφυγε τη συνήθη αναφορά της στο ότι «αν αποτύχει το ευρώ, αποτυγχάνει η Ευρώπη». Υπό το άγρυπνο βλέμμα του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που κρατούσε διαρκώς σημειώσεις, η Μέρκελ προτίμησε να πει ότι πάγιος στόχος της γερμανικής πολιτικής μέσα στην κρίση ήταν να εξέλθει η Ευρώπη από αυτήν την κατάσταση πιο ισχυρή απ’ ό,τι όταν εισήλθε. «Το πώς αντιμετωπίζεται τώρα το ελληνικό πρόβλημα σε σχέση με το πώς αντιμετωπιζόταν πέντε χρόνια πριν είναι απόδειξη», συνέχισε, «ότι αυτή η πολιτική έχει αποτελέσματα».
Η κ. Μέρκελ δεν έχει πάρει κάποια απόσταση από το ελληνικό πρόβλημα: αφ’ ενός διότι οι δανειστές, παρά την επιφανειακή γεφύρωση των διαφορών τους, δεν μπορούν πάντα να τις κρύψουν, κάτι που δυσκολεύει τους χειρισμούς της και αφ’ ετέρου επειδή οι χειρισμοί του κ. Τσίπρα της δημιουργούν σοβαρά προβλήματα τόσο στις τάξεις του κόμματός της, όσο και στη γερμανική κοινωνία, όπου η πλειοψηφία επιθυμεί ένα Grexit.
Λεπτομέρειες στο φως
Αυτό φάνηκε και από τη συζήτηση στο Μπούντεσταγκ. Η κ. Μέρκελ προσπάθησε να κρατήσει «χαμηλά» το ελληνικό ζήτημα, αλλά οι βουλευτές των Χριστιανοδημοκρατών το ανέδειξαν σαν το πιο σοβαρό ευρωπαϊκό θέμα, μαζί με εκείνο της Ουκρανίας, αποκαλύπτοντας μάλιστα και λεπτομέρειες των συζητήσεών τους στην Αθήνα. Ετσι, ο Εκχαρντ Ρέμπεργκ, που εκλέγεται στο κρατίδιο της Μέρκελ, αναφέρθηκε στη συνάντησή του στην Αθήνα με τον κ. Γιάννη Δραγασάκη και τους συνεργάτες του ως εξής: «Η συζήτησή μας περιστρεφόταν στη διαγραφή του χρέους και στο να τους δώσουμε περισσότερα χρήματα, αλλά δεν έγινε ούτε μια κουβέντα και δεν ακούσθηκε τίποτα για τις μεσαίες επιχειρήσεις (σ.σ. ο Ρέμπεργκ είναι επιχειρηματίας), για την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, για την έρευνα και την καινοτομία…».
Οι «μειωτικές», όπως θεωρήθηκαν, φράσεις που κατά καιρούς χρησιμοποιήθηκαν από τον Ελληνα πρωθυπουργό, αλλά και από άλλα μέλη της κυβέρνησης κατά της γερμανικής στάσης ανακάλεσαν τα αρνητικά αντανακλαστικά της γερμανικής Βουλής, παρά τη μάταιη προσπάθεια των πιο ψύχραιμων, που καλούσαν την κ. Μέρκελ να πάρει αποστάσεις από την πολιτική του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Και αυτοί, όμως, αποφεύγουν να τον κατονομάσουν.
Ο κ. Σόιμπλε δεν μίλησε την Πέμπτη. Και στο περιθώριο του Eurogroup απέφυγε να πει δημασίως τι θα γίνει αν δεν υπάρξει συμφωνία, αφήνοντας τον ρόλο αυτό στους υπουργούς Οικονομικών μικρότερων χωρών, όπως η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ιρλανδία και η Μάλτα. Διότι ένα από τα προβλήματα του Βερολίνου είναι και αυτό: στην περίπτωση ενός Grexit, να μπορεί να αποδείξει και στον πιο δύσπιστο ότι εξάντλησε κάθε προσπάθεια για να διασώσει την Ελλάδα, μέσα στο ευρώ, αλλά η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν το ήθελε.
Σχέδια
Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν γίνει σχέδια για την επόμενη μέρα μιας ελληνικής χρεοκοπίας μετά την 30ή Ιουνίου. Αφορούν την «υγειονομική αποστείρωση» των άλλων χωρών της Ευρωζώνης και μάλιστα των πιο ευαισθητών από αυτές, λόγω σχέσης με το ελληνικό πρόβλημα, όπως η Πορτογαλία και η Κύπρος, αλλά και μέτρα μέσα στην ίδια την Ελλάδα. Ο κ. Σόιμπλε αλλά και η κ. Μέρκελ, με διαφορετική ένταση, είπαν στους βουλευτές τους να είναι προετοιμασμένοι πως μια έξοδος της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα θα στοιχίσει εξίσου με την παραμονή της.
Θα πρέπει στην περίπτωση μιας ελληνικής κατάρρευσης να διασφαλισθεί η στοιχειώδης λειτουργία του κράτους: τα νοσοκομεία που θα αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πρόνοια για τους πιο φτωχούς, η τροφοδοσία με ενέργεια, η δημόσια τάξη. Οπως είπε ο σοσιαλδημοκράτης Τόμας Οπερμαν, «η Ελλάδα θα μετατραπεί σε περιοχή έκτακτης ανάγκης» (Notstandgebiet). Το τραπεζικό σύστημα εφ’ όσον δεν υιοθετήσει η ελληνική πλευρά μέτρα για τον έλεγχο κεφαλαίων, θα αποκοπεί από το ευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών Target-2 που ρυθμίζει την καθημερινή ζωή σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επειδή οι ελληνικές τράπεζες δεν θεωρούνται συστημικές, το πιθανότερο είναι ότι για όσο καιρό η χώρα μας είναι στο ευρώ δεν θα συνεχίσει να τις χρηματοδοτεί.
Η κ. Μέρκελ θεωρούσε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να το παλέψει σε αυτήν την κατάσταση μέσα στο ευρώ, εκτίμηση με την οποία διαφωνεί ο επί των Οικονομικών της υπουργός. Τώρα μοιάζει να έχει συμβιβασθεί με την ιδέα ότι κάτι τέτοιο δεν θα είναι και πολύ εύκολο. Συνεργάτες του Σόιμπλε λένε, πάντως, ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει όπως γίνεται στο Μαυροβούνιο ή στο Κόσοβο. Αλλά μέχρι εκεί υπάρχει δρόμος ακόμη.
«Μαύρες» εκτιμήσεις οικονομολόγων
«Ολοι οι οικονομολόγοι προσδοκούν ότι μετά το Grexit, η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί κι άλλο», γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) επιχειρώντας να περιγράψει την επόμενη ημέρα. «Αλλά υπάρχουν έντονες διαφωνίες για τη διάρκεια και το βάθος της κρίσης αυτής». Οι περισσότεροι οικονομολόγοι κάνουν λόγο για μια μεγάλης διάρκειας φτωχοποίηση και συνεπακόλουθη διολίσθηση προς δεδομένα αναπτυσσόμενης χώρας, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τους Ελληνες και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας.
Σε άρθρο-καταπέλτη, ο αρχισυντάκτης της οικονομικής εφημερίδας Handelsblatt καταφέρεται την Παρασκευή κατά της παραμονής της χώρας μας στην Ευρωζώνη, εκφράζοντας την αγανάκτηση του γερμανικού επιχειρηματικού, αλλά και πολιτικού κόσμου, με τη μονοπώληση του ενδιαφέροντος από το ελληνικό ζήτημα.
«Μία χώρα, η οποία συμβάλλει λιγότερο από το 2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, δεν μπορεί να απαιτεί το 97% της προσοχής. Η δυσαναλογία αυτή είναι εξοργιστική. Το λίκνο της δημοκρατίας δεν μπορεί να ανήκει δικαιωματικά σε μία σύγχρονη νομισματική ένωση, χάρη σε επιτεύγματα ηλικίας δύο χιλιετιών», γράφει η Handelsblatt.
«Οι θεμελιώδεις κανόνες και οι συμβατικές υποχρεώσεις των μελών της Ζώνης του Ευρώ πρέπει να τεθούν εκ νέου επί τάπητος και να υπάρξει η δυνατότητα αποκλεισμού για τους ασυνεπείς, όπως γίνεται κα στην πραγματική ζωή και στην καθημερινότητα, που όλοι μας βιώνουμε».