Σε καθυστέρηση πληρωμών έναντι του ΔΝΤ τελεί από τη 1 π.μ. τα ξημερώματα η Ελλάδα, καθώς δεν κατέβαλε τη δόση του 1,6 δισ. ευρώ, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Ταμείου κ. Τζέρι Ράις. Λίγο νωρίτερα η κυβέρνηση είχε υποβάλει αίτημα αναβολής για τον Νοέμβριο της αποπληρωμής της δόσης σε μία προσπάθεια να μη θέσει το Ταμείο σε καθεστώς «ληξιπρόθεσμων χρεών» τη χώρα, ανοίγοντας τον δρόμο σε μία σειρά κινδύνων. Ο κ. Ράις είπε ότι το αίτημα θα εξετασθεί εν ευθέτω χρόνω από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου.
Ωστόσο, χθες το Δημόσιο δεν μπόρεσε να καταβάλει και τη δόση των 472 εκατ. ευρώ προς την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) για δάνειο που είχε διαθέσει η Κεντρική Τράπεζα το 1994.
Παράλληλα, από χθες τα μεσάνυχτα, η Ελλάδα είναι χωρίς πρόγραμμα, γεγονός το οποίο αφήνει έκθετη τη χώρα σε προβλήματα που δεν μπορούν να ελεγχθούν από την κυβέρνηση. Εφόσον δεν υπάρξει κάποια εξέλιξη προς την κατεύθυνση της επίτευξης συμφωνίας με την Ευρωζώνη για ένα νέο πρόγραμμα, τότε de facto και ενδεχομένως και de jure χρεοκοπία έναντι του ΔΝΤ και της ΤτΕ σε συνδυασμό με την απουσία προγράμματος που διασφάλιζε την ομαλή λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, μέσω της στήριξης που παρείχε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), φέρνει τη χώρα αντιμέτωπη με μία σειρά κινδύνων:
1. Εφόσον δεν αποδεχτεί το ΔΝΤ το αίτημα της κυβέρνησης για αναβολή της αποπληρωμής της δόσης, τότε θα θέσει τη χώρα σε καθεστώς «ληξιπρόθεσμων χρεών». Η αθέτηση πληρωμών στο Ταμείο έχει άμεση επίδραση στα δάνεια που έχει διαθέσει έως τώρα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (EFSF) ύψους 141,9 δισ. ευρώ. Τα δάνεια του ΔΝΤ είναι συνδεδεμένα με εκείνα του EFSF μέσω ρητρών διασταυρούμενης χρεοκοπίας (cross default clauses). Δεν είναι αυτόματη διαδικασία, αλλά η Ευρωζώνη έχει το δικαίωμα να καταστήσει τα 141,9 δισ. ευρώ αμέσως απαιτητά από την Ελλάδα, λόγω της ύπαρξης των εν λόγω ρητρών.
2. Η αθέτηση της υποχρέωσης προς την ΤτΕ –δηλαδή το Ευρωσύστημα– θα ληφθεί υπόψη στις αποφάσεις της ΕΚΤ. Η χώρα χάνει τη φερεγγυότητά της και κατ’ επέκταση το ίδιο και οι ελληνικές τράπεζες. Οπότε, η ΕΚΤ δεν μπορεί να στηρίζει με ρευστότητα αφερέγγυες τράπεζες.
Επιπροσθέτως, η απουσία προγράμματος εντείνει τα προβλήματα στις σχέσεις των ελληνικών τραπεζών με την ΕΚΤ. Η τελευταία ενδεχομένως να καταστήσει απαιτητά τα κεφάλαια που έχει διαθέσει μέσω του μηχανισμού έκτακτης παροχής ρευστότητας (ELA). Συνολικά, η ΕΚΤ έχει παράσχει ρευστότητα ύψους 89 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες για να την αποκτήσουν κατέθεταν ως ενέχυρο ελληνικούς τίτλους. Ομως, οι τίτλοι αυτοί παύουν να θεωρούνται φερέγγυοι λόγω της χρεοκοπίας και της απουσίας προγράμματος. Ετσι, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να ζητήσει από τις τράπεζες την επιστροφή των 89 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να προκληθεί τεράστιο κεφαλαιακό πρόβλημα για τις τράπεζες.
3. Η Ελλάδα χάνει τα κεφάλαια που ήταν διαθέσιμα στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος. Πρόκειται για:
• τα 10,9 δισ. ευρώ που τον Φεβρουάριο επέστρεψε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και τα οποία παρέμεναν δεσμευμένα για λογαριασμό των ελληνικών τραπεζών.
• τα 1,8 δισ. ευρώ που ήταν η τελευταία δόση του προγράμματος.
• τα 3,6 δισ. ευρώ που αποτελούν τα κέρδη του Ευρωσυστήματος (SMP’s και ANFA’s) που αφορούν το 2014 και το 2015. Η επιστροφή των κερδών αυτών είναι συνδεδεμένη με την ολοκλήρωση των ελέγχων στο πλαίσιο του προγράμματος που έληξε χθες και απομένει να φανεί αν θα μεταφερθούν σε ενδεχόμενο νέο πρόγραμμα.
4. Αν η Ελλάδα είχε κάποιες ελπίδες ότι σταδιακά θα μπορούσε να επιστρέψει στις αγορές για να χρηματοδοτεί από μόνη της τις ανάγκες της, αυτές εξανεμίζονται. Τόσο η χρεοκοπία, όσο και απουσία προγράμματος, αποτελούν παράγοντες που απομακρύνουν τους επενδυτές.
Δεν είναι τυχαίο ότι για να καλυφθούν οι ανάγκες εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους εντός και εκτός της χώρας, ο πρωθυπουργός ζήτησε χθες διετές δάνειο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ύψους 29,1 δισ. ευρώ.