ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Κατά την πενθήμερη παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στη Νέα Υόρκη αναδείχθηκε ευκρινώς η στρατηγική επιλογή του να επενδύσει σε μια στενότερη σχέση με τις ΗΠΑ, προσβλέποντας στη στήριξη της υπερδύναμης τόσο στην οικονομία, και ειδικότερα στο θέμα της απομείωσης του χρέους, όσο και σε άλλα μείζονα ζητήματα, όπως είναι η ροή προσφύγων από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά, το Κυπριακό και η ονομασία της ΠΓΔΜ.
Υπό αυτό το πρίσμα, η σημαντικότερη συνάντηση του πρωθυπουργού, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ήταν αυτή με τον υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι, όπου κατέστη, πάντως, σαφές ότι η Αμερική έχει θετική εικόνα για τον ίδιο τον κ. Τσίπρα, ενώ ακόμη και τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος χαρακτήρισε «τολμηρή κίνηση» (gutsy move) – αλλά ταυτόχρονα τον πιέζει προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, τόσο στο οικονομικό πεδίο όσο και στο γεωστρατηγικό.
Σύμφωνα με αξιωματούχο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Τζον Κέρι τον «ενθάρρυνε να εφαρμόσει άμεσα οικονομικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να επιστρέψει στην ευημερία και στην ανάπτυξη εντός της Ευρωζώνης». Παράλληλα, του ζήτησε να ενισχύσει τη διασύνδεση της Ελλάδας με τον δυτικοευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό, σε αντιδιαστολή με τις όποιες σκέψεις περί επιπρόσθετης τροφοδοσίας με ρωσικό αέριο. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Κέρι, ο οποίος θα επισκεφθεί την Αθήνα εντός του Νοεμβρίου, προέβαλε την προοπτική μετεξέλιξης της χώρας μας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο μέσα από την αξιοποίηση των αγωγών ΤΑΡ και IBG (συνδετήριος αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας) αλλά και την κατασκευή τερματικού, πιθανώς στην Αλεξανδρούπολη, για την υποδοχή πλοίων LNG που θα μεταφέρουν υγροποιημένο αέριο από τα κοιτάσματα της Κύπρου, του Ισραήλ, της Αιγύπτου, όπως φυσικά και χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Η τριμερής συνάντηση
Η σχετική πρόταση συζητήθηκε λεπτομερώς και σε τριμερή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας και του ειδικού συντονιστή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την ενέργεια, Αμος Χόκσταϊν. Η Αθήνα βλέπει θετικά τον στόχο αυτό –που ανοίγει προοπτικές στους Ελληνες εφοπλιστές– υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι θα βρεθούν επενδυτές για την υλοποίησή του. Τα επόμενα βήματα στην υλοποίηση του μακρόπνοου στρατηγικού σχεδίου θα χειρισθούν από αμερικανικής πλευράς η βοηθός υπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα, Βικτόρια Νούλαντ και ο κ. Χόκσταϊν, που θα έρθουν στην Αθήνα πριν από τον κ. Κέρι.
«Στην Αμερική βρήκαμε ευήκοα ώτα, περισσότερο απ’ ό,τι στην Ευρώπη», ανέφερε ο κ. Τσίπρας μιλώντας σε ομογενείς. Η διαπίστωση είναι ορθή, αλλά, πρώτον, αφορά την Αμερική του Ομπάμα και των Κλίντον, όχι του Τραμπ και των Μπους, η οποία είναι πιθανό να επικρατήσει στις εκλογές του 2016, και δεύτερον, όπως εύστοχα έχει διαμηνύσει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είναι εύκολο να πιέζει η Ουάσιγκτον για απομείωση του χρέους από τη στιγμή που οι δικοί της φορολογούμενοι δεν θα κληθούν να επωμισθούν τη ζημία.
Σε κάθε περίπτωση, η θετική προσέγγιση της κυβέρνησης Ομπάμα προς τον κ. Τσίπρα προσφέρεται προς αξιοποίηση. Η ελληνική πλευρά ζήτησε από την αμερικανική να ασκήσει την επιρροή της στην Τουρκία για την επανεγκατάσταση προσφύγων και την επίλυση του Κυπριακού, όπως και να πιέσει την ΠΓΔΜ στο θέμα της ονομασίας. Από την άλλη, ο Ελληνας πρωθυπουργός καλείται να ανταποκριθεί στα «αιτήματα» της Ουάσιγκτον τα οποία δεν αφορούν μόνο στη χρήση εγκαταστάσεων και στη συνεργασία σε ευαίσθητους τομείς, αλλά και στη διαφάνεια και ισονομία στη διεκδίκηση προμηθειών προς το ελληνικό Δημόσιο, καθώς θεωρούν ότι κατά το παρελθόν αμερικανικές εταιρείες έχουν πέσει θύματα «ιδιαίτερης» μεταχείρισης ανταγωνιστικών ευρωπαϊκών και άλλων εταιρειών. Υπάρχουν, όμως, και πιο «απλά» ζητήματα, όπως η απόσυρση από την Ελλάδα της υποψηφιότητάς της για την UNESCO, που ζήτησε ο κ. Κέρι από τον κ. Τσίπρα ώστε να απελευθερωθεί μια «δυτική θέση» και να καλυφθεί αυτή από τις ΗΠΑ.
Στις ομιλίες που έκανε στις πολλαπλές συνόδους του ΟΗΕ, όπως και σε ομογενείς επιχειρηματίες και σε συνεντεύξεις με αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, ο πρωθυπουργός διασύνδεσε ουσιαστικά την απομείωση του χρέους με την προσέλκυση επενδύσεων. Στην εύλογη απόπειρα οικοδόμησης ευρύτερων συμμαχιών για το χρέος ελλοχεύει, πάντως, ο κίνδυνος αυτοεγκλωβισμού και «παγώματος» επενδυτικών δράσεων, αν η επιδιωκόμενη απομείωση καθυστερήσει.
Εξαίρεση σε μια γενικά θετική παρουσία αποτέλεσε η ατυχής κοινή εμφάνισή του με τον Μπιλ Κλίντον, όπου απώλεσε μια άριστη ευκαιρία να περάσει με πειστικό τρόπο το μήνυμα της προσέλκυσης επενδύσεων στην Ελλάδα, παρότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, είτε εκ πεποιθήσεως είτε ως απόρροια της χρηματοδότησης του ιδρύματός του, προσπάθησε να ενισχύσει το ελληνικό αφήγημα, τονίζοντας αρχικά ότι τον Ιούλιο ο νεαρός πρωθυπουργός έκανε τη σωστή στρατηγική επιλογή να μη ρίξει τη χώρα του στον γκρεμό και την κράτησε όρθια εντός της Ευρωζώνης και στη συνέχεια ρωτώντας τον τι να πει ο ίδιος στους Ελληνοαμερικανούς και άλλους μεγαλοεπιχειρηματίες που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα.
Η αίσθηση που υπάρχει στις ΗΠΑ είναι πως ο κ. Τσίπρας δεν αποτελεί πλέον «συστημικό κίνδυνο», καθώς μετά και την υπογραφή του τρίτου μνημονίου έχει μετακινηθεί προς τη ρεαλιστικότερη διαχείριση των κοινών, έστω και αν διατηρεί ζωντανή την ανατρεπτική ρητορική και το επαναστατικό πρόσημο, στο πλαίσιο του οποίου είχε, άλλωστε, επαφές με τους προέδρους Μαδούρο, Αμπάς και Κάστρο, όπως και με τον Τζέρι Ανταμς.