Την υλοποίηση όλων των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο ζητούν οι δανειστές της χώρας, καθώς σε διαφορετική περίπτωση δεν θα ολοκληρωθεί ούτε η αξιολόγηση ούτε η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Ακόμη και η καθυστέρηση στη λήψη των αποφάσεων για τους όρους με τους οποίους θα γίνουν τα «στρες τεστ» και θα καλυφθούν στη συνέχεια οι κεφαλαιακές ανάγκες συνδέεται και με την υλοποίηση προαπαιτουμένων σχετικών με τις τράπεζες, όπως ο νέος νόμος για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Από την πλευρά των πιστωτών περιμένουν τις τελικές προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης γι’ αυτά τα θέματα, αφήνοντας εκκρεμή μια σειρά από ζητήματα της ανακεφαλαιοποίησης, όπως εάν το ελάχιστο όριο των εποπτικών κεφαλαίων θα είναι 8% ή 10% στο βασικό σενάριο ή εάν η συμμετοχή του ΤΧΣ θα γίνει μέσω κοινών μετοχών, προνομιούχων ή Coco’s (επί της ουσίας αν οι τράπεζες θα παραμείνουν υπό τον έλεγχο των ιδιωτών επενδυτών ή εάν θα γίνει πλήρης κρατικοποίησή τους).
Αιωρείται η απειλή
Επίσης, τις τελευταίες ημέρες με προσεκτικές διατυπώσεις, σε επίσημες και ανεπίσημες δηλώσεις τους, συνδέουν την καταβολή των κεφαλαίων για την ανακεφαλαιοποίηση με την υλοποίηση των προαπαιτουμένων. Αφήνουν να αιωρείται η απειλή ότι αν καθυστερήσει η υλοποίηση και δεν μπορέσει ο ESM να εκταμιεύσει τα αναγκαία κεφάλαια για τις τράπεζες, κινδυνεύουν οι μεγάλες καταθέσεις, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2016 εφαρμόζεται ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός που το επιτρέπει.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και φίλα διακείμενες στην Ελλάδα πρωτεύουσες, όπως το Παρίσι, έχουν διαμηνύσει ότι θα πρέπει να γίνουν όλα όσα έχουν συμφωνηθεί στο Μνημόνιο, εντός χρονοδιαγράμματος, ώστε να μπορέσουν να αποκρούσουν απαιτήσεις για πρόσθετα μέτρα που ενδέχεται να θέσει το ΔΝΤ, προκειμένου να συμμετάσχει στο πρόγραμμα.
Η καθυστέρηση στην υλοποίηση των προαπαιτουμένων δεν εξέπληξε κανένα στην Ευρωζώνη. Εθεωρείτο δεδομένη λόγω των εκλογών. Ωστόσο, όσο περνούν οι μέρες και δεν σημειώνεται πρόοδος και η κυβέρνηση δεν δίνει σαφή δείγματα γραφής, η νευρικότητα εντείνεται. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κλίμα δεν ήταν πάντα ευχάριστο την προηγούμενη εβδομάδα στις συναντήσεις των υπουργών που έχουν μνημονιακές υποχρεώσεις με τον κ. Μάρτιν Φερβέι, επικεφαλής της Task Force, που τώρα έχει ως αποκλειστικό σκοπό την παροχή τεχνικής βοήθειας για την υλοποίηση του προγράμματος.
Την ίδια ώρα, η Αθήνα στέλνει αντιφατικά μηνύματα προς το εξωτερικό, προκαλώντας σύγχυση για τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης. Η κεντρική γραμμή –όπως εκφράζεται από τον ίδιο τον πρωθυπουργό– είναι ότι θα προχωρήσει στην υλοποίηση της συμφωνίας που έκλεισε η –σχεδόν– ίδια κυβέρνηση τον Αύγουστο. Ωστόσο, αρκετοί κάνουν λόγο για τη λήψη ισοδύναμων μέτρων που θα αντικαταστήσουν δράσεις του Μνημονίου, χωρίς προς το παρόν οι ιδέες να έχουν πάρει σάρκα και οστά. Δηλαδή, χωρίς να έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες αντιπροτάσεις και πολύ περισσότερο ποσοτικοποιημένες, οι οποίες να ανταποκρίνονται στην έννοια του «ισοδύναμου μέτρου».
Την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκαν τηλεδιασκέψεις μεταξύ των δανειστών και των ελληνικών αρχών. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν γύρω από την οργάνωση του ελέγχου και των επαφών που θα γίνουν στην Αθήνα. Στο πλαίσιο αυτό, είναι πολύ πιθανό κάποια τεχνικά κλιμάκια των θεσμών να καταφθάσουν στην πρωτεύουσα εντός της εβδομάδας, ενώ οι επικεφαλής τους να έρθουν μετά τις 20 Οκτωβρίου και αφού η κυβέρνηση θα έχει ολοκληρώσει το πρώτο πακέτο προαπαιτούμενων μέτρων.
Η απόρριψη των δανειστών
Το οικονομικό επιτελείο επιδίωξε τις προηγούμενες ημέρες να αναθεωρήσει επί τα βελτίω τις προβλέψεις για την ύφεση φέτος, δημιουργώντας «χώρο» για να επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους με λιγότερα μέτρα. Ομως, οι δανειστές απέρριψαν σε αυτή τη φάση αναθεώρηση των προβλέψεων για την ανάπτυξη. Είναι πολύ πιθανό η Αθήνα να έχει δίκιο. Ωστόσο, οι πιστωτές φοβούνται ότι αν δεχθούν εκπτώσεις από τώρα, υπάρχει ο κίνδυνος γενικευμένης χαλάρωσης.
Πάντως, ο υπ. Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος κατέβαλε προσπάθεια μέχρι την τελευταία στιγμή να περιλάβει στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού (που κατατίθεται αύριο στη Βουλή) μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να σηματοδοτήσει την αλλαγή στο μείγμα της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Κάτι που δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία στους θεσμούς για τη συνέχεια.