Τη σύνδεση της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους με την εποπτεία της χώρας σε όλη τη διάρκεια των ευρωπαϊκών δανείων –και όχι μόνον έως τη λήξη του 3ου μνημονίου (2018)– επεξεργάζεται η Ευρωζώνη, ενόψει της συζήτησης που αναμένεται να ξεκινήσει τον Νοέμβριο. Πέραν, όμως, του προσδιορισμού των προϋποθέσεων βάσει των οποίων θα λαμβάνει τη διευκόλυνση η Ελλάδα, που παραμένει ανοικτό ως ζήτημα, Ευρωζώνη και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δεν έχουν συμφωνήσει και στις παραμέτρους του μοντέλου απομείωσης του ελληνικού χρέους.
Aπό τη Λίμα του Περού, όπου πραγματοποιήθηκε η ετήσια σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο Πόουλ Τόμσεν, νυν επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος στο Ταμείο, είπε πως η Ελλάδα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, αλλά χρειάζεται σημαντική παράταση της περιόδου χάριτος και του χρόνου αποπληρωμής. Ο κ. Τόμσεν επεσήμανε πως η συζήτηση έχει μετατεθεί από το «κούρεμα» στο ονομαστικό χρέος στην επιβολή πλαφόν ως προς τις ανάγκες εξυπηρέτησής του, ενώ ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου, την Παρασκευή, σημείωσε τη σημασία τού να εφαρμόσει η ελληνική κυβέρνηση τις μεταρρυθμίσεις και οι Ευρωπαίοι να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για να γίνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο, μέσω της ελάφρυνσής του.
Στελέχη των δανειστών ξεκαθαρίζουν στην «Κ» πως οι όποιες αποφάσεις ληφθούν για την περαιτέρω ελάφρυνση του δημοσίου χρέους «δεν θα είναι εμπροσθοβαρείς» και θα συνδέονται με την υλοποίηση κάποιων δράσεων από την Ελλάδα. Αλλος παράγοντας σημειώνει ότι στόχος της Ευρωζώνης είναι να διαμορφώσει ένα μοντέλο ελέγχου της ελληνικής οικονομίας μετά το πέρας του νέου προγράμματος. Και αυτό γιατί είναι έκδηλη η ανησυχία στους «σκληρούς» –κυρίως– της Ευρωζώνης ότι αν η Ελλάδα λάβει νέα στήριξη ως προς το χρέος της άμεσα, τότε μετά το 2018, που δεν θα υπάρχει πρόγραμμα, είναι πολύ πιθανό το πολιτικό σύστημα να επιστρέψει στις «κακές» συνήθειες του παρελθόντος.
Σήμερα, η Ευρωζώνη έχει αποφασίσει το γενικό πλαίσιο του μοντέλου της νέας ρύθμισης του ελληνικού χρέους. Θα περιλαμβάνει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων και την επέκταση της περιόδου χάριτος για πληρωμή τοκοχρεολυσίων. Επίσης, έχει αποφασίσει να μετατρέψει το κριτήριο της «βιωσιμότητας» του χρέους (έως 120% του ΑΕΠ) σε κριτήριο «εξυπηρετησιμότητας», δηλαδή πόσες είναι οι δαπάνες για τόκους και χρεολύσια ως ποσοστό του ΑΕΠ. Σε αυτό επί της αρχής έχει συμφωνήσει και το ΔΝΤ, αλλά διαφωνεί με την Ευρωζώνη στην εξειδίκευση των παραπάνω μέτρων. Επιθυμεί «γενναιόδωρες» παρεμβάσεις, ώστε να οδηγήσουν σε ένα σημαντικό «κούρεμα» του χρέους σε όρους καθαρής παρούσας αξίας (ΝPV). Ειδικότερα, οι διαφορές είναι οι εξής:
1. Χρόνος επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής των δανείων: Το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι η επιμήκυνση που πρέπει να δοθεί είναι 40 χρόνια. Η πλήρης εξόφληση των ευρωπαϊκών δανείων με τα σημερινά δεδομένα ολοκληρώνεται το 2042 και επί της ουσίας το Ταμείο προτείνει να μεταφερθεί στο 2082. Η Ευρωζώνη, όμως, δεν θέλει να παράσχει τόσο μακρά περίοδο αποπληρωμής των δανείων.
2. Παράταση στην καταβολή τόκων των δανείων: Ηδη ισχύει περίοδος 10ετούς χάριτος για τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (2ο και 3ο μνημόνιο) έως το 2022 για την αποπληρωμή των τόκων. Το ΔΝΤ προτείνει να προστεθούν άλλα 20 χρόνια στην υπάρχουσα περίοδο χάριτος. Η Ευρωζώνη θεωρεί πως είναι υπερβολή, επειδή έτσι θα περάσουν τρεις δεκαετίες για να ξεκινήσει η Ελλάδα την αποπληρωμή των δανείων της. Η δήλωση Ντάισελμπλουμ ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα με την εξυπηρέτηση του χρέους τα επόμενα 15 χρόνια ενδεχομένως να «κρύβει» την πρόθεση να αυξηθεί η υφιστάμενη 10ετής περίοδος χάριτος σε 15 συνολικά χρόνια.
3. Υψος κριτηρίου «εξυπηρετησιμότητας» του ελληνικού χρέους: Η Ευρωζώνη προτείνει να τεθεί το όριο στο 15% του ΑΕΠ. Δηλαδή, εάν οι ετήσιες δαπάνες αποπληρωμής τόκων και χρεολυσίων της Ελλάδας είναι μικρότερες του 15% του ΑΕΠ, τότε θα θεωρείται ότι το χρέος της είναι εξυπηρετήσιμο. Αν είναι υψηλότερες, τότε θα κρίνεται μη εξυπηρετήσιμο και θα απαιτείται παρέμβαση για να μειωθούν οι συγκεκριμένες δαπάνες. Η Κομισιόν αναφέρει σε έκθεση της 10ης Ιουλίου 2015 ότι οι ετήσιες δαπάνες της Ελλάδας για την εξυπηρέτηση του χρέους στην περίοδο 2015-2030 ανέρχονται, κατά μέσον όρο, σε 10,4% του ΑΕΠ, αλλά παραδέχεται πως κάποιες χρονιές ξεπερνούν το 15%.
Το ΔΝΤ θεωρεί ότι το κριτήριο θα πρέπει να είναι χαμηλότερο (ίσως 10% του ΑΕΠ).
4. «Πάγωμα» επιτοκίων δανεισμού: Μία από τις παρασκηνιακές συζητήσεις αφορά τη μετατροπή των επιτοκίων δανεισμού από την Ευρωζώνη σε σταθερά από τα υπάρχοντα κυμαινόμενα, που, επίσης, να κυμαίνονται περίπου στο 1%-1,5% που ισχύει σήμερα. Η Ευρωζώνη δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο, με δεδομένο ότι τα επόμενα χρόνια θα αυξηθούν τα επιτόκια. Το ΔΝΤ δεν θα ήταν αρνητικό σε μία τέτοια εξέλιξη.