Το σχέδιο δράσης Ε.Ε. – Τουρκίας που υιοθετήθηκε από τη Σύνοδο Κορυφής, αλλά και η διαχείριση συνολικά της προσφυγικής κρίσης που ήδη προκαλεί πολιτικές και κομματικές κρίσεις στις δυτικές πρωτεύουσες, δημιουργούν νέα πολιτικά και διπλωματικά δεδομένα, με πολλές παρενέργειες, οι οποίες, σύμφωνα με ιδιαίτερα έμπειρες διπλωματικές πηγές, προοιωνίζονται εντάσεις στο Αιγαίο.
Η αποκάλυψη της «Κ» την περασμένη Κυριακή για την ανάμειξη της Γερμανίας στις προτάσεις της Κομισιόν για κοινές περιπολίες και η προσπάθεια μετακύλισης των ευθυνών στην Ελλάδα και την Τουρκία, ως πρόβλημα φύλαξης συνόρων και όχι ως ζήτημα πολέμων και φτώχειας, επιβεβαιώθηκε, αλλά η κατάσταση στη συνέχεια οξύνθηκε. Ωστόσο, αντί να αμβλυνθεί, έμεινε στο παρασκήνιο.
Αναταραχή στην Κομισιόν
Πρωταγωνιστής ήταν ο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ, καθώς υπήρξαν παρασκηνιακές εντάσεις και συστάσεις εκ μέρους της Αθήνας για προσβολή κυριαρχικών δικαιωμάτων, αλλά και άρνηση του προέδρου της Κομισιόν να διορθώσει τις δηλώσεις του. Οπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, δεν υπάρχει ούτε ένας αξιωματούχος στην Ε.Ε. ή στις άλλες δυτικές πρωτεύουσες που να θέλει να διατηρηθεί «το σύστημα αναδιανομής προσφύγων και μεταναστών». Κατά την ίδια πηγή, με τις τωρινές αποφάσεις της η Ε.Ε. θα «χρεώσει» την Ελλάδα με πλήθος υποχρεώσεων, τις οποίες θα θεσμοθετήσει στη συνέχεια με την αναθεώρηση της συνθήκης Δουβλίνο ΙΙ και τις συνεχείς αναπροσαρμογές του σχεδίου δράσης Ε.Ε. – Τουρκίας.
Σύμφωνα με πηγές υψηλής αξιοπιστίας, παρά την παρασκηνιακή παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης και τις δημόσιες δηλώσεις ότι δεν υπάρχει θέμα κοινών περιπολιών με την Τουρκία, ο κ. Γιούνκερ σε πρόσφατες δηλώσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όχι μόνον είχε θέσει το εν λόγω ζήτημα, αλλά ταυτόχρονα άφησε να φανεί η δυσφορία του για άρνηση της ελληνικής πλευράς και ουσιαστικά για αθέτηση υποσχέσεων εκ μέρους του Ελληνα πρωθυπουργού. Ο ίδιος αναφερόταν στη συζήτηση που είχε γίνει στη Σύνοδο Κορυφής της 23ης Σεπτεμβρίου και στη θετική στάση του κ. Τσίπρα ως προς τη συνεργασία με την Τουρκία και όχι ως προς την πραγματοποίηση κοινών περιπολιών. Την ίδια στάση, κατά τις ίδιες πηγές, τήρησε ο κ. Τσίπρας και στη συνάντησή του με τον κ. Αχμέτ Νταβούτογλου στη Νέα Υόρκη, την οποία επικαλούνται Τούρκοι και κοινοτικοί αξιωματούχοι στο παρασκήνιο. Το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι έλαβαν κάποιες διαβεβαιώσεις για διορθωτικές δηλώσεις του κ. Γιούνκερ, όμως κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Υπήρξε και δεύτερος κύκλος πίεσης προς την Κομισιόν, καθώς ο κ. Τσίπρας ήθελε να ξεκινήσει η Σύνοδος Κορυφής με το εν λόγω θέμα να τεθεί στο σωστό πλαίσιο. Αλλά και πάλι διορθωτική δήλωση δεν έγινε.
Ηδη με την απόφαση της Συνόδου Κορυφής υπάρχει τριμερής «διαχείριση» των ελληνοτουρκικών συνόρων, από την Ελλάδα, την Τουρκία και την Ε.Ε. που έχει πλέον τη στρατηγική εποπτεία. Το θετικό για την Ελλάδα είναι ότι ο κ. Τσίπρας ζήτησε να υπάρξει συγκεκριμένη αναφορά στα συμπεράσματα για τον σεβασμό της εθνικής κυριαρχίας. Ωστόσο, υπάρχουν και διατυπώσεις που θα προκαλέσουν προβλήματα, όπως ότι προαναγγέλλεται η ανάπτυξη Ομάδας Ταχείας Συνοριακής Επέμβασης, η οποία «προς το παρόν κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς θα κάνει»…
Σύμφωνα με έμπειρο διπλωμάτη, πριν από την υπογραφή οποιασδήποτε συμφωνίας στο εξής, η Ε.Ε., στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, θα πρέπει να δηλώσει ότι δεν υφίστανται γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο και άρα δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση όχι μόνον των ελληνικών, αλλά των ευρωπαϊκών συνόρων, «αφού η Ε.Ε. τόσο πολύ ενδιαφέρεται για τα ευρωπαϊκά σύνορα».
Αμφισβητούμενη πρόοδος
Σημειώνεται ότι παρά τις διαβεβαιώσεις πως στη Σύνοδο επιτεύχθηκε πρόοδος, η ουσία είναι ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη διαχείριση του προσφυγικού βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστιες δυσκολίες. Μάλιστα, δεν υπήρξε ούτε υποτυπώδης συμφωνία στο ζήτημα στο οποίο θεμελιώνεται η πολιτική των Βρυξελλών, δηλαδή στις μετεγκαταστάσεις προσφύγων – μεταναστών. Κι ενώ στον ορίζοντα δεν διαφαίνεται λύση, οι πιέσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας προς την Αγκελα Μέρκελ γίνονται ασφυκτικές. Κατά την ομιλία της την Πέμπτη το πρωί στη Βουλή, η Μέρκελ χειροκροτήθηκε πριν ξεκινήσει, σαν η κοινοβουλευτική ομάδα να ήθελε να της δώσει κουράγιο. Η Μέρκελ τόνισε ότι οι αφίξεις προσφύγων στη Γερμανία είναι μία «κατάσταση», όχι μία «πολιτική», καθώς «στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και του Ιντερνετ είναι αδύνατο να κλείσεις τα σύνορα»…