Είναι τέλη Οκτωβρίου του ’14, και ο χαμηλόβαθμος αξιωματούχους της τρόικας συζητάει με ένα στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών με το οποίο, ύστερα από δεκάδες ώρες διαπραγματεύσεων, γνωρίζονται πια καλά. Κάποια στιγμή, ο τροϊκανός του λέει: «Οσες δικαιολογίες και να πει η κυβέρνηση στους ανωτέρους μου, να ξέρεις ότι την αποπομπή του Θεοχάρη θα την πληρώσετε πιο ακριβά απ’ ό,τι φαντάζεστε».
Εχει περάσει μόνο ένας χρόνος κι ας φαίνεται μία πενταετία. Κι αφορμή για όσα θα διαβάσετε είναι, βέβαια, η αποπομπή της Κατ. Σαββαΐδου από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Παραμένει άγνωστο πώς θα αντιδράσουν οι δανειστές μας στην επιλογή της κυβέρνησης να την καθαιρέσει, πριν καν της δοθεί η δυνατότητα να δώσει στη Δικαιοσύνη εξηγήσεις για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος που μέχρι στιγμής της έχει αποδοθεί. Αν κρίνει, ωστόσο, κανείς από όσα πέρασε η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου όταν απέπεμψε τον Χάρη Θεοχάρη, το Μαξίμου μάλλον δεν έχει συνειδητοποιήσει πόσο ακατανόητη ή ακόμη και ύποπτη φαντάζει στους ξένους μια ωμή κυβερνητική παρέμβαση στη λειτουργία μιας ανεξάρτητης αρχής, όπως αυτή της είσπραξης των φόρων.
Ενα μήνα πριν από το προλογικό περιστατικό, στις 2, 3 και 4 Σεπτεμβρίου του ’14, προηγήθηκε η περιβόητη διαπραγμάτευση του Παρισιού. Από τη μια πλευρά του τραπεζιού της βίλας Σαΐντ βρίσκονταν οι κ. Γκ. Χαρδούβελης, Στ. Παπασταύρου, Χρ. Λαζαρίδης (από τη Ν.Δ.), Χρ. Πρωτόπαπας και Κυρ. Πιερακάκης (από το ΠΑΣΟΚ) και από την άλλη ο Ρίσι Γκογιάλ (ΔΝΤ), ο Ντέκλαντ Κοστέλο (Κομισιόν) και ο Κλάους Μαζούχ (ΕΚΤ).
Η ελληνική πλευρά ήταν πανέτοιμη να αντικρούσει τις αξιώσεις της τρόικας προβάλλοντας ως κεντρικό επιχείρημα το πρωτογενές πλεονάσμα που είχε επιτευχθεί παρά τις προβλέψεις των ξένων. Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ είχαν προσυνεννοηθεί να αναδείξουν αναλυτικά έναν κατάλογο υπεσχημένων δράσεων που είχαν τηρηθεί στο ακέραιο για να αποφύγουν όσο περισσότερα μέτρα μπορούσαν από αυτά στα οποία ήξεραν ότι η τρόικα θα επιμείνει: «κόκκινα» δάνεια, ομαδικές απολύσεις, αλλαγή ασφαλιστικού, ενιαίο μισθολόγιο, πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας.
Και ξαφνικά, στην πρώτη κιόλας συνάντηση κι ενώ ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης απαριθμούσε τα επιτεύγματα της κυβέρνησης, οι ξένοι τον διέκοψαν και του απηύθυναν το εξής απροσδόκητο ερώτημα: «Toν γενικό γραμματέα Εσόδων γιατί τον αποπέμψατε;». «Μα και η διάδοχός του έχει εξαιρετικό βιογραφικό», απάντησε αιφνιδιασμένη η ελληνική πλευρά. «Γιατί αλλάξατε τον γενικό γραμματέα Εσόδων;», επέμειναν οι τροϊκανοί. «Υπαινίσσεστε κάτι για την κυβέρνηση;», αντέτειναν ενοχλημένοι οι δικοί μας. «Τον γενικό γραμματέα Εσόδων γιατί τον αλλάξατε;», ήταν η «απάντηση» των ξένων.
«Ομερτά»
Στις τρεις μέρες της διαπραγμάτευσης, το ίδιο ερώτημα απευθύνθηκε τόσο πολλές φορές, που οι εκπρόσωποί μας συνεννοήθηκαν μεταξύ τους να τηρήσουν μια «Ομερτά» και να μη διαρρεύσει με τίποτα στον Τύπο πόσο εξοργισμένοι ήταν οι δανειστές μας με την αποπομπή Θεοχάρη. Κι αν σήμερα γίνεται γνωστή αυτή η ιστορία, είναι γιατί τα στόματα άνοιξαν μετά την αποπομπή της κ. Σαββαΐδου.
«Θα σου φανεί υπερβολικό, αλλά εκτιμώ ότι η αποπομπή Θεοχάρη σήμανε την αρχή του τέλους της κυβέρνησης Σαμαρά, έπειτα από αυτήν συναντούσαμε διαρκώς μια παράδοξη απροθυμία συνεργασίας στους περισσότερους ξένους συνομιλητές μας», λέει στην «Κ» τεχνοκράτης που ήταν παρών στο Παρίσι. Και προσθέτει με βεβαιότητα ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ θα πληρώσει πολύ ακριβά την αποπομπή Σαββαΐδου, καθώς στη νοοτροπία των ξένων είναι εξωπραγματικό να παρεμβαίνει μια κυβέρνηση σε μια ανεξάρτητη Αρχή, αλλάζοντας μάλιστα άνευ σημαντικού λόγου τον επικεφαλής της».
Παραμένει προς διερεύνηση τι ακριβώς ώθησε την κυβέρνηση να εκδιώξει την κ. Σαββαΐδου. Εχει ενδιαφέρον, ωστόσο, να θυμηθεί κανείς τι προηγήθηκε της αποπομπής Θεοχάρη. Ο βουλευτής του Ποταμιού ήδη πριν από τις ευρωκλογές του ’14 είχε αναλάβει να ψάξει περίπου 500 υποθέσεις με offshore εταιρείες και ύποπτα εμβάσματα στο εξωτερικό. Οι υπηρεσίες του κωλυσιεργούσαν γιατί ο νόμος τις υποχρέωνε να ελέγχουν το σύνολο των δραστηριοτήτων κάθε ελεγχόμενου για τα έτη που διερευνούσαν. Ο Θεοχάρης με μια απλή τροπολογία κατόρθωσε να επιτρέψει στις υπηρεσίες του να ελέγξουν ad hoc τα εμβάσματα και τις offshore, χωρίς να παραιτούνται από τη δυνατότητά τους να ερευνήσουν σε ύστερο χρόνο και τις λοιπές δραστηριότητες κάθε έτους. Και πολύ σύντομα τα πρόστιμα άρχισαν να σκάνε το ένα μετά το άλλο.
Πιέσεις
Ο ίδιος δεν έχει μιλήσει ποτέ για το ποιος ήταν αυτός που τον «έφαγε» από τη θέση του τον Ιούλιο του ’14. Δεν αρνείται, όμως, ότι ήδη πριν από τις ευρωεκλογές άρχισε να δέχεται έμμεσες ή και άμεσες πιέσεις από στελέχη και βουλευτές της κυβέρνησης που του μετέφεραν τις οχλήσεις των ελεγχομένων.
«Μη γελιόμαστε. Τέτοια ζητήματα είναι λελυμένα σε προηγμένες χώρες. Είτε υπάρχει ανεξάρτητη φορολογική αρχή εσόδων είτε απλώς μια κυβέρνηση θέλει κάθε φορά να την χρησιμοποιεί κατά το δοκούν», παραδέχθηκε στην «Κ» ο τεχνοκράτης του Παρισιού, αναγνωρίζοντας πλέον πόσο λάθος ήταν η αποπομπή Θεοχάρη. Και προσθέτοντας ότι «οι τροϊκανοι μάς έχουν μάθει πια καλά», θεωρεί βέβαιο ότι «ο κ. Τσακαλώτος έχει ήδη δεχθεί την ερώτηση “γιατί αποπέμψατε την Σαββαΐδου;”», όπως και ότι την τυχόν αντικατάστασή της από ένα κομματικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ θα την βρει σύντομα μπροστά του το Μαξίμου.