Συνολική επανεξέταση όλων των κωδικών του κρατικού προϋπολογισμού προωθεί ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Χουλιαράκης, εκτιμώντας ότι υπάρχουν περιθώρια εξοικονόμησης που θα περιορίσουν τη λήψη οριζόντιων μέτρων είτε στο σκέλος των εσόδων είτε στο σκέλος των δαπανών. Παράλληλα, θα επιδιώξει και πάλι να πείσει τους επικεφαλής της τρόικας ότι απαιτούνται λιγότερα μέτρα για την επίτευξη των στόχων δεδομένου ότι η ύφεση το 2015 και το 2016 θα είναι μικρότερη από αυτή που προέβλεπε το Μνημόνιο. Οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ότι το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί φέτος και το 2016 κατά 1,3%.
Ωστόσο, ο όγκος των μέτρων που καλείται να λάβει η κυβέρνηση έως το 2018, πέραν των 6,5 δισ. ευρώ που έχουν ήδη περιληφθεί και αναφέρονται ρητά στο Μνημόνιο για τη διετία 2015-2016 είναι τεράστιος.
Κάποια από αυτά αναφέρονται απλώς, αλλά δεν έχουν ποσοτικοποιηθεί, όπως οι αλλαγές στη φορολογία των αγροτών και η κατάργηση φοροαπαλλαγών σε φυσικά και νομικά πρόσωπα. Για άλλα έχει απλώς τεθεί ο ποσοτικός στόχος και πρέπει να καθοριστούν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Στο Μνημόνιο αναφέρεται ότι για τη διετία 2017 – 2018 απαιτούνται μέτρα μόνιμου χαρακτήρα (διαρθρωτικά) ύψους 1% του ΑΕΠ και επιπλέον, αν κατά την επικείμενη αξιολόγηση διαπιστωθεί ότι δεν διασφαλίζεται η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα ισοδύναμα μέτρα που αναζητούνται για:
1. Τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση
2. Τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος
3. Τη διπλοεγγραφή εσόδων από την κατάργηση του ΦΠΑ στα νησιά
4. Τις περικοπές στις συντάξεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ.
Σε πρώτη φάση, η κυβέρνηση θέλει να κλείσει τα 49 προαπαιτούμενα για να προχωρήσουν η εκταμίευση της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ και η πορεία των συζητήσεων. Μέχρι την Παρασκευή είχαν ολοκληρωθεί οι 26 δράσεις από το σύνολο των 49, ενώ ήταν σχεδόν έτοιμες να κλείσουν κι άλλες 7. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στην εβδομάδα η Αθήνα θα πρέπει να «τρέξει» για να καλύψει το κενό. Τα σημαντικότερα ζητήματα, όμως, που παραμένουν ανοικτά είναι:
1. Το θέμα των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας. Η απόσταση των δύο πλευρών είναι μεγάλη, καθώς η ελληνική πρόταση εξαιρεί από τους πλειστηριασμούς το 74% των ιδιοκτητών, ενώ η πρόταση των δανειστών περίπου το 20%.
2. Ο ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση. Οι θεσμοί περιμένουν από την κυβέρνηση την εναλλακτική της πρόταση, αλλά η Αθήνα δεν έχει ακόμα αποφασίσει τι θα κάνει. Πάντως, αρμόδια στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι αυτό και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος είναι τα μοναδικά μέτρα για τα οποία θα αναζητηθούν ισοδύναμα μέτρα.
Ο πρώτος έλεγχος
Από τις 10 Νοεμβρίου, μία ημέρα μετά το Eurogroup, οι θεσμοί θα επιστρέψουν στην Αθήνα για τον επίσημο πρώτο έλεγχο του προγράμματος. Είναι προγραμματισμένο να διαρκέσει έως τις 20 του μήνα, αλλά κανείς στους κόλπους των δανειστών δεν πιστεύει ότι όλα τα θέματα του ελέγχου θα έχουν κλείσει μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Εξ αυτού πηγάζει και η πρόθεση για αποσύνδεση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από την ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου στους περισσότερους εμπλεκόμενους φορείς.
Πάντως, στελέχη τόσο της κυβέρνησης, όσο και των δανειστών συμφωνούν ότι οι «καυτές πατάτες» του ελέγχου θα είναι το ασφαλιστικό και το νέο φορολογικό. Η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε βαθιές αλλαγές και στους δύο τομείς, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα αύξηση εσόδων και εξοικονομήσεις που θα οδηγούν στην επίτευξη των συμφωνημένων πρωτογενών πλεονασμάτων έως και το 2018.
Ωστόσο, εκεί που δεν συμπίπτουν οι δύο πλευρές είναι στην εκτίμηση για τη διάρκεια του ελέγχου. Στην κυβέρνηση θεωρούν ότι όλα τα ζητήματα μπορούν να ρυθμιστούν και να επέλθει συμφωνία έως το τέλος του έτους. Αντιθέτως, μερίδα των δανειστών υποστηρίζει ότι η Αθήνα έχει μπροστά της ένα «βουνό» υποχρεώσεων και δεσμεύσεων που καθιστούν σχεδόν αδύνατο να κλείσει ο έλεγχος μέσα στο επόμενο δίμηνο.