Σε κατάσταση ακινησίας έχουν περιέλθει οι πολιτικές σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας μετά το έντονο φλερτ της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με τη Μόσχα, εν μέσω των διαπραγματεύσεων της χώρας για τη συμφωνία με τους δανειστές, που δημιούργησε την εντύπωση μιας εκτεταμένης, στρατηγικού τύπου συνεργασίας, η οποία ουδέποτε επιβεβαιώθηκε στην πράξη.
Οπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, το έναυσμα για την αναθέρμανση των διμερών σχέσεων θα το δώσουν, τους επόμενους μήνες, οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο του εορτασμού του έτους Ρωσίας στην Ελλάδα το 2016 και αντίστοιχα, οι εκδηλώσεις του έτους Ελλάδας στη Ρωσία. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ωστόσο ότι η νέα φάση δεν θα έχει τη φόρτιση των περασμένων μηνών, καθώς η ελληνική κυβέρνηση, μετά την υπογραφή της νέας συμφωνίας που οδήγησε στο τρίτο μνημόνιο, έχει πλέον άλλες προτεραιότητες στο πλαίσιο των δυτικών οργανισμών και σε πολιτικό και σε διπλωματικό επίπεδο, καθώς η προσθήκη του προσφυγικού στην ατζέντα της χώρας και η καλλιέργεια των ελληνοαμερικανικών σχέσεων τους τελευταίους μήνες έχουν εδραιώσει τους προσανατολισμούς της κυβέρνησης στο πλαίσιο της Ε.Ε. αλλά και του ΝΑΤΟ.
Για τις Ενοπλες Δυνάμεις
Η μεγάλη, αλλά απολύτως παρασκηνιακή, συζήτηση μεταξύ Ελλάδας – Ρωσίας και ΗΠΑ τους προηγούμενους μήνες και μέχρι το καλοκαίρι αφορούσε, μεταξύ άλλων, και την παροχή διευκολύνσεων προς τις ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις, ένα ζήτημα που πιεστικά είχαν θέσει στο τραπέζι οι Ρώσοι. Από τις αρχές του 2015, λίγο μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, υπήρξε μια γενικευμένη συζήτηση σε οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό πεδίο. Οπως αναφέρουν πληροφορίες που ποτέ δεν διαψεύστηκαν, η Μόσχα είχε ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση σειρά διευκολύνσεων, όταν η κρίση στη Συρία οξύνονταν από τις αρχές του έτους και ο Βλαντιμίρ Πούτιν αναζητούσε εναλλακτικές επιλογές, καθώς η βάση της Ρωσίας στη Λαττάκεια φαινόταν δύσκολο, ή και απίθανο τότε, να διατηρηθεί.
Οι διευκολύνσεις είχαν συζητηθεί και σε υψηλό επίπεδο, και συγκεκριμένα μεταξύ του Ελληνα πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Η Ρωσία είχε θέσει ζητήματα σχετικά με τον ελλιμενισμό των πολεμικών πλοίων της που μετέχουν στον στόλο της στη Μεσόγειο και το θέμα του ανεφοδιασμού των πλοίων νότια της Κρήτης.
Είχε επιδιώξει επίσης μια διμερή συμφωνία για την ολιγοήμερη παραμονή των ρωσικών πολεμικών πλοίων σε ελληνικό λιμάνι για την ξεκούραση του προσωπικού, προτείνοντας μάλιστα να ισχύσει το καθεστώς της ετεροδικίας, να μη δικάζονται δηλαδή από την ελληνική δικαιοσύνη οι Ρώσοι που παρανομούν, κατά το πρότυπο της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας, αλλά είχαν προτείνει και τη δημιουργία μιας καθαρά ναυτικής πολεμικής βάσης.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το Πεντάγωνο έστειλε το σχετικό έγγραφο στο υπ. Εξωτερικών, προκειμένου να ληφθεί η σχετική απόφαση, ωστόσο η νομική υπηρεσία που το εξέτασε έπειτα από σχετικό ερώτημα του κ. Κοτζιά, αποφάνθηκε ότι υπάρχουν νομικά προβλήματα που σχετίζονται και με το ελληνικό νομικό πλαίσιο, αλλά και πηγάζουν από τη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ. Αλλες πηγές τονίζουν ότι τελικά η απόφαση να μην προχωρήσει η υπόθεση αυτή, ήταν πολιτική και ελήφθη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Αντιδράσεις στην Ουάσιγκτον
Διπλωματικές πηγές, πάντως, υπενθυμίζουν μια γενικότερη αμερικανική δυσαρέσκεια που επικρατούσε εκείνη την περίοδο και στην πραγματικότητα αφορούσε την υπόθεση των ρωσικών διευκολύνσεων που είχε προκαλέσει αντιδράσεις στην Ουάσιγκτον, οι οποίες πάντως έμειναν στο παρασκήνιο.
Μετά την αρνητική τροπή που πήρε η υπόθεση των διευκολύνσεων και τη συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές, το θέμα αυτό αλλά και γενικότερα οι ελληνορωσικές σχέσεις διέρχονται περίοδο στασιμότητας. Η κινητικότητα που ακόμη υφίσταται, αλλά όχι στον βαθμό που υπήρχε στο παρελθόν, αφορά τα ενεργειακά, αλλά και στο θέμα αυτό δεν υπάρχουν ενδείξεις προόδου, όσο η Ρωσία και η Τουρκία δεν φαίνεται να έχουν βρει ακόμη κοινό τόπο για να υπογράψουν συμφωνία πραγματοποίησης του Turkish Stream και κατά συνέπεια, η Ελλάδα, αν και θέλει να συμμετάσχει στον αγωγό, αφού η θέση αυτή δεν έχει αλλάξει, δεν μπορεί να κάνει κανένα βήμα, καθώς δεν εξαρτάται από την Αθήνα η πραγματοποίηση του έργου αυτού.