Η μετεξέλιξη της Ελλάδας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδιασμού για τη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, και η αμερικανική στήριξη στην ελάφρυνση του χρέους και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, οριοθετούν την πολιτική της κυβέρνησης Ομπάμα έναντι της Αθήνας. Παράλληλα, η Ουάσιγκτον ανησυχεί για το ενδεχόμενο εισόδου τζιχαντιστών στην ελληνική επικράτεια και από εκεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μέσω των προσφυγικών ροών, ενώ επιδιώκει την επίλυση του Κυπριακού και του ζητήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ.
Η ελληνική πλευρά προσβλέπει στην άσκηση της αμερικανικής επιρροής υπέρ της πρωτοβουλίας του ΟΗΕ για μετεγκατάσταση των προσφύγων, θέμα που θα βρεθεί στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών που θα έχει ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, με τον Ταγίπ Ερντογάν και τον Αχμέτ Νταβούτογλου, κατά την επίσκεψη που σχεδιάζει να πραγματοποιήσει στην Αγκυρα στα μέσα Νοεμβρίου, πιθανώς στις 17 του μηνός.
Καθώς οι ΗΠΑ χαράσσουν προσεκτικά την πολιτική τους στην ασταθή Ανατολική Μεσόγειο, είναι δεδομένη η υποστήριξή τους στα τριμερή σχήματα συνεργασίας που αναπτύσσουν η Ελλάδα και η Κύπρος, τόσο με το Ισραήλ όσο και με την Αίγυπτο, και τα οποία αποτιμώνται ως ενέσεις σταθερότητας. Ο κ. Τσίπρας θα μεταβεί στο Ισραήλ στις 24-25 Νοεμβρίου, ενώ αναμένεται ότι σύντομα θα υπάρξει επίσης τριμερής συνάντηση με τη συμμετοχή και του Κύπριου προέδρου, Νίκου Αναστασιάδη. Στο πλαίσιο της διπλωματικής κινητικότητας στην περιοχή, που έχει έντονο «ενεργειακό άρωμα», ο Ελληνας πρωθυπουργός σχεδιάζει να φιλοξενήσει τον Δεκέμβριο στην Αθήνα και την τρίτη τριμερή διάσκεψη κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου.
Ολο το πλέγμα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και οι προτεραιότητες της Ουάσιγκτον στην ευρύτερη περιοχή, που επιφυλάσσουν ρόλο και στην Ελλάδα, θα εξετασθούν κατά την επίσκεψη που αναμένεται να πραγματοποιήσει ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, στην Αθήνα (και τη Λευκωσία), το επόμενο διάστημα. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας επρόκειτο να έρθει το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, αλλά η επίσκεψη αναβλήθηκε λόγω της διάσκεψης για τη Συρία που θα συγκληθεί εκτάκτως το Σάββατο στη Βιέννη.
Ψηλά στην ατζέντα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων βρίσκεται η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB). Η Ουάσιγκτον πιέζει για υπέρβαση των τεχνικών εμποδίων που έχουν προκύψει, ώστε να προχωρήσει απρόσκοπτα η υλοποίηση του έργου, μετά και την κοινή συνάντηση στην Αθήνα των υπουργών Ενέργειας της Ελλάδας και της Βουλγαρίας με τον ειδικό συντονιστή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την ενέργεια. Είναι έτοιμο να υπογραφεί σχετικό μνημόνιο κατανόησης, αλλά εκκρεμούν κάποιες τεχνικές αναλύσεις. Η συζήτηση εστιάζει στη δημιουργία τερματικού σταθμού στην Αλεξανδρούπολη που θα υποδέχεται σχιστολιθικό αέριο από τις ΗΠΑ (η αμερικανική εταιρεία Cheniere Energy θα το εξάγει στην Ευρώπη από το 2016) και στην πορεία από χώρες της περιοχής –Ισραήλ, Κύπρο, Αίγυπτο– που έχουν ανακαλύψει σημαντικά κοιτάσματα.
Στο ενεργειακό σκηνικό εντάσσεται, επίσης, ο διαδριατικός αγωγός ΤΑΡ που θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, στην κατασκευή του οποίου επίσης παρατηρούνται καθυστερήσεις, ενώ κάποια από τα αντισταθμιστικά οφέλη που διεκδικεί η Αθήνα κρίνονται ανέφικτα από την αμερικανική πλευρά. Ο αναπληρωτής βοηθός υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κουρτ Τονγκ, δήλωσε πρόσφατα στην Αθήνα ότι «η ολοκλήρωση του ΤΑΡ που θα συμβάλει στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών εφοδιασμού της Ευρώπης και η προοπτική εξαγωγής προς την Ελλάδα υγροποιημένου φυσικού αερίου από τα αποθέματα της Αμερικής αποτελούν προτεραιότητες» της κυβέρνησης Ομπάμα. Πριν από τρεις ημέρες πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο τριμερής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ουγγαρίας, στην οποία επιβεβαιώθηκε η κοινή επιθυμία για υλοποίηση όλων των παραπάνω έργων (τερματικοί σταθμοί LNG, αγωγοί TAP και IGB).
Οταν επισκεφθεί την Αθήνα ο κ. Κέρι θα παράσχει πολιτική στήριξη για την ελάφρυνση του χρέους, αν και –όπως επισημαίνουν στην «Κ» αρμόδιοι Αμερικανοί αξιωματούχοι– αυτή προϋποθέτει την υλοποίηση από την ελληνική κυβέρνηση των «πολιτικά δύσκολων, αλλά οικονομικά αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» που προβλέπονται στο μνημόνιο. Πριν από λίγες ημέρες, αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ σημείωσε ότι «η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει δράση για τη μείωση των συνολικών επιπέδων χρέους της Ελλάδας», ώστε να πεισθούν οι ιδιώτες επενδυτές ότι αυτό είναι βιώσιμο.
Στο Κυπριακό, οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να ενεργοποιηθούν, καθώς βλέπουν «παράθυρο ευκαιρίας» λόγω της στάσης του προέδρου Αναστασιάδη και της εκλογής στην τουρκοκυπριακή ηγεσία του κ. Ακιντζί. Ωστόσο, είναι σαφές ότι η απρόβλεπτη συμπεριφορά του πολιτικά ενισχυμένου Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος κρατά το κλειδί της λύσης, δεν επιτρέπει υπερβολική αισιοδοξία. Το θέμα αναμένεται να συζητήσει ο πρόεδρος Ομπάμα με τον Τούρκο ομόλογό του στη Σύνοδο του G20.
Για την ονομασία της ΠΓΔΜ, οι ΗΠΑ αποτιμούν θετικά την ελληνική πρωτοβουλία για ΜΟΕ, αλλά θεωρούν πως η συγκυρία «πιέζει» για εντατικοποίηση της διαδικασίας, στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σε διμερές επίπεδο, ώστε να υπάρξει συμφωνία και να ανοίξει ο δρόμος για ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.