Χαρακτήρα επανεκκίνησης των διερευνητικών συνομιλιών Ελλάδας – Τουρκίας είχε η διεξαγωγή του 59ου γύρου που έλαβε χώρα την Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2015 στην Κωνσταντινούπολη, καθώς ύστερα από συμφωνία των πρωθυπουργών Αλέξη Τσίπρα και Αχμέτ Νταβούτογλου οι δύο κυβερνήσεις θέλουν να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις. Η Αθήνα θέλει να δρομολογήσει ουσιαστικές συνομιλίες με στόχο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, των ΑΟΖ συμπεριλαμβανομένων, με όλες τις χώρες που εκκρεμεί η οριοθέτηση, όμως τα πράγματα δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνα για το 2016 στις πλείστες των περιπτώσεων.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα, πλην της Τουρκίας, επιδιώκει συμφωνίες με την Αλβανία, την Ιταλία (επικαιροποίηση της συμφωνίας του 1977), τη Λιβύη και την Αίγυπτο.
Στη διπλωματική υπηρεσία διατυπώνονται αντικρουόμενες απόψεις για τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις, αλλά, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, κοινός παρανομαστής είναι πως ούτε η Αθήνα ούτε η Αγκυρα θα κάνουν, σύντομα τουλάχιστον, το τελικό βήμα, δηλαδή να υπογράψουν μια συμφωνία τη στιγμή που η Ελλάδα είναι σε κρίση και η Τουρκία βρίσκεται σε πόλεμο και ζει τον εφιάλτη του Κουρδικού. Πέραν του ότι θεωρούν ότι δύσκολα θα υπάρξει συμφωνία όσο η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την επήρεια του Καστελλόριζου και ζητεί εξαίρεση του ακριτικού νησιού από τις συνομιλίες, ισχυριζόμενη ότι δεν ανήκει στο Αιγαίο. Η Ελλάδα δεν δέχεται την τουρκική εκδοχή και τονίζει πως θέλει συμφωνία-πακέτο και ότι χωρίς το Καστελλόριζο δεν νοείται για την Ελλάδα συμφωνία.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας – Τουρκίας, που θα συνεδριάσει τον Φεβρουάριο, δεν θα έχει προς συζήτηση θέματα σχετικά με το Αιγαίο, είναι όμως πολύ πιθανό αυτό να γίνει στη διμερή συνάντηση Τσίπρα – Νταβούτογλου. Θα προηγηθεί πιθανότατα συνάντηση των δύο ανδρών στο Νταβός μεταξύ 21-23 Ιανουαρίου, στο περιθώριο του διεθνούς φόρουμ.
Το κλίμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων γενικότερα, σύμφωνα με έμπειρη διπλωματική πηγή, έχει επηρεαστεί καταφανώς από το προσφυγικό και από το γεγονός ότι η Αγκυρα δεν είναι ιδιαίτερα συνεργάσιμη.
Εντύπωση επίσης έχει προκαλέσει στις ίδιες πηγές, αν και το ανέμεναν, το γεγονός ότι η Αγκυρα επαναφέρει συνεχώς στο προσκήνιο το θέμα των γκρίζων ζωνών, καθώς διαμηνύουν προς Βρυξέλλες και Αθήνα ότι ο Frontex δεν μπορεί να πραγματοποιήσει ενέργειες έρευνας και διάσωσης σε αμφισβητούμενα νησιά, αν πρώτα δεν ζητήσει τη συνδρομή και της Τουρκίας. Πρόκειται για επικίνδυνη τακτική που μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες καταστάσεις στο Αιγαίο.
Οι άλλες περιπτώσεις
Η επικαιροποίηση της συμφωνίας του 1977 με την Ιταλία καθυστερεί χωρίς να δίδεται καμία εξήγηση και ενώ είχε ανακοινωθεί από τον κ. Τσίπρα η υπογραφή της πριν από τις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Εγκριτη νομική πηγή εκφράζει τον προβληματισμό της τονίζοντας στην «Κ» ότι όσο καθυστερεί η υπογραφή της συμφωνίας τόσο αυξάνονται οι κίνδυνοι επιπλοκών. Με την Αλβανία οι συνομιλίες έχουν παγώσει εδώ και αρκετό διάστημα καθώς τα Τίρανα επιδιώκουν νέες διαπραγματεύσεις από μηδενική βάση και αλλαγή της μεθόδου οριοθέτησης, απορρίπτοντας τη μέθοδο της μέσης γραμμής. Γενικότερα, οι σχέσεις με την Αλβανία διακρίνονται από καχυποψία, χωρίς να προβλέπεται εξομάλυνση τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον.
Τέλος, με την Αίγυπτο, παρά τις συνεχείς διακηρύξεις σε διμερές επίπεδο και στο πλαίσιο της τριμερούς με την Κύπρο για οριοθέτηση της ΑΟΖ, δεν έχει γίνει το παραμικρό βήμα, ούτε πρόκειται να γίνει σύμφωνα με την ίδια έγκριτη νομική πηγή, καθώς το Κάιρο θεωρεί ότι πρέπει πρώτα η Ελλάδα να οριοθετήσει τις ζώνες της με την Τουρκία και στη συνέχεια να εμπλακεί και το ίδιο.
Η Λιβύη που βιώνει υπαρξιακή κρίση δεν είναι σε θέση να κάνει διαπραγματεύσεις. Σημειώνεται όμως ότι στο παρελθόν είχαν γίνει συνομιλίες, αλλά και εκεί υπήρχαν προβλήματα, καθώς οι Λίβυοι, που έχουν ίδιες θέσεις με την Τουρκία, αμφισβητούν την επήρεια νησιών που βρίσκονται νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου, δηλαδή της Γαύδου, των Στροφάδων, της Σαπιέντζας, της Σχίζας, της Χρυσής και του Κουφονησίου.