Μεταρρύθμιση με αβέβαιο αποτέλεσμα και άδηλο μέλλον χαρακτηρίζουν ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης το σχέδιο του υπουργού Εργασίας Γ. Κατρούγκαλου για το νέο ασφαλιστικό, επισημαίνοντας ότι εφόσον οι κεντρικές πολιτικές επιλογές δεν ανατραπούν στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης με τους επικεφαλής των θεσμών, θα οδηγηθούμε σε ένα άδικο σύστημα και κατά συνέπεια λιγότερο ελκυστικό. Μιλώντας στην «Κ» άνθρωποι που γνωρίζουν από μέσα τις παθογένειες και τα προβλήματα του υπάρχοντος συστήματος, αναλύουν τα υπέρ και τα κατά του προτεινόμενου συστήματος.
«Απορρύθμιση» και όχι μεταρρύθμιση χαρακτηρίζει το προωθούμενο κυβερνητικό σχέδιο ο πρώην υπουργός Εργασίας Γ. Κουτρουμάνης, εκτιμώντας ότι οδηγεί σε χαμηλότερες συντάξεις, παρά τις πολύ μεγαλύτερες εισφορές για ορισμένους κλάδους. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό, το νέο σύστημα δεν είναι δίκαιο, γιατί δεν συνδυάζει με σχετική αναλογικότητα τις εισφορές με τις παροχές, ενώ μεταφέρει τα βάρη σε μεγάλο βαθμό στους νέους συνταξιούχους και στους εργαζόμενους.
Στα αρνητικά του νέου συστήματος αναφέρεται και το μέλος της Επιτροπής Σοφών για το ασφαλιστικό Δημήτρης Μπούρλος, ο οποίος υπογραμμίζει ότι δεν έχουμε ακόμη δει τις αναλογιστικές προσεγγίσεις και τις οικονομικές μελέτες που θα μπορούσαν να αποδείξουν τη βιωσιμότητα του νέου συστήματος, και ξεκαθαρίζει ότι το γεγονός πως οι νέες συντάξεις θα είναι σε αρκετές περιπτώσεις χαμηλότερες από τις παλαιές δεν οδηγεί άνευ άλλου τινός σε βιωσιμότητα του συστήματος.
Αμφιβολίες
Ο αναλογιστής, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της AON Hewitt Π. Ζαμπέλης εκτιμά πως το προτεινόμενο σύστημα απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί βιώσιμο, και υπολογίζει πως δεν θα υπάρξει μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης.
Ο πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Π. Τσακλόγλου βρίσκει ιδιαίτερα θετική, παρά τις όποιες τεχνικές δυσκολίες, την ενοποίηση των ταμείων, κυρίως όμως τους ενιαίους κανόνες για όλους τους ασφαλισμένους. Τονίζει όμως ότι είναι αμφίβολο αν τα προτεινόμενα μέτρα πλησιάζουν τους επιδιωκόμενους στόχους, και υπογραμμίζει πως η πλήρης προστασία των υπερανταποδοτικών συντάξεων που βρίσκονται στο κάτω μέρος της κατανομής χαλαρώνει ακόμη περισσότερο τη σχέση εισφορών-παροχών και δίνει κίνητρα για εισφοροδιαφυγή. Αλλά και η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, σύμφωνα με τον ίδιο, αυξάνει τα κίνητρα για ανασφάλιστη εργασία και μειώνει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.
Τη διάρρηξη της αρχής της εμπιστοσύνης προς τους κρατικούς θεσμούς και την προσβολή της αρχής της δικαιοσύνης, της ισονομίας και της ισότητας του νόμου έναντι όλων και όλων έναντι του νόμου, επισημαίνει η πρώην γενική διευθύντρια Κοινωνικής Ασφάλισης Αρτεμις Αναγνώστου-Δεδούλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ίδια, που γνωρίζει από μέσα, για δεκαετίες, τα τεκταινόμενα στην κοινωνική ασφάλιση, εκτιμά ότι ο ένας φορέας-μαμούθ θα δημιουργήσει για πολλά χρόνια, πέραν της δεκαετίας, δυσεπίλυτα διοικητικά προβλήματα, με δραματική επιδείνωση των καθυστερήσεων στην έκδοση συντάξεων.
Τα θετικά
Αναζητώντας κάποια θετικά στοιχεία, ο κ. Κουτρουμάνης στέκεται στο γεγονός ότι διατηρείται το ενιαίο του συστήματος που είχε θεσμοθετηθεί με τον νόμο 3863/2010, αυτό όμως υπονομεύεται από τη μεγάλη συμπίεση που γίνεται προς ένα πολύ χαμηλότερο επίπεδο συντάξεων. Γκρίζα σημεία, μεταξύ άλλων, είναι η εφαρμογή της διαδοχικής ασφάλισης στο νέο σχήμα που προτείνει η κυβέρνηση, ζητήματα που αφορούν στο καθεστώς ασφάλισης και κυρίως συνταξιοδότησης των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καθώς και η ασφάλιση των εργαζομένων με μπλοκάκι.
Ο κ. Μπούρλος βρίσκει πως η διάθεση προστασίας χαμηλών εισοδημάτων είναι στα υπέρ, υπό την προϋπόθεση όμως ότι γίνεται με ορθό τρόπο. Στα υπέρ επίσης είναι και η προσπάθεια νομιμοποίησης και αξιοποίησης χρόνων ασφάλισης, που με το προηγούμενο καθεστώς έμεναν ανεκμετάλλευτοι. Πολλά είναι βέβαια, σύμφωνα με τον ίδιο, τα γκρίζα σημεία, όπως, για παράδειγμα, ότι δεν διευκρινίζεται το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένου που σήμερα ασφαλίζεται σε δύο φορείς παράλληλα και συνεχίζει την ασφάλισή του. Μάλιστα, ο κ. Μπούρλος καταγράφει περισσότερες από 60 περιπτώσεις που στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η έκδοση υπουργικής απόφασης.