Την παρατεταμένη «άνοιξη» που διανύουν οι σχέσεις των δύο χωρών πιστοποίησε η χθεσινή επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Ισραήλ. «Η Ελλάδα είναι αληθινός φίλος», ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή του κ. Νετανιάχου, υποδεχόμενος τον Ελληνα ομόλογό του.
Οι δύο πρωθυπουργοί συναντήθηκαν χθες, Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, για δεύτερη φορά σε μόλις δύο μήνες, επικεφαλής εκατέρωθεν υπουργικών κλιμακίων. Προήδρευσαν του δεύτερου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος – Ισραήλ και υπέγραψαν μια σειρά συμφωνιών με προμετωπίδα την ενεργειακή συνεργασία, καθώς και τον τουρισμό, τις μεταφορές και τις υποδομές.
Πραγματοποιήθηκαν πολιτικές διαβουλεύσεις για τα σημαντικά θέματα της περιοχής, από την κατάσταση στη Συρία και την Ανατολική Μεσόγειο υπό το φως της ισλαμιστικής απειλής έως το Κυπριακό. Σήμερα οι κ. Τσίπρας και Νετανιάχου θα βρίσκονται στη Λευκωσία, όπου μαζί με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη θα προεδρεύσουν της τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου.
Τα διάπλατα χαμόγελα των κ. Αλ. Τσίπρα και Μπέντζαμιν Νετανιάχου και η αποστροφή του Ισραηλινού πρωθυπουργού «η Ελλάδα είναι αληθινός φίλος», έπειτα από τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου των δύο ηγετών, αποτελούν για αρκετούς αναλυτές στην Ευρώπη ένα απροσδόκητο θέαμα. Καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών θυμούνται τη μονίμως διαμαρτυρόμενη Αριστερά, η οποία, μάλιστα, περιλάμβανε το Ισραήλ σε έναν άτυπο «άξονα του κακού» όπου θέση είχαν οι «ιμπεριαλιστικές» χώρες (όπως οι ΗΠΑ), η διάχυτη θέρμη στις δηλώσεις των πρωθυπουργών των δύο χωρών τούς προξενεί απορία. Απ’ ό,τι φάνηκε και χθες, αυτή η πραγματικότητα αποτελεί παρελθόν, καθώς οι σχέσεις Ελλάδας και Ισραήλ βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο της ιστορίας τους.
Ο κ. Τσίπρας συνάντησε χθες τον κ. Νετανιάχου για δεύτερη φορά σε δύο μήνες, επιβεβαιώνοντας την πολύ καλή φάση που διανύουν οι σχέσεις Ελλάδας και Ισραήλ, με τρόπο, μάλιστα, πρακτικό, καθώς υπογράφηκαν πολύ σημαντικές συμφωνίες συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Σήμερα, οι δύο πρωθυπουργοί θα συναντήσουν στη Λευκωσία τον κ. Ν. Αναστασιάδη, προκειμένου να προεδρεύσουν στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου.
Οι δηλώσεις των δύο πρωθυπουργών στην Ιερουσαλήμ, κατά τη χθεσινή ημέρα, η οποία συνέπεσε και με την ετήσια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, είναι ενδεικτικές του κλίματος. Ο κ. Νετανιάχου, απευθυνόμενος στον κ. Τσίπρα, είπε «καλωσόρισες, φίλε μου», και ευθύς εξαρχής έθεσε το πλαίσιο της συζήτησης: «Είμαστε δύο δημοκρατίες στην ανατολική Μεσόγειο οι οποίες θέλουν να προοδεύσουν, να έχουν ειρήνη και ασφάλεια για τους πολίτες τους, αλλά ζούμε σε μια περιοχή η οποία είναι αρκετά ασταθής και μεταβλητή». Ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε εκτενώς στην Ημέρα Μνήμης και στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν χθες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Και προχώρησε σε ιδιαίτερη αναφορά στις συμφωνίες που υπάρχουν ανάμεσα στις δύο χώρες στους τομείς της ενέργειας, του τουρισμού και της συνεργασίας εναντίον της τρομοκρατίας, καθώς επίσης και στις εν εξελίξει συνομιλίες για το Κυπριακό. Και οι δύο πρωθυπουργοί υπογράμμισαν ότι η εμβάθυνση της συνεργασίας τους δεν στρέφεται κατά της Τουρκίας.
Ανάμεσα στα εγχειρήματα συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών είναι η ανάπτυξη δικτύων μεταφοράς φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Η διαδρομή θα ξεκινά από τα κοιτάσματα που βρίσκονται στο Ισραήλ και στην Κύπρο, και η πιθανότερη συνέχειά της θα είναι η δημιουργία τερματικών σταθμών LNG στην Ελλάδα. Ο κ. Τσίπρας άφησε χθες ανοιχτό και το ενδεχόμενο κατασκευής αγωγού (East Med), εγχείρημα που, πάντως, θεωρείται μάλλον υπερβολικά αισιόδοξο. Στο πλαίσιο αυτό συζητήθηκε (και θα συζητηθεί ακόμη περισσότερο σήμερα στη Λευκωσία) το ενδεχόμενο διασύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου με καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας (Eurasian Interconnector), όπου το Ισραήλ θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο σκέλος της κατασκευής.
Ιδιαίτερα σοβαρή είναι συνεργασία των τριών χωρών στο σκέλος της άμυνας. Μόλις προχθές ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας, Μοσέ Γιαλόν, βρέθηκε στην Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον ομόλογό του κ. Π. Καμμένο, με τον οποίο και υπέγραψαν την επέκταση και την εμβάθυνση ήδη υφιστάμενων συμφωνιών. Ωστόσο, η επίσκεψη του κ. Γιαλόν στην Αθήνα έχει ιδιαίτερη σημασία όχι τόσο για όσα συμφωνήθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες, όσο για τη δημόσια παραίνεση του Ισραηλινού υπουργού στην Τουρκία περί εγκατάλειψης της συνεργασίας με την ισλαμιστική τρομοκρατία.
Σημειώνεται ότι, όπως αναφέρουν στρατιωτικές πηγές, το επιτελείο του κ. Γιαλόν όχι απλώς δεν απέφυγε, αλλά ζήτησε να πραγματοποιηθεί κοινή συνέντευξη Τύπου. Οι σκληρές δηλώσεις του κ. Γιαλόν για την Τουρκία έφεραν, έστω με αυτό τον τρόπο, στο προσκήνιο τον σιωπηρό πρωταγωνιστή των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Στην Αθήνα εκτιμούν πως οι δηλώσεις του κ. Γιαλόν δεν είναι συγκυριακές και αντικατοπτρίζουν ένα ρήγμα στις σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ, το οποίο δεν φαίνεται να κλείνει, παρά τις σοβαρές προσπάθειες επαναπροσέγγισης.
Διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι υπάρχουν δύο πιθανές λύσεις από αυτό το αδιέξοδο, σε περίπτωση, βεβαίως, που δεν προκύψουν έκτακτα γεγονότα, όπως το περιστατικό του στολίσκου της Γάζας το 2010. Πρώτον, η σταδιακή εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ υπό τον φόβο του κοινού αντιπάλου τους στην περιοχή, του Ιράν, το οποίο αναβαθμίζεται γεωστρατηγικά και εξέρχεται της απομόνωσης. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα, αναφέρουν διπλωματικές πηγές, θα πρέπει να έχει προλάβει να εδραιώσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, προωθώντας τα στρατηγικά συμφέροντά της· ήτοι την ενεργειακή συνεργασία και την ενίσχυση των στρατιωτικών σχέσεων, ενδεχομένως και διά της παροχής τεχνογνωσίας στην κατασκευή εξοπλισμών. Δεύτερον, η λύση του Κυπριακού με την ενθάρρυνση και σε συνεργασία όχι μόνο με την Τουρκία αλλά και με το Ισραήλ, το οποίο θα έχει ως κέρδος από μια τέτοια εξέλιξη την ομογενοποίηση ενός χώρου σοβαρών ενεργειακών κοιτασμάτων. Σε αυτή την περίπτωση, οι πιο αισιόδοξοι διακρίνουν ακόμη και τη δημιουργία σχημάτων τριμερούς συνεργασίας, όπως τα υφιστάμενα με τη συμμετοχή και της Τουρκίας.
Ενδεικτική του κλίματος πολύ στενών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ θεωρείται από ορισμένους η διαφοροποίηση της χώρας μας από τους Ευρωπαίους εταίρους σε ορισμένα θέματα. Ως παράδειγμα αναδεικνύεται η παρέμβαση του υπουργού Εξωτερικών κ. Ν. Κοτζιά στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. στις 18 Ιανουαρίου. Εκεί, ο κ. Κοτζιάς παρενέβη προκειμένου να αμβλύνει τις διατυπώσεις εναντίον του Ισραήλ σε ψήφισμα για την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του ξένου Τύπου, ο κ. Κοτζιάς, σε συνεννόηση με τον κ. Τσίπρα, εξαίρεσαν την Ελλάδα από την αποφασισμένη από την Ε.Ε. διαδικασία σήμανσης των προϊόντων που εξάγονται από το Ισραήλ και προέρχονται από εποικισμένες περιοχές, όπως η Δυτική Οχθη.
Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών διέψευδαν αυτές τις πληροφορίες και τόνιζαν ότι, ούτως ή άλλως, οι εισαγωγές προϊόντων από εκείνες τις περιοχές προς την Ελλάδα είναι μηδαμινές. Ως προς το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, τόνιζαν ότι η παρέμβαση του κ. Κοτζιά πραγματοποιήθηκε ακριβώς για να διαφυλαχθεί η ειρηνευτική διαδικασία, καθώς, όπως ανέφεραν, θα ήταν αδιανόητο για την Ε.Ε. να επιλέξει πλευρά, εάν επιθυμεί αυτές οι διαπραγματεύσεις να οδηγήσουν σε ουσιαστικό αποτέλεσμα. Σε αυτό το πλαίσιο αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο κ. Κοτζιάς έχει επανειλημμένως αναφέρει πως η Ελλάδα πρέπει να έχει στην ευρύτερη περιοχή ένα ρόλο διαμεσολάβησης και διαιτησίας.
Από την κυβέρνηση ανέφεραν, επίσης, ότι οι Παλαιστίνιοι Αραβες γνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει επανειλημμένως εκδηλώσει την υποστήριξή της σε δημιουργία παλαιστινιακού κράτους στα όρια του 1967 και παρέπεμπαν και στο σχετικό ψήφισμα της ελληνικής Βουλής της 22ας Δεκεμβρίου 2015. Παρέπεμπαν, τέλος και στη χθεσινή δήλωση του κ. Τσίπρα στην Ιερουσαλήμ κατά τη συνέντευξη Τύπου με τον κ. Νετανιάχου. Ο κ. Τσίπρας, αφού άφησε αιχμές για τους εποικισμούς, είπε: «Η Ελλάδα, μια φίλη χώρα του Ισραήλ, αλλά ταυτόχρονα και παραδοσιακά φίλη χώρα των Παλαιστινίων, θέλει να παίξει ένα δημιουργικό ρόλο στην προώθηση της ειρήνης, της συνεργασίας». Σημειώνεται, τέλος, ότι χθες ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Μάρδας αποκόπηκε από την υπόλοιπη υπουργική αποστολή, προκειμένου να επισκεφθεί τον ομόλογό του της Παλαιστινιακής Αρχής στη Ραμάλα.