Στη σκιά των κινητοποιήσεων αγροτών και ελευθέρων επαγγελματιών, ξεκινούν από αύριο –εκτός απροόπτου– οι διαπραγματεύσεις για την πρώτη αξιολόγηση. Αν και στην παρούσα φάση η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση είναι οι αντιδράσεις των αγροτών, καθώς πολλοί εκτιμούν ότι σε αυτό το πεδίο θα κριθούν οι πολιτικές εξελίξεις, από τις επόμενες ώρες η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα θα έχει μία καθαρή εικόνα για το τι ακριβώς ζητούν οι δανειστές στα κρίσιμα ζητήματα του ασφαλιστικού και των νέων δημοσιονομικών μέτρων.
Τα τεχνικά κλιμάκια των εκπροσώπων των δανειστών συνέλεξαν τις προηγούμενες ημέρες όλα τα στοιχεία που ήθελαν γύρω από τις προτάσεις της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό και την πορεία του προϋπολογισμού και αρμόδια στελέχη αναφέρουν ότι μέχρι σήμερα το βράδυ Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και Ευρωζώνη θα πρέπει να έχουν διαμορφώσει τη κοινή στάση τους έναντι τις Αθήνας. Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες:
1. Ασφαλιστικό: Παραμένει σημαντικό «αγκάθι» το θέμα της κάλυψης της δημοσιονομικής βραχυπρόθεσμης «τρύπας» του ασφαλιστικού συστήματος. Η τρόικα και κυρίως το ΔΝΤ επιμένουν ότι θα πρέπει να γίνουν περικοπές συντάξεων για να καλυφθεί το κενό που υπάρχει, αλλά η κυβέρνηση απορρίπτει προς το παρόν κάτι τέτοιο και ειδικά τις περικοπές στις κύριες συντάξεις. Ενδεχομένως το οικονομικό επιτελείο να εξετάσει μειώσεις σε επικουρικές αν οι δανειστές επιμείνουν ότι δεν θα πρέπει να αυξηθούν οι εργοδοτικές εισφορές ή να μην αυξηθούν κατά 1,5 μονάδα, αλλά κατά 1 μονάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Κομισιόν φαίνεται να δέχεται την αύξηση των εργοδοτικών εισφορών κατά 0,5% και των εισφορών των εργαζομένων κατά επίσης 0,5%. Σε αυτήν την περίπτωση, η κυβέρνηση πιθανόν να προχωρήσει σε μία μικρή περικοπή των επικουρικών συντάξεων. Ομως, κυβερνητικά στελέχη ανέφεραν ότι αν οι δανειστές εμφανιστούν με πιο «σκληρές» προτάσεις –όπως ενδέχεται να κάνει το Ταμείο– δεν θα υπάρχει βάση διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών.
Πέραν αυτών, πιέσεις αναμένεται να ασκήσουν οι θεσμοί σε δύο ακόμα ζητήματα. Το ένα είναι τα ποσοστά αναπλήρωσης και το δεύτερο το γεγονός ότι δεν υπάρχουν κίνητρα για την μείωση της αδήλωτης εργασίας.
2. Νέα δημοσιονομικά μέτρα: Αρχικά η Κομισιόν υπολόγιζε ότι για το 2016 υπάρχει κενό της τάξης του 0,5% ή περίπου 900 εκατ. ευρώ, το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί με νέα μέτρα, ενώ το ΔΝΤ ανέβαζε τον λογαριασμό στο 1% του ΑΕΠ ή στο 1,8 δισ. ευρώ. Μετά, όμως, την αποστολή των στοιχείων για την πορεία των εσόδων του 2015, οι θεσμοί βρίσκονται σε διαδικασία επαναπροσδιορισμού των μεγεθών αυτών.
Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι το 2015 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 0,4% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ. Με αυτό το δεδομένο το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι φέτος δεν απαιτούνται νέα μέτρα για να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 0,5% του ΑΕΠ, ενώ υποστηρίζει ότι ενδεχομένως να είναι μικρότερη και η ανάγκη για νέα μέτρα στη διετία 2017-2018. Βάσει Μνημονίου, τα μέτρα αυτά θα πρέπει να ανέλθουν στο 1% του ΑΕΠ ή περίπου στο 1,8 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, η διαπραγμάτευση αναμένεται να είναι δύσκολη, καθώς οι δανειστές δεν φαίνεται να πείθονται ότι δεν απαιτούνται νέα μέτρα για το 2016, ακόμα και μετά τα νέα στοιχεία για το 2015. Πάντως, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα ασκήσουν έντονες πιέσεις για να εφαρμοστούν τα μέτρα που είχαν συμφωνηθεί αλλά ακόμα δεν έχουν υλοποιηθεί, όπως η περικοπή των αμυντικών δαπανών κατά 350 εκατ. ευρώ φέτος ή η αύξηση των συντελεστών φορολόγησης του εισοδήματος από τα ενοίκια.
3. Αποκρατικοποιήσεις: Για να ολοκληρωθεί επιτυχώς ο έλεγχος θα πρέπει η κυβέρνηση να νομοθετήσει τη συμφωνία για τη σύσταση του νέου υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων.
4. «Κόκκινα» δάνεια: Η κυβέρνηση θα επιδιώξει να θεσπίσει κάποια κριτήρια για την εξαίρεση από την πώληση ορισμένων «κόκκινων» δανείων. Ωστόσο, το χρονικό όριο της 15ης Φεβρουαρίου που είχε συμφωνηθεί φαίνεται να χάνεται, ενώ οι δανειστές θεωρούν ότι το θέμα έχει λήξει.
5. Ενεργειακές μεταρρυθμίσεις: Η τρόικα θα επιμείνει στην υλοποίηση των αλλαγών που δεν έγιναν στον προηγούμενο έλεγχο.
Η κυβέρνηση θα ήθελε όλα τα παραπάνω να έχουν κλείσει έως τον Απρίλιο. Από την πλευρά των δανειστών, όμως, δεν εκπέμπεται αισιοδοξία ότι αυτό το χρονοδιάγραμμα είναι ρεαλιστικό. Μάλιστα, η πρώτη αποστολή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα αναμένεται να διαρκέσει περίπου μία εβδομάδα και θα επιστρέψουν όταν η κυβέρνηση είναι έτοιμη για την επίτευξη συμφωνίας. Για μία ακόμα φορά, φαίνεται πως καθοριστικός ρόλος για να κλείσει ο έλεγχος θα είναι η κατάσταση των ταμειακών διαθεσίμων της χώρας. Αν και ο επικεφαλής του ESM, Κλ. Ρέγκλινγκ, ανέφερε προσφάτως ότι ο Φεβρουάριος έχει πολλές λήξεις για την Ελλάδα, εκτιμάται ότι εφόσον απαιτηθεί, τότε το κράτος μπορεί να εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις του μέχρι Μάιο – Ιούνιο.