Η άφιξη των επικεφαλής των κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα και η συνακόλουθη έναρξη της διαπραγμάτευσης για την αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, η κλιμάκωση –αντί της εκτόνωσης στην οποία ήλπιζε η κυβέρνηση– των αγροτικών κινητοποιήσεων και οι συνθήκες απομόνωσης της χώρας στη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος συνδιαμορφώνουν το δύσβατο τοπίο επί του οποίου καλείται να κινηθεί η κυβέρνηση. Τα μηνύματα που έχουν φθάσει στην Αθήνα ως προπομποί της έναρξης της διαπραγμάτευσης καθιστούν σαφή την επιδίωξη των εταίρων για τροποποιήσεις, περισσότερο δυσμενείς, στην πρόταση για το ασφαλιστικό που η κυβέρνηση έχει καταθέσει. Η κυβερνητική ηγεσία αντιλαμβάνεται ότι τα περιθώρια των ελιγμών περιορίζονται σημαντικά, καθώς επιθυμεί την ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ώστε να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος, ωστόσο οι κοινωνικές αντιδράσεις στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση είναι ήδη εξαιρετικά σφοδρές, με τάσεις περαιτέρω κλιμάκωσης.
Ο κυβερνητικός σχεδιασμός για τη μάχη του ασφαλιστικού προφανώς υποτίμησε τη διάσταση των αγροτικών κινητοποιήσεων. Είναι ενδεικτικές οι τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών αμέσως μετά την παρουσίαση της κυβερνητικής πρότασης, που προεξοφλούσαν ότι περιθώρια βελτιώσεων για τους αγρότες δεν υπάρχουν και ότι έπειτα από λίγες ημέρες κινητοποιήσεων οι αγρότες θα επιστρέψουν στα σπίτια τους. Είναι σαφές ότι καλύτερα αντανακλαστικά έδειξε η κυβέρνηση, υπό την αντίδραση σημαντικού αριθμού βουλευτών, στις ρυθμίσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες, όπου εμφανίσθηκε διατεθειμένη για βελτιωτικές κινήσεις, ανεξαρτήτως του αποτελέσματός τους όσον αφορά στην κάμψη των αντιδράσεων και στον χώρο αυτό.
Ελπίδες
Ενώπιον της κλιμάκωσης των αγροτικών κινητοποιήσεων, η κυβέρνηση εμφανίζεται να επενδύει στην προοπτική να ενταθούν οι διχογνωμίες που, σύμφωνα με την πληροφόρηση που φθάνει στην πολιτική ηγεσία, καταγράφονται στις τάξεις των αγροτών, αναφορικά με την ανταπόκρισή τους στην πρόσκληση σε διάλογο που τους έχει απευθύνει ο κ. Τσίπρας. Στην κατεύθυνση αυτή, στελέχη του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος δίνουν συνέχεια στις δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Ευάγγελου Αποστόλου, ο οποίος αναφέρθηκε σε «προβοκατόρικες δυνάμεις της δεξιάς και της ακροδεξιάς», με αφορμή τη ματαίωση των εγκαινίων της έκθεσης Agrotica, στη Θεσσαλονίκη.
Βεβαίως, προφανώς για να μην προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερες αντιδράσεις από αυτές που ήδη έχουν πυροδοτηθεί, φροντίζουν να επισημάνουν ότι δεν είναι χειραγωγήσιμοι ή κατευθυνόμενοι οι αγρότες που βγαίνουν στους δρόμους, αλλά «κυριαρχούν οι φωνές ορισμένων που σκόπιμα θορυβούν, ώστε να μη φθάνει καθαρά στους πολλούς η πρόταση της κυβέρνησης». Επιμένουν, μάλιστα, στον διαχωρισμό ανάμεσα σε επαγγελματίες «αγροτοπατέρες», για τους οποίους υποστηρίζουν ότι «δεν έχουν σχέση ή διατηρούν περίεργη σχέση με τον αγροτικό κόσμο», και σε εκείνους που εκφράζουν τις αυθεντικές αγωνίες των πραγματικών μικρομεσαίων αγροτών.
Αναφορικά με το προσφυγικό, η κυβέρνηση εμφανίζεται τουλάχιστον να αιφνιδιάσθηκε από το τελεσίγραφο των εταίρων, που έδωσαν στην Αθήνα τρίμηνη προθεσμία να αποκαταστήσει ένα πιο αξιόπιστο σύστημα ελέγχων στα θαλάσσια σύνορα, προκειμένου να αποφύγει «έξωση» από τη Συνθήκη Σένγκεν. Στο Μέγαρο Μαξίμου γίνεται πλέον αντιληπτό ότι, παρά την επιθυμία της να εμφανισθεί σε ρόλο κομβικό για τη διαχείριση του μεταναστευτικού συνολικά στην Ευρώπη, η κυβέρνηση έχει περιθωριοποιηθεί από τους εταίρους, οι οποίοι αποφασίζουν ερήμην της Αθήνας. Η αμφισβήτηση της βούλησης και της ικανότητας της χώρας μας να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει έχουν διαμορφώσει το εξαιρετικά αρνητικό κλίμα.
Κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν ότι υπήρξαν ορισμένες καθυστερήσεις, όσον αφορά στη λειτουργία των hotspots, ωστόσο συνολικά, προσθέτουν, έχει γίνει σημαντική πρόοδος σε σχέση με το πού βρισκόμασταν λίγους μήνες πριν. Εχοντας αντιληφθεί ότι περιθωριοποιείται, η Αθήνα ενεργοποιεί διαύλους επικοινωνίας με τους εταίρους, αναζητώντας κατανόηση των δυσκολιών διαχείρισης του ζητήματος. Ο κ. Τσίπρας θα επιδιώξει να αναστρέψει την εικόνα με τη συμμετοχή του στις εργασίες της Διάσκεψης Δωρητών για τη Συρία, την προσεχή Πέμπτη στο Λονδίνο.