Σύνορα. Ενα από αυτά τα πράγματα που δεν μπορούμε ποτέ να φανταστούμε ως κάτι θετικό. Γραφειοκρατία, σφραγίδες, ουρές, έλεγχοι, ανησυχίες περί ασφάλειας… ακόμη και φράχτες. Το μεγαλύτερο επίτευγμα της Ευρώπης είναι να τα κάνει να εξαφανιστούν. Αυτή είναι η ουσία μιας Ευρώπης ολοκληρωμένης, ελεύθερης και ευημερούσας. Εμπνέει κυρίως όσους έχουν απομείνει εκτός Σένγκεν. Στο πλαίσιο των σχέσεων Ελλάδας – Μακεδονίας, τα σύνορα σήμαιναν πολύ περισσότερα τις τελευταίες δεκαετίες. Από την πλευρά της Αθήνας, τα βόρεια σύνορα είχαν συνδεθεί με την ψευδή ανησυχία πως η άλλη πλευρά συνωμοτεί ώστε να μεταθέσει τα σύνορα προς τα νότια και να διεκδικήσει ελληνική γη. Από την πλευρά των Σκοπίων, τα σύνορα είχαν συνδεθεί με ένα περιττό εμπάργκο και την ανησυχία ότι η γειτονική χώρα συνωμοτεί ώστε να δημιουργήσει νέα σύνορα και να διασπάσει τη χώρα μας. Η καχυποψία όριζε την πολιτική μας σχέση.
Παρ’ όλα αυτά, επιχειρήσεις και άνθρωποι και από τις δύο πλευρές των συνόρων φαινόταν ότι είχαν ξεπεράσει το προβληματικό πολιτικό πλαίσιο. Επιχειρήσεις μετακινήθηκαν προς τα βόρεια ώστε να επενδύσουν σε επικερδείς τομείς της οικονομίας. Τουρίστες μετακινούνταν προς τα νότια απολαμβάνοντας την ελληνική φιλοξενία, ακόμη και σε καιρούς κρίσης. Η τάση οδηγούσε προς τον παραμερισμό των συνόρων μέχρι να ξεσπάσει η τεράστια μεταναστευτική κρίση. Σήμερα ενισχύονται οι ανησυχίες από την Ξίο μέχρι την Ειδομένη, όπως σηκώνεται και ο φράχτης στα σύνορα. Ενας Ελληνας φίλος το θέτει ως εξής: «Το μόνο καλό πράγμα σε σχέση με τον φράχτη σας είναι πως έχουμε όλοι πειστεί ότι δεν σκοπεύετε να αμφισβητήσετε τα σύνορα». Είναι ειρωνικό ότι έχει δίκιο. Γιατί θα σήκωνε κάποιος φράχτη στα σύνορά του αν πίστευε ότι δεν είναι εκεί η σωστή τους θέση;
Στόχος μας είναι η σύναψη στρατηγικής συμμαχίας με την Ελλάδα. Ασφαλώς και είμαστε ενοχλημένοι σε σχέση με το θέμα της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Σαφώς και έχουμε διαφορετικές απόψεις όσον αφορά το θέμα της ονομασίας και μόνο σε αυτό το θέμα. Το ζήτημα καταλήγει να είναι σύγκρουση μεταξύ ιστορικής προσέγγισης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρ’ όλα αυτά, είτε η Δημοκρατία της Μακεδονίας είναι μέλος της Ενωσης και της Συμμαχίας είτε όχι, τα συμφέροντά μας συγκλίνουν σχεδόν σε όλα τα υπόλοιπα ζητήματα. Περιλαμβανομένου του μεταναστευτικού. Λογική απορία: γιατί θα εμπιστευόσασταν κάποιον που δαπανά τεράστια ποσά ώστε δυνητικά να σας αποκλείσει με μεγάλο αριθμό μεταναστών; Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης είναι περίεργο. Και εμείς βλέπουμε τον ίδιο εφιάλτη με εσάς: τεραστίων διαστάσεων ανεξέλεγκτη εισροή μεταναστών από τον Νότο και αποκλεισμό των βορείων συνόρων μας. Δηλαδή πρόκληση ανθρωπιστικής κρίσης στην πατρίδα μας.
Πολλοί εκφέρουν άποψη για το τι θα πρέπει να κάνουμε. Ορισμένοι θεωρούν ότι ήρθε η ώρα να ανταποδώσουμε και ότι θα έπρεπε να κλείσουμε τα σύνορα με την ίδια ωμότητα που το είχε κάνει η Ελλάδα περισσότερο από 20 χρόνια πριν. Κάποιοι προτείνουν να χρησιμοποιήσουμε το θέμα ώστε να πετύχουμε πρόοδο στο πεδίο της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Αλλοι προτείνουν ότι θα έπρεπε να συμβάλουμε ώστε να αποκλειστεί η Ελλάδα από τη Σένγκεν. Ειλικρινά, τίποτε από αυτά δεν είναι προς το συμφέρον της Μακεδονίας. Η πρώτη πρόταση είναι αντίθετη με βασικές χριστιανικές αξίες, η δεύτερη είναι αφελής και η τρίτη καταστρέφει το σημαντικότερο ευρωπαϊκό μας κεκτημένο. Αυτό που βλέπουμε είναι μια μεγάλη ευκαιρία να συνεργαστούμε, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη και να ελπίσουμε ότι η επένδυση στη φιλία θα μας φέρει πιο κοντά. Οι δύσκολοι καιροί αποτελούν την καλύτερη ευκαιρία ώστε να δοκιμάσουμε τις σχέσεις μας. Ας δώσουμε μια ευκαιρία.
* Ο κ. Νίκολα Πόποσκι είναι υπουργός Εξωτερικών της ΠΓΔΜ.