Ισορροπίες, υποχωρήσεις και συμφωνία

Ισορροπίες, υποχωρήσεις και συμφωνία

3' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Για τη δράση της νατοϊκής μοίρας που θα βοηθήσει στην ανακοπή των προσφυγικών ροών υπάρχουν μόνο δύο σίγουρες ημερομηνίες: η 11η Φεβρουαρίου, ημέρα που ελήφθη η πολιτική απόφαση σε επίπεδο υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, και η 30ή Μαρτίου, μέχρι την οποία η δράση των πλοίων θα πρέπει να έχει ξεκινήσει. Οπως σε κάθε στρατιωτική επιχείρηση του ΝΑΤΟ, καμία λέξη και κανένας ορισμός δεν είναι τυχαίος, γι’ αυτό και τις τελευταίες ημέρες προηγήθηκε ένα εξαιρετικά έντονο παρασκήνιο στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονταν μεταξύ των εκπροσώπων των συμμάχων στο Βέλγιο. Είτε σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων στις Βρυξέλλες είτε στη Στρατιωτική Επιτροπή στη Μονς, η Τουρκία παρέθεσε την ατζέντα της στο Αιγαίο, ανεξαρτήτως από το αν αυτή έγινε αποδεκτή ή όχι.

Την αρχική βεβαιότητα που εκφράστηκε στις 11 Φεβρουαρίου, μετά την απόφαση των υπουργών Αμυνας στις Βρυξέλλες, διαδέχθηκε ο σκεπτικισμός. Ηδη από τις 15 Φεβρουαρίου, ο Τούρκος εκπρόσωπος στη Στρατιωτική Επιτροπή αμφισβητούσε την ισχύ της πολιτικής απόφασης των Βρυξελλών, περιγράφοντάς την ως «ανοησίες» (η ακριβής λέξη που μεταφέρεται είναι η αγγλική «bullshit»).

Στις 19 Φεβρουαρίου είχε γίνει ήδη σαφές ότι η Στρατιωτική Επιτροπή στο ΝΑΤΟ είχε μεταβληθεί σε ματς με αποτέλεσμα 27-1, όπου η Τουρκία με χαρακτηριστική επιμονή αρνούνταν να συμφωνήσει. Ο Τούρκος εκπρόσωπος παρέδωσε, μάλιστα, στον ανώτατο στρατιωτικό διοικητή Ευρώπης (SACEUR) του ΝΑΤΟ στη Μονς και έναν φάκελο με το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο (αποστρατιωτικοποίηση Λήμνου, Δωδεκανήσων, έρευνα και διάσωση). Επιπρόσθετα, η τουρκική πλευρά αρνούνταν πεισματικά να δεχθεί τον όρο που προέβλεπε την επιστροφή. Με δεδομένο ότι για κάθε συμμαχική απόφαση απαιτείται ομοφωνία, ήταν λογικό αποτέλεσμα η ενεργοποίηση των διπλωματών.

Η σκυτάλη

Ετσι, τη σκυτάλη από τους στρατιωτικούς (αντιστράτηγος Ν. Ζαχαριάδης στις Βρυξέλλες, υποναύαρχος Σπ. Κονιδάρης στη Μονς) έλαβαν εκ νέου οι διπλωμάτες (και δη η ελληνική αντιπροσωπεία, με τον συντονισμό του μόνιμου αντιπρόσωπου κ. Μιχ. Διάμεση, ο οποίος βρισκόταν σε ανοιχτή γραμμή με τον ευρισκόμενο στο Κάιρο κ. Ν. Κοτζιά), προκειμένου να απεμπλακούν οι διαπραγματεύσεις. Τα ξημερώματα μεταξύ 24ης και 25ης Φεβρουαρίου, σε επίπεδο Βορειοατλαντικού Συμβουλίου (NAC) επιβεβαιώθηκε εκ νέου η βάση της αρχικής συμφωνίας για ρόλο εποπτείας και ελέγχου από τα σκάφη του NATO («maritime surveillance»), όπου γίνεται σαφής αναφορά ότι οποιοσδήποτε («any person») διασώζεται στη θάλασσα θα επιστρέφεται στην Τουρκία.

Στο τετρασέλιδο εμπιστευτικό έγγραφο, που συνυπέγραψαν τα ξημερώματα της Πέμπτης οι διπλωματικές αντιπροσωπείες από τις 28 χώρες του ΝΑΤΟ, γίνεται αναφορά σε «area of activity/operation», η οποία δεν καθορίζεται επακριβώς. Αυτό μένει να οριστικοποιηθεί από τους ανώτατους αξιωματικούς της Στρατιωτικής Επιτροπής. Οι τομείς του Αιγαίου που έχουν οριστεί έως τώρα χαρακτηρίζονται από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού ως «προκαταρκτικοί» και είναι σχεδόν βέβαιον ότι θα μεταβληθούν. Με ενδιαφέρον αναμένεται να αναδειχθεί πώς θα διεξάγονται οι δραστηριότητες διάσωσης σε νησιά όπως το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, το σύμπλεγμα Κινάρου-Λέβιθας και, βεβαίως, τα Ιμια. Αυτή την εβδομάδα θα βρεθεί στην Αθήνα ο Αμερικανός ναύαρχος Μ. Φέργκιουσον, διοικητής της Διακλαδικής Διοίκησης του ΝΑΤΟ στη Νάπολη, ο οποίος και θα είναι ο συντονιστής της δράσης, όταν αυτή ξεκινήσει. Από τα δεδομένα της δράσης είναι, επίσης, το γεγονός ότι ο Γερμανός ναύαρχος Γεργκ Κλάιν, που θα διοικεί τη μοίρα, θα πλαισιώνεται από δύο ακόμη ανώτατους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, έναν Ελληνα και έναν Τούρκο, οι οποίοι θα λειτουργούν ως σύμβουλοι.

Εχοντας ως δεδομένο τις απόψεις της Αγκυρας για το Αιγαίο, είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό, προτού ξεκινήσουν οι επιχειρήσεις, πώς θα λειτουργήσει αυτό το μοντέλο συνδυαστικής διοίκησης, ενώ βάρκες φορτωμένες με πρόσφυγες θα διασχίζουν το Αιγαίο. Σημειώνεται, δε, ότι παραδοσιακά οι διοικητές του ΝΑΤΟ αποφεύγουν να αποφασίσουν για ζήτημα που δημιουργεί διαφωνία ανάμεσα σε δύο χώρες-μέλη (π.χ., ορισμός χωρικών υδάτων). Υπάρχουν, άλλωστε, τα παραδείγματα διαταγών όπως η «Aegean Policy Guidance» (2006) ή το «Luns ruling» (1984), που αφορούσαν το Αιγαίο και συμβούλευαν «ίσες αποστάσεις» μεταξύ των δύο πλευρών. Κρίσιμο τεχνικό σημείο για την υλοποίηση της συμφωνίας είναι η άρνηση συνεργασίας της Αγκυρας με τον Frontex, αλλά και τι θα γίνεται με τις βάρκες των προσφύγων που θα εντοπίζονται ενώ βρίσκονται ήδη στα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή