Η ελληνική πλευρά δεν έχει προχωρήσει στην υλοποίηση σημαντικών δεσμεύσεων που έχει αναλάβει προς τους εταίρους, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ασκεί πιέσεις κυρίως σε ό,τι αφορά τη δραστική επιτάχυνση της διαδικασίας για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου, θέμα εξαιρετικά κρίσιμο για την τύχη της συμφωνίας που επιχειρεί να επιτύχει η Ευρωπαϊκή Ενωση με την Τουρκία για το προσφυγικό. Ωστόσο, εκκρεμής παραμένει και η επίσης κρίσιμη αναγνώριση της Τουρκίας ως «τρίτης χώρας ασφαλούς διέλευσης».
Σχετική δέσμευση είχε αναλάβει ο υπουργός Εσωτερικών Π. Κουρουμπλής μετά τη συνάντηση με τους ομολόγους του της Γαλλίας, Μπερνάρ Καζνέβ, και της Γερμανίας, Τόμας ντε Μεζιέρ. Η αναγνώριση αυτή ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή στην Τουρκία όχι μόνο μεταναστών αλλά και όσων έχουν το «προφίλ πρόσφυγα» και περνούν στην Ελλάδα διασχίζοντας το Αιγαίο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζει εδώ και καιρό την Ελλάδα προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, πέραν της δέσμευσης, απαιτείται και η νομική διευθέτηση του θέματος μέσω Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο στη συνέχεια πρέπει να εγκριθεί από τη Βουλή έτσι ώστε η αναγνώριση της Τουρκίας ως «τρίτης χώρας ασφαλούς διέλευσης» από την Ελλάδα να επισημοποιηθεί.
Από την άλλη, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να εφαρμοστεί η επανεισδοχή στην Τουρκία για όσους έχουν καταθέσει αίτημα ασύλου στην Ελλάδα πριν εξεταστεί το αίτημά τους. Μόνο μια επαρκώς στελεχωμένη υπηρεσία ασύλου που θα έχει τη δυνατότητα να εξετάζει και να διεκπεραιώνει σε σύντομο χρονικό διάστημα τις αιτήσεις που κατατίθενται θα βοηθούσε προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι, βέβαια, σαφές ότι, μόλις οι πρόσφυγες, που αυτή τη στιγμή βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, χάσουν κάθε ελπίδα να περάσουν στην Ευρώπη άμεσα, πιθανότατα θα προχωρήσουν σε κατάθεση αιτήματος ασύλου στη χώρα μας.
Εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο η κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει στη συγκρότηση της δευτεροβάθμιας επιτροπής ασύλου που εξετάζει τις ενστάσεις οι οποίες γίνονται όταν ένα αίτημα ασύλου δεν γίνει δεκτό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσοι κατάθεσαν ένσταση και άρα δικαιούνται προστασίας απλώς παραμένουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται η ιστοσελίδα Politico, η Κομισιόν επιθυμεί η σχετική διαδικασία να διαρκεί μόνο μία εβδομάδα.