«Τέλη του 2017 και βλέπουμε…». Αυτή είναι η εκτίμηση που διατυπώνεται από την αγορά για το πότε η Ελλάδα θα μπορούσε να «ξαναβγεί» στις αγορές, για να δανειστεί χρήμα, πέραν αυτού που παίρνει μέσω μνημονίου. Στο σημείο αυτό, ωστόσο, θα πρέπει να γίνει μια σημαντική διευκρίνιση: Ο χρονικός προσδιορισμός αφορά σε σχεδόν κανονική επιστροφή, κάτι που φιλόδοξα πήγε να γίνει πριν από περίπου δύο χρόνια, επί κυβέρνησης Σαμαρά, αλλά έμεινε στη μέση.
Συγκεκριμένα, τότε, πραγματοποιήθηκε μία εν πολλοίς απόπειρα «προστατευμένης» εξόδου που πέτυχε, αλλά η συνέχεια ήταν αποκαρδιωτική. Οι τότε πολιτικές εξελίξεις, όπως σηματοδοτήθηκαν από τις ευρωεκλογές, το αποτέλεσμά τους, ο ανασχηματισμός που προκάλεσαν και η αρνητική στάση των δανειστών αμέσως μετά ανέτρεψαν τους όποιους σχεδιασμούς. Ωστόσο έτσι αντιλαμβάνεται κανείς και το μέγεθος του προβλήματος.
Σχεδόν 20 μήνες μετά, όλοι αναρωτιούνται πότε θα μπορούσε η χώρα να ξαναβρεθεί, έστω, σ’ εκείνη τη θέση. Ενδεικτικό στοιχείο –και αυτό– του πόσο αργά προχωρούν, όταν δεν υποχωρούν, τα πράγματα στην Ελλάδα, αναφορικά με την εφαρμογή του προγράμματος και την έξοδό της από αυτό, κατά το πρότυπο της Ιρλανδίας ή της Κύπρου. Σημειωτέον ότι:
• Η Λευκωσία βγήκε από το πρόγραμμα πολύ πριν εκπνεύσει η διάρκειά του («γιατί κρίναμε ότι αυτά που προέβλεπε έπρεπε να τα υλοποιήσουμε ούτως ή άλλως», όπως έλεγε ένα από τα τελευταία βράδια ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης σε εκδήλωση της Eurobank στην Αθήνα).
• Και αυτή ακόμα η Τράπεζα Κύπρου, που έφτασε στο όριο του λουκέτου, ετοιμάζεται να ζητήσει κεφάλαια από την αγορά του Λονδίνου, κατά τις προσεχείς ημέρες.
Και κάπως έτσι, ο LEX των Financial Times περιέγραφε το «θαύμα», χαρακτηρίζοντας την Κύπρο «Ιρλανδία, αλλά με περισσότερο… ήλιο». Αντιθέτως, στην Ελλάδα εξακολουθεί να επικρατεί «βαριά συννεφιά».
Υπάρχουν όμως και κάποιες λίγο περισσότερο, έστω, αισιόδοξες προσεγγίσεις της κατάστασης. Για παράδειγμα, στέλεχος μεγάλης ξένης τράπεζας, με πολύ καλή γνώση της ελληνικής πραγματικότητας, αλλά και των αγορών και του πώς λειτουργούν, λέει στην «Κ» ότι «ενδεχομένως θα μπορούσαν να γίνουν κάποιες προκαταρκτικές κινήσεις επαναφοράς της χώρας σε μια κανονικότητα, από τα τέλη του 2016». Αλλά, όπως σπεύδει να προσθέσει, «υπό πολλούς όρους και προϋποθέσεις». Σε τι συνίστανται; Μεταξύ άλλων:
1. Στο κλείσιμο της αξιολόγησης και κυρίως στην εφαρμογή όσων θα αποφασισθούν μέσω αυτής, από τώρα έως και τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο.
2. Στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία, αναφορικά με την παραμονή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
3. Στην πορεία έως τότε του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος που έχει ανακύψει τους τελευταίους μήνες και προκαλεί προβλήματα στο σύνολο της Ευρώπης και κυρίως στην Ελλάδα.
Αν η εξέλιξη των πραγμάτων στα τρία παραπάνω μέτωπα είναι θετική για την Ελλάδα, τότε είναι πολύ πιθανό η καμπύλη των αποδόσεων για τους τίτλους της χώρας να πάρει ευνοϊκή τροπή και κάπου εκεί να επιχειρηθεί μερική έξοδος.
Για να γίνει όμως αυτό, η συγκεκριμένη καμπύλη θα πρέπει να διαμορφωθεί κάτω από το όριο του 6%. Οσο παραμένει στα σημερινά επίπεδα δεν υπάρχει καμία απολύτως τύχη. Γι’ αυτό και θα πρέπει να εκπληρωθούν οι παραπάνω προϋποθέσεις.
Ως προς την πρώτη, που είναι ενδεχομένως και η κρισιμότερη, κύκλοι της ελληνικής αγοράς, αυτήν τη φορά, θεωρούν ότι η αξιολόγηση, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θα κλείσει έως τα τέλη Μαΐου ή το αργότερο αρχές Ιουνίου. Ελληνική τραπεζική πηγή θυμίζει ότι οι μεγάλες υποχρεώσεις του ελληνικού κράτους –ύψους 2,2 δισ. ευρώ– είναι τον Ιούλιο. Οπότε, αν η διαδικασία ολοκληρωθεί ακόμα και αρχές Ιουνίου, η εκκρεμότητα λύνεται χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Το θέμα είναι να ολοκληρωθεί, καταλήγει. Και σε αυτό συμφωνούν όλοι.
Σε κάτι άλλο που συμφωνούν, τέλος, είναι σε ό,τι έχει να κάνει με το θέμα του χρέους και την ανάγκη διευθέτησής του. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι μια πρώτη, ουσιαστική, συζήτηση αναφορικά με το θέμα θα γίνει στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον.
Οποτε και αν γίνει, ωστόσο, για να αποδώσει, χρειάζεται ξεκάθαρες λύσεις. «Για παράδειγμα, αν επικρατήσει η άποψη ότι πρέπει να γίνει τμηματική ρύθμιση, τότε η αξία της θα είναι ελάχιστη» επισημαίνεται από στέλεχος ξένου fund.
Και εξηγεί: «Για να επενδύσεις σε μια χώρα, θα πρέπει να ξέρεις το περιβάλλον της. Αν είναι να αναδιαμορφώνεται κάθε δύο χρόνια, στο πλαίσιο της τμηματικής ρύθμισης, τότε το πιθανότερο είναι πως δεν θα έρθει κανείς να ρίξει λεφτά στην Ελλάδα. Κι ας έχει επιτευχθεί λύση…». Κι αυτό είναι κάτι που δεν καταλαβαίνει προς το παρόν το Βερολίνο, λένε οι τραπεζίτες από το Λονδίνο.