Σε κρίσιμη στενωπό μεταξύ δανειστών και ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, με την πορεία της διαπραγμάτευσης να κινείται σε τεντωμένο σχοινί και τις περαιτέρω εξελίξεις, ακόμη και σε πολιτικό επίπεδο, να κρίνονται απρόβλεπτες.
Παρά τις υφιστάμενες διαφορές μεταξύ Αθήνας και πιστωτών ακόμη και για πτυχές της τρέχουσας συμφωνίας, σε θρυαλλίδα μπορεί να αναδειχθεί η συνεχιζόμενη πίεση προς την κυβέρνηση να συγκεκριμενοποιηθούν και να ψηφιστούν άμεσα «εφεδρικά» μέτρα, που θα τεθούν σε εφαρμογή στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστωθεί πως η χώρα αδυνατεί να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,5% το 2018.
Η ψήφιση «εφεδρικών» μέτρων που θα αφορούν αύξηση του ΦΠΑ στην ενέργεια ή νέες παρεμβάσεις σε μισθούς και συντάξεις αποτελεί, σύμφωνα με πληροφορίες, «κόκκινη γραμμή» για την ομάδα των «53» –με άτυπο επικεφαλής τον υπουργό Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτο– εντός του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία ζητεί η αξίωση των εκπροσώπων των δανειστών να μη γίνει σε καμία περίπτωση αποδεκτή. Το συγκεκριμένο ζήτημα, όπως λέγεται, ετέθη επί τάπητος και σε μία οκτάωρη, θυελλώδη, συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος την περασμένη Κυριακή, παρόντος του ιδίου του κ. Αλ. Τσίπρα.
Στη συνεδρίαση, οι εκπρόσωποι των «53» –που επηρεάζουν 14 βουλευτές– επί της ουσίας απείλησαν με καταψήφιση, με τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα και τα μέλη της πλειοψηφίας να αντιτείνουν πως η χώρα δεν μπορεί να οδηγηθεί σε «αριστερή παρένθεση», καθώς τούτο συνεπάγεται «μόνιμη παλινόρθωση του κράτους της Δεξιάς», αλλά και ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό ακροατήριο και δεν κυβερνά σε ένα «αριστεροχώρι».
Ο πρωθυπουργός δεσμεύθηκε, πάντως, κατά τη συνεδρίαση πως στο πλαίσιο των επαφών του με ξένους Ευρωπαίους ηγέτες θα δώσει μάχη ώστε να απαλειφθεί η αξίωση για ψήφιση των εφεδρικών μέτρων και αντ’ αυτής να υπάρξει μια ισχυρή, πολιτική, δέσμευση της κυβέρνησης ότι θα προβεί σε διορθωτικές παρεμβάσεις στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστωθεί πως ο στόχος για πλεόνασμα της τάξης του 3,5% δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί.
Σημειώνεται πως από την περασμένη Κυριακή και μετά, η κυβέρνηση αποστέλλει «εντός και εκτός» Ελλάδος μηνύματα για τις σοβαρές πολιτικές περιπλοκές που μπορεί να δημιουργήσει η επιμονή των εταίρων στην ψήφιση των εφεδρικών μέτρων: ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης –που ήταν παρών στην Πολιτική Γραμματεία, σε αντίθεση με τον κ. Τσακαλώτο που επέστρεφε από τις ΗΠΑ– σε ομιλία του, τη Δευτέρα, αναγνώρισε πως οτιδήποτε πέραν της συμφωνίας του περασμένου Ιουλίου «μας δημιουργεί πολιτικό πρόβλημα».
Παράλληλα, κορυφαίοι υπουργοί που βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τον πρωθυπουργό, όπως ο κ. Πάνος Σκουρλέτης, σημείωναν, αμέσως μετά τη σύσκεψη που έχει κάθε Δευτέρα ο πρωθυπουργός με τους στενούς συνεργάτες του στη Βουλή, ότι «αυτή η προσέγγιση για ψήφιση πρόσθετων μέτρων δεν έχει γίνει δεκτή από την ελληνική πλευρά».
Νέα εικόνα
Οπως μεταδίδει το Μέγαρο Μαξίμου, ο κ. Τσίπρας στις επαφές του με ξένους ηγέτες δεν επισείει πλέον τον κίνδυνο πολιτικού ατυχήματος στην Ελλάδα, αφού «αυτός είναι γνωστός». Στην τηλεφωνική επικοινωνία με τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ ο πρωθυπουργός εστίασε στο ότι η εκ των προτέρων ψήφιση μέτρων για το 2018 αποστέλλει μήνυμα σε αγορές και επενδυτές πως προεξοφλείται η αποτυχία του προγράμματος. Παράλληλα, δε, τόνισε πως η δέσμευση για νέα υφεσιακά μέτρα το 2018 θα υπονομεύσει την προσπάθεια επιστροφής στην ανάπτυξη. Σε κάθε περίπτωση, μετά το Eurogroup της Παρασκευής στη διάρκεια του οποίου οι δανειστές επέμειναν στην ψήφιση των «εφεδρικών μέτρων», ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας βρίσκεται «ενώπιος ενωπίω» με μια νέα εικόνα τόσο στην εν εξελίξει διαπραγμάτευση όσο και στο εσωκομματικό πεδίο. Μάλιστα, επί του παρόντος, μόνος σταθερός σύμμαχος της κυβέρνησης εμφανίζεται ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ –και δευτερευόντως Γαλλία και Πορτογαλία– καθώς η συμφωνία που επετεύχθη, το περασμένο Σαββατοκύριακο στις ΗΠΑ, μεταξύ Βερολίνου και ΔΝΤ λειτουργεί εκ των πραγμάτων εις βάρος της Αθήνας σε όλα τα επίπεδα.
Κατά πληροφορίες, ο κ. Τσίπρας και οι επιτελείς του θα επαναξιολογήσουν όλα τα δεδομένα της διαπραγμάτευσης, αλλά και των περαιτέρω πολιτικών χειρισμών του πρωθυπουργού από αύριο, αφού θα αναλυθούν και όλες οι πτυχές του κρίσιμου προχθεσινού Eurogroup. Μάλιστα, η συζήτηση θα γίνει και υπό το πρίσμα ενός ιδιαίτερα αρνητικού δεδομένου: ότι χωρίς υποχωρήσεις, το πιθανότερο είναι η διαπραγμάτευση να έχει αρκετά «επεισόδια» ακόμη, ενώ η κυβέρνηση από τον επόμενο μήνα θα τελεί υπό την πίεση της αδυναμίας καταβολής μισθών και συντάξεων. Πάντως, συνομιλητές του κ. Τσίπρα αναφέρουν πως δύο είναι τα σενάρια που θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποκλειστούν: αυτά της οικουμενικής και των εκλογών.
Η βούληση του πρωθυπουργού να «κλειδώσει» η συμφωνία κατέστη σαφής και από την απόφαση να προβεί σε παραχωρήσεις στο ασφαλιστικό, πριν από το Eurogroup της Παρασκευής: ο κοινοτικός επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί και ο κ. Γιούνκερ είχαν ενημερώσει τον κ. Κατρούγκαλο και τον πρωθυπουργό αντίστοιχα πως εάν ο κ. Τσακαλώτος έφθανε στο Αμστερνταμ με άδεια χέρια, το κλίμα θα ήταν εξαιρετικά αρνητικό για την Αθήνα.