Την επιστροφή σε αφορολόγητο όριο πολλών ταχυτήτων, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, πρότεινε, μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση ως συμβιβαστικό σενάριο μεταξύ αυτού που ζητεί το ΔΝΤ, δηλαδή των 8.182 ευρώ, και των 9.095 ευρώ, που προβλέπονται στο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τη φορολογία εισοδήματος.
Σύμφωνα με την πρόταση αυτή, το έμμεσο αφορολόγητο των 9.095 ευρώ, που αντιστοιχεί σε έκπτωση φόρου 2.000 ευρώ, θα δικαιούνται οι φορολογούμενοι με τρία παιδιά και άνω, ενώ την έκπτωση των 1.800 ευρώ της πρότασης του ΔΝΤ (με εισόδημα 8.182 ευρώ) θα έχουν όσοι δεν έχουν παιδιά. Οι οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά θα έχουν αφορολόγητο 8.640 ευρώ, με έκπτωση φόρου 1.900 ευρώ. Η έκπτωση φόρου για όλους θα μειώνεται όσο αυξάνεται το εισόδημα, όπως προβλέπει και η διάταξη στο νομοσχέδιο (-10 ευρώ ανά 1.000 ευρώ επιπλέον εισοδήματος).
Η κυβερνητική πρόταση που υπεβλήθη στην τρόικα ήταν η απάντηση στον συμβιβασμό που εισηγήθηκε η Κομισιόν, για σταδιακή μείωση της έκπτωσης φόρου από 2.000 ευρώ το 2016 σε 1.800 το 2018. Η πρόταση της κυβέρνησης μελετάται από τους θεσμούς σε τεχνικό επίπεδο προκειμένου να υπολογιστεί η απόδοσή της και ενδέχεται τα τελικά ποσά της έκπτωσης να προσαρμοστούν, ώστε να δώσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα που θέλει η τρόικα.
Σε κάθε περίπτωση, το αφορολόγητο, οι επικουρικές συντάξεις και τα «κόκκινα» δάνεια ήταν τα σοβαρότερα εκκρεμή θέματα πριν από τη Σύνοδο του ΔΝΤ. Η συμφωνία μεταξύ του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης, ερήμην της Αθήνας και παρά τις επιφυλάξεις της Κομισιόν, έχει αυξήσει την πίεση προς την κυβέρνηση. Στις προηγούμενες εκκρεμότητες προστέθηκε πλέον και ο προσδιορισμός μέτρων έως 3,6 δισ. ευρώ, τα οποία θα εφαρμοστούν εάν διαπιστωθεί ότι με το πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ δεν επιτυγχάνεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% έως το 2018.
Αυτή ήταν μια εξέλιξη που ανέτρεψε τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης, καθώς αυτό που περίμενε ήταν ότι το ΔΝΤ και η Κομισιόν θα επέμεναν στις θέσεις τους και θα διατηρούσαν μέχρι τέλους τη διαφωνία τους ως προς τον όγκο των απαιτούμενων μέτρων. Ετσι, θα προέκυπτε μια ημι-συμφωνία, με το ΔΝΤ να λέει ότι δεν φτάνουν τα μέτρα, αλλά και την Ελλάδα να μην μπορεί να λάβει άλλα, ενώ η Κομισιόν θα υποστήριζε πως τα μέτρα επαρκούν και δεν χρειάζονται επιπλέον. Τότε, τη λύση στο πρόβλημα θα έπρεπε να τη δώσει το Eurogroup.
Ο κίνδυνος να ζητήσουν επιπλέον μέτρα οι υπουργοί Οικονομικών ήταν υπαρκτός. Ωστόσο, δεν θα ήταν εύκολο να υποστηρίξουν μια τέτοια απόφαση, με την Κομισιόν να υποστηρίζει πως η Αθήνα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και με το ΔΝΤ να ισχυρίζεται πως δεν είναι ρεαλιστική απαίτηση τα περισσότερα μέτρα.
Είναι προφανές ότι στην Ουάσιγκτον η Γερμανία και το ΔΝΤ κατέληξαν σε ένα συμβιβασμό, «αδειάζοντας» την Κομισιόν και φέρνοντας σε δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση, η οποία θα υποχρεωθεί να καταβάλει πολιτικό κόστος για μέτρα τα οποία μπορεί να αποδειχθούν αχρείαστα. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν διαφωνεί με τη συμφωνία της Ουάσιγκτον, όπως δήλωσε απερίφραστα ο κ. Γιούνκερ, η Κομισιόν υποχρεώθηκε να μετατοπιστεί, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, σε θέσεις που είναι πιο κοντά σε αυτές του ΔΝΤ. Και αυτό όταν πριν από την Ουάσιγκτον οι διαφορές με την Αθήνα ήταν πολύ μικρές και μπορούσαν εύκολα να ξεπεραστούν.
Με αυτά τα δεδομένα, πλέον, η κυβέρνηση επιδιώκει να αμβλύνει τις πιέσεις μέσω των επαφών Τσίπρα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, ενώ παράλληλα εξετάζει συμβιβαστικές προτάσεις, όπως αυτή για το αφορολόγητο όριο. Ωστόσο, ένας βασικός κανόνας στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα είναι πως κανένα θέμα δεν κλείνει μέχρι να κλείσουν όλα ταυτόχρονα.
Στο οικονομικό επιτελείο θεωρούσαν εφικτό να επιτευχθεί μια συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement) εντός της Μεγάλης Εβδομάδας. Το ίδιο και οι θεσμοί. Γι’ αυτό, εξάλλου, στην ατζέντα υπάρχει το ενδεχόμενο ενός έκτακτου Eurogroup τη Μεγάλη Πέμπτη. Το αν τελικά θα πραγματοποιηθεί θα εξαρτηθεί κυρίως από το εάν μπορέσουν έγκαιρα οι δύο πλευρές να βρουν τα προληπτικά μέτρα των 3,6 δισ. και να θεσμοθετηθούν με τρόπο συμβατό με το ελληνικό σύνταγμα και με τις αντοχές της κυβέρνησης.