Στην Ειδομένη πετούν ελληνικά μαχητικά F16. Στον ελληνικό εναέριο χώρο, πάνω από την Αριδαία, «κόβουν βόλτες» στρατιωτικά ελικόπτερα της… FYROM. Βουλγαρικά στρατεύματα πραγματοποιούν ασκήσεις στα σύνορα με Ελλάδα και Σκόπια, ενώ ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ μιλάει ανοιχτά για σχέδιο αποσταθεροποίησης της χώρας του, «φωτογραφίζοντας» την Ελλάδα.
Για πρώτη φορά από τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, παρατηρείται μια τόσο αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα στα βόρεια σύνορά μας, συνοδευόμενη από ρητορική όξυνσης των πολιτικών ηγεσιών. Κι εύλογα γεννάται το ερώτημα: Εχουμε επανεμφάνιση φαντασμάτων του παρελθόντος που επί αιώνες ταλαιπώρησαν τα Βαλκάνια ή πρόκειται για δονήσεις που καταφθάνουν από τη σειόμενη ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου;
Οσοι είχαν πιστέψει ότι η προσφυγική κρίση θα άφηνε ανεπηρέαστες τις σχέσεις μας με τους βόρειους γείτονες διαψεύστηκαν από τα γεγονότα. Αντί να αναληφθούν από κυβερνητικής πλευράς πρωτοβουλίες για μια από κοινού διαχείριση της επερχόμενης καταιγίδας με τη Σόφια, τα Σκόπια, τα Τίρανα και το Βελιγράδι, με το που εμφανίστηκαν οι πρώτες ροές, η Αθήνα έδειχνε να βολεύεται στον ρόλο «τροχονόμου».
Οταν όμως η μία μετά την άλλη οι χώρες του «βαλκανικού διαδρόμου» άρχισαν να κλείνουν τα σύνορά τους με φράχτες, στρατό και αστυνομία, φοβούμενες ότι θα τις πλημμυρίσει το κινούμενο ελεύθερα, μέσω Ελλάδας, ανθρώπινο τσουνάμι, η κυβέρνηση αντέδρασε με «κατάρες» και διπλωματικά διαβήματα. Και κάπου εκεί, η αδυναμία της Αθήνας να ελέγξει το πρόβλημα ερμηνεύτηκε από επιρρεπείς στη συνωμοσιολογία ηγέτες των όμορων χωρών, όπως ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Μπορίσοφ και ο πρόεδρος της FYROM Ιβανόφ, ως υποχθόνιο σχέδιο αποσταθεροποίησης των κρατών τους εκ μέρους της Ελλάδας.
«Υπάρχει σχέδιο αποσταθεροποίησης της χώρας μας και αυτό, σε ορισμένο βαθμό, εφαρμόζεται. Παρόμοιο σχέδιο ήδη εφαρμόζεται στη FYROM. Υπάρχουν πληροφορίες, τις οποίες ο πρόεδρος Ιβανόφ προώθησε στην Ε.Ε., αλλά και σ’ εμένα, περί σοβαρής προετοιμασίας για επίθεση στα σύνορα από πλευράς οργανωμένων ομάδων. Νομίζω πως η FYROM θα οδηγηθεί σε μόνιμη αποσταθεροποίηση», δήλωσε ο απρόβλεπτος Μπορίσοφ, που προέβη μάλιστα και σε «αποκαλύψεις» του τύπου «οι πρόσφυγες στην Ελλάδα οργανώνονται σε ομάδες των 1.000-2.000 ατόμων και έτσι σχεδιάζουν να επιτεθούν στα σύνορά μας». Η βουλγαρική Βουλή, ταυτόχρονα, έδωσε το «πράσινο φως» για την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με την Ελλάδα και τη FYROM.
Ανάλογες δηλώσεις με αιχμές για σενάρια αποσταθεροποίησης μέσω του προσφυγικού της χώρας του προερχόμενα από τον Νότο έκανε ο πρόεδρος Ιβανόφ, ενώ ένα από τα παμπάλαια στρατιωτικά ελικόπτερα του στρατού της FYROM πέταξε πάνω από την Αριδαία, παραβιάζοντας τον ελληνικό εναέριο χώρο, την επομένη της ελληνικής στρατιωτικής άσκησης ετοιμότητας, μέρος της οποία εξελίχθηκε στην Ειδομένη με F16, Φάντομ, Σινούκ, κ.ά. Με ορατό τον κίνδυνο κλιμάκωσης της σοβούσας έντασης, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση των διακρατικών σχέσεων, το θέμα συζητήθηκε, σε καλό κλίμα, στην πρόσφατη συνάντηση των ΥΠΕΞ Ελλάδας, Βουλγαρίας και ΠΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη.
Παρασκήνιο
Στο μεταξύ, πλήθος ερωτημάτων σχετικά με το μέλλον των σχέσεων της ΠΓΔΜ με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ διατυπώνονται στο διπλωματικό παρασκήνιο, ενώ τα διμερή προβλήματα μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας παραμένουν άλυτα με αρνητική προοπτική, μετά τις συνοριακές εντάσεις με ευθύνη των Αρχών των Σκοπίων.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές, πολλοί στην Ε.Ε. ανέμεναν ότι η μεγάλη προσοχή που επέδειξαν οι ευρωπαϊκές χώρες στα Σκόπια θα υποβοηθούσε στη λειτουργία των θεσμών και θα ομαλοποιούνταν η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας. Ωστόσο για μια ακόμη φορά οι προσδοκίες διαψεύστηκαν. Από την άλλη διαψεύστηκαν και οι προσδοκίες των Σκοπίων για οφέλη από το κλείσιμο των συνόρων με την Ελλάδα και έτσι τώρα μένουν μετέωρα και εγκλωβισμένα στις επιλογές τους.
Η κατάσταση αυτή, αλλά και τα γενικότερα προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο με την Ελλάδα και την Τουρκία, έχουν καταστήσει σχεδόν απαγορευτική κάθε συζήτηση για ένταξη της ΠΓΔΜ στη Συμμαχία, τουλάχιστον σύντομα. Υπό αυτό το πρίσμα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει λάβει διαβεβαιώσεις ότι στη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας, τον προσεχή Ιούλιο στη Βαρσοβία, δεν πρόκειται να τεθεί θέμα Σκοπίων.