Διάχυτη είναι η ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο ότι το Eurogroup της Δευτέρας μπορεί, τελικά, να ζητήσει από την Αθήνα να προσδιορίσει και να νομοθετήσει από τώρα τα προληπτικά μέτρα ύψους 3,6 δισ. ευρώ, απορρίπτοντας την ελληνική πρόταση για τον αυτόματο μηχανισμό διόρθωσης πιθανών μελλοντικών αποκλίσεων από τους δημοσιονομικούς στόχους. Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και Γερμανία θέτουν αυτήν τη στιγμή τα μεγαλύτερα εμπόδια στην ολοκλήρωση της συμφωνίας, καθώς απαιτούν την άμεση εξειδίκευση των προληπτικών μέτρων. Εκτός, όμως, από αυτό το θέμα, στην ατζέντα του Eurogroup υπάρχει και το ζήτημα του χρέους. Σε αυτό το μέτωπο, ΔΝΤ και Γερμανία καθυστερούν τις όποιες αποφάσεις, αλλά σε αυτή την περίπτωση επειδή διαφωνούν αναφορικά με το τι πρέπει να γίνει και όχι γιατί συμφωνούν.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση προσπαθεί να μη βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup. Και για τον λόγο αυτό, σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς έγινε επικαιροποίηση του προσχεδίου του μνημονίου (MoU) που είχε συνταχθεί πριν από την επίτευξη συμφωνίας για τα θέματα της αξιολόγησης και την απαίτηση για τη λήψη προληπτικών μέτρων. Στόχος είναι τη Δευτέρα το πρωί το Euroworking Group (EWG) να εγκρίνει το επικαιροποιημένο MoU, ώστε οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, που θα συνεδριάσουν αμέσως μετά, να έχουν στα χέρια τους τη βάση μίας συμφωνίας για να μπορέσουν να προχωρήσουν οι διαδικασίες. Το MoU είναι το κείμενο που υπογράφει η Ελλάδα με την Ε.Ε. Αντιθέτως, δεν μπορεί να γίνει το ίδιο και με το κείμενο που συνυπογράφεται με το ΔΝΤ (MEFP), καθώς οι διαφορές με το Ταμείο παραμένουν μεγάλες. Με αυτά τα δεδομένα, ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, θα προσέλθει τη Δευτέρα στο Eurogroup, με βασική επιδίωξη να μην επιστρέψει στην Αθήνα για να προσδιορίσει νέα μέτρα προληπτικού χαρακτήρα 3,6 δισ. ευρώ. Στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις των τελευταίων ημερών, ενόψει του Eurogroup, η κατάσταση στα δύο μεγάλα μέτωπα είχε ως εξής:
Τα δύο μέτωπα
1. Προληπτικά μέτρα: Ταμείο και Γερμανία κατέστησαν σαφές στο EWG της περασμένης Τετάρτης ότι για να κλείσει η αξιολόγηση θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να προσδιορίσει από τώρα, με ακρίβεια και πλήρη ποσοτικοποίηση, τα μέτρα που θα εφαρμόσει εάν διαπιστωθεί απόκλιση από τους προβλεπόμενους δημοσιονομικούς στόχους. Η Αθήνα έχει ξεκαθαρίσει ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, εξαιτίας νομικών αλλά και πολιτικών λόγων.
Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση προτείνει τη θέσπιση ενός αυτόματου μηχανισμού διόρθωσης των πιθανών αποκλίσεων που θα προβλέπει περικοπές σε όλους τους κωδικούς του προϋπολογισμού, με τον υπουργό Οικονομικών να διατηρεί το δικαίωμα εξαίρεσης από τις μειώσεις ορισμένων δαπανών. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι δανειστές έχουν ζητήσει να εξειδικεύσει από τώρα η Αθήνα ποιες δαπάνες θα εξαιρούνται των περικοπών, με το οικονομικό επιτελείο να μην είναι αρνητικό σε αυτό το ενδεχόμενο. Πάντως δεν αποκλείεται ο τρόπος λειτουργίας αυτού του μηχανισμού να περιλαμβάνεται και στο επικαιροποιημένο προσχέδιο του MoU που συζητούνταν τις προηγούμενες ημέρες μεταξύ Αθήνας και ευρωπαϊκών θεσμών.
2. Ρύθμιση χρέους: Σε τεχνικό επίπεδο έχει γίνει η επεξεργασία πολλών σεναρίων. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) βρίσκεται στη θέση του «οδηγού» στο θέμα του χρέους, καθώς είναι αυτός που έχει δανείσει τα περισσότερα κεφάλαια στην Ελλάδα και είναι επιφορτισμένος με τη διαχείριση του ελληνικού χρέους. Αρμόδια στελέχη αναφέρουν πως στα σενάρια που έχει επεξεργαστεί ο ESM δεν περιλαμβάνεται η οποιουδήποτε είδους μετατροπή των επιτοκίων δανεισμού σε σταθερά από κυμαινόμενα που είναι σήμερα. Αντιθέτως υπάρχουν σχέδια για παράταση της περιόδου χάριτος και επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής των ευρωπαϊκών δανείων, αλλά οι προτάσεις του ESM αφορούν σε πολύ μικρές παραχωρήσεις χρονικά και δεν πλησιάζουν ούτε κατ’ ελάχιστον τις απαιτήσεις του ΔΝΤ.
Το θέμα, πάντως, είναι περίπλοκο, καθώς δεν υπάρχει διαφορετική αντίληψη μόνο μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας (η τελευταία δεν θέλει καμία σημαντική αλλαγή στους όρους αποπληρωμής του χρέους), αλλά και μεταξύ χωρών της Ευρωζώνης.