Την επαναφορά των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας τις οποίες προέβλεπε το Σύνταγμα του 1975, πλην της δυνατότητας να διαλύει τη Βουλή, παράλληλα με την άμεση εκλογή του από τον λαό, προσανατολίζεται να προτείνει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, στο πλαίσιο σειράς κινήσεων στην πολιτική σκακιέρα με εμφανή στόχο την αλλαγή της ατζέντας από το δύσβατο για τον ίδιο πεδίο της οικονομίας.
Εάν ο κ. Τσίπρας υιοθετήσει τελικώς τις εισηγήσεις στενών συνεργατών του, το κέντρο βάρους του πολιτικού συστήματος θα μετακινηθεί σημαντικά, καθώς το Σύνταγμα του 1975 έδιδε ιδιαίτερα ευρείες εξουσίες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ειδικότερα, ο Πρόεδρος ασκούσε έλεγχο επί της σκοπιμότητας των νόμων, δηλαδή μπορούσε να τους αναπέμψει σε περίπτωση διαφωνίας, ενώ πλέον μπορεί να τους ελέγξει μόνον στο επίπεδο της συνταγματικότητας. Στην παρούσα φάση εξετάζεται το ενδεχόμενο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να «κυρώνει» και όχι απλώς να προσυπογράφει και να δημοσιεύει τους νόμους, οπότε η παρέμβασή του θα έχει αυξημένη ισχύ.
Επίσης, εάν επανέλθουν οι αρμοδιότητες του 1975, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει τη δυνατότητα να απευθύνει διαγγέλματα, αλλά και να προκαλέσει και εκείνος δημοψηφίσματα για ζητήματα μείζονος εθνικής σημασίας. Τέλος, το Σύνταγμα του 1975 προέβλεπε ότι σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας ή αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα είχε τη δυνατότητα να προτείνει για την πρωθυπουργία πρόσωπο που εκτιμούσε πως θα μπορούσε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Ως «αντίβαρο» για την αύξηση των αρμοδιοτήτων εξετάζεται, όπως είχε αναφέρει σε άρθρο του στην «Κ» ο υπουργός Εργασίας και βασικός υπεύθυνος για την εκπόνηση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ για τη συνταγματική αναθεώρηση Γ. Κατρούγκαλος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όχι μόνον να εκλέγεται, αλλά να μπορεί και να ανακαλείται από τον λαό.
Τι απέρριψε
Σε κάθε περίπτωση, όπως προαναφέρθηκε, ο πρωθυπουργός έχει απορρίψει κατηγορηματικά, στο πλαίσιο ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, να του δίδεται η δυνατότητα –όπως προέβλεπε το Σύνταγμα του 1975– διάλυσης της Βουλής και προκήρυξης εκλογών εάν ο ίδιος έκρινε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε προφανή δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα.
Η πρόθεση του κ. Τσίπρα να «ανακατέψει την τράπουλα» και να προωθήσει την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τους πολίτες αναδεικνύεται από τα όσα ανέφερε ανώτατη κυβερνητική πηγή κατά την επιστροφή του πρωθυπουργού από το Πεκίνο, την περασμένη Τετάρτη. Η ανωτέρω πηγή είχε επισημάνει πως βάσει των σχετικών δημοσκοπήσεων οι πολίτες συμφωνούν με την εκλογή του Προέδρου από τον λαό, αλλά είχε σπεύσει να προσθέσει πως η συζήτηση για το εύρος των αρμοδιοτήτων του απέχει πολύ από το τέλος της.
Η «επιφυλακτικότητα» του Μεγάρου Μαξίμου για τις αρμοδιότητες του Προέδρου εδράζεται και στις ισορροπίες στον ΣΥΡΙΖΑ, ενόψει του συνεδρίου του φθινοπώρου: η εσωκομματική τάση των «53» τάσσεται κατά της άμεσης εκλογής Προέδρου και η στάση της μπορεί να αποδειχθεί τελικώς βαρύνουσας σημασίας για τις επιλογές του πρωθυπουργού. Υπενθυμίζεται ότι οι «53» είχαν ταχθεί, στο πλαίσιο του εσωκομματικού διαλόγου, υπέρ της καθιέρωσης της απλής αναλογικής και η επιλογή αυτή επικράτησε έναντι της μείωσης του μπόνους για το πρώτο κόμμα που είχε εισηγηθεί στον πρωθυπουργό ο υπουργός Εσωτερικών Π. Κουρουμπλής.
Η στάση της Ν.Δ.
Πάντως, ακόμη και εάν τελικώς ο κ. Τσίπρας ταχθεί υπέρ της εκλογής Προέδρου από τους πολίτες με παράλληλη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του, η επίτευξη ευρύτερων συναινέσεων στη Βουλή για το Σύνταγμα θα είναι εξίσου δύσκολο εγχείρημα με την εξεύρεση των 200 βουλευτών που αναζητεί στην παρούσα φάση, ώστε ο νέος εκλογικός νόμος να ισχύσει από την επόμενη αναμέτρηση. Ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυρ. Μητσοτάκης έχει ταχθεί υπέρ της διατήρησης της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή με αποσύνδεση της διαδικασίας από τη διάλυσή της και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, παρότι συμφωνεί με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του.
Αντιθέτως, η πρόταση που είχε παρουσιάσει για τη συνταγματική αναθεώρηση η Ν.Δ. επί πρωθυπουργίας Σαμαρά και την οποία είχε επεξεργαστεί ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλος προέβλεπε την ανάδειξη του Προέδρου από τους πολίτες, αλλά και επαναφορά ορισμένων εκ των αρμοδιοτήτων που προέβλεπε το Σύνταγμα του 1975, όπως η δυνατότητα να απευθύνει διαγγέλματα και να προκαλεί δημοψηφίσματα για θέματα μείζονος σημασίας.
Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση και τα λοιπά κόμματα θα κληθούν να ανοίξουν σύντομα τα χαρτιά τους: ο πρωθυπουργός έχει προαναγγείλει ότι θα παρουσιάσει τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη συνταγματική αναθεώρηση στις 24 του μήνα –ημέρα αποκατάστασης της Δημοκρατίας– ενώ σε παράλληλο χρόνο το δικό του περίγραμμα προτάσεων θα αναπτύξει και ο κ. Κυρ. Μητσοτάκης.