Ανησυχία και αβεβαιότητα. Με αυτά τα συναισθήματα και με πολλά ερωτήματα ταυτόχρονα, αποχωρούσαν, αργά το μεσημέρι της Δευτέρας από κλειστό κλαμπ του Southampton της Νέας Υόρκης, 20 από τους σημαντικότερους Αμερικανούς επενδυτές που αποτελούν την «κρίσιμη μάζα» της επενδυτικής δύναμης των ΗΠΑ.
Λίγο πριν, είχαν συμμετάσχει σε γεύμα, που πλέον έχει πάρει τη μορφή ετήσιας συνάντησης, με βασικό «μενού», στις τέσσερις ροτόντες που είχαν στρωθεί γι’ αυτόν τον σκοπό στην αίθουσα, τη δύσκολη συγκυρία διεθνώς. Οπως ειπώθηκε ξανά και ξανά στη συνάντηση που κράτησε περί τις δύο ώρες, «πυκνώνουν πολύ τα σύννεφα των κρίσεων».
Τα ονόματα
Ποιοι ακριβώς κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα; Σημειώστε, μεταξύ άλλων, τα ονόματα των Eric Schmidt, CEO της Google, Byron Wien, αντιπροέδρου της Blackstone (διαχειρίζεται κεφάλαια άνω των 300 δισ. δολ.), Leon Black της Apollo Global Management (υπό διαχείριση κεφάλαια άνω των 170 δισ. δολ.), Louis Bacon της Moore Capital (διαχειρίζεται κεφάλαια άνω των 45 δισ. δολ.), Julian Robertson – Tiger, Wilbur Ross (μεταξύ άλλων, μεγαλομέτοχος της Eurobank και της Τράπεζας Κύπρου), Richard LeFrak (μεγαλοεπενδυτής στο real estate), George Soros, Mary Meeker (γκουρού στον χώρο του Ιnternet), Bill Ford (της General Atlantic), ενώ το παρών έδωσε και ένας Ελληνας, ο Στέλιος Ζαββός, CEO της Zeus Capital Management που επενδύει στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Η λέξη-κλειδί
Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η λέξη «αβεβαιότητα» ήταν αυτή που ακούστηκε περισσότερο απ’ όλες στο γεύμα. Αβεβαιότητα, αφενός για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς, πλην των ΗΠΑ, όπως ειπώθηκε, δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια ανάκαμψης σε άλλες οικονομίες, και αφετέρου για την υφέρπουσα αποσταθεροποίηση τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων, λόγω των επικείμενων εκλογών και δημοψηφισμάτων.
• Οι ΗΠΑ. Οπως ήταν εύλογο η αμερικανική οικονομία και οι παράγοντες που θα επιδράσουν στη δυναμική πορεία της μπήκαν στο μικροσκόπιο των μεγαλοεπενδυτών. Το ομόφωνο συμπέρασμα ήταν ότι μπορεί να παρουσιάσει ρυθμούς ανάπτυξης γύρω στο 2% του ΑΕΠ – με αντικρουόμενες όμως απόψεις για το πώς θα μπορούσε να φτάσει στο 3%-4%. Εκεί εστίασαν κυρίως οι Leon Black και Byron Wien. Σε κάθε περίπτωση υπήρξε σύμπτωση απόψεων ως προς το ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να αποτελούν πόλο έλξης κεφαλαίων, κυρίως λόγω της ασφάλειας που προσφέρουν αλλά και του σταθερού οικονομικού ρυθμού.
• H «νέα» οικονομία. Ο Eric Schmidt της Google ανέπτυξε το θέμα της σύγκρουσης της «νέας» οικονομίας (εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και υπηρεσιών όπως η Apple και η Amazon,Uber) με την «παλιά» (που αντιπροσωπεύει τη βιομηχανική παραγωγή και τις εξαγωγές) και πρότεινε συγκεκριμένα μέτρα για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη «νέα» οικονομία.
• Το Brexit. Αναμφίβολα το Brexit βρέθηκε στο επίκεντρο των αναλύσεων. Εκεί, ο George Soros εστίασε στην καθοδική πορεία της βρετανικής στερλίνας και ανέλυσε ορισμένα σενάρια πολιτικής διάσπασης του Ηνωμένου Βασιλείου που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αποφάσεις των αγορών.
• Η Ελλάδα. Την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα παρουσίασε ο Στέλιος Ζαββός που τόνισε ότι έχει αποφύγει το Grexit, εντούτοις χρειάζεται την εφαρμογή τολμηρών μεταρρυθμίσεων για να μπορεί να προσδοκά μια ανοδική πορεία από το 2017. Παράλληλα ανέλυσε τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η μεταναστευτική κρίση αλλά και τις εύθραυστες ισορροπίες της συμφωνίας Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ενωσης στην οικονομία της Ευρωζώνης.
• Η Κίνα. Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτέλεσε η κινεζική οικονομία. Με βάση τις αναλύσεις που έγιναν, δεν υπάρχει πλέον φόβος απότομης οικονομικής πτώσης, καθώς φαίνεται ότι η κινεζική κυβέρνηση εγκαινιάζει μια καινούργια οικονομική πολιτική που θα μπορούσε να φέρει θετικά αποτελέσματα μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια, όπως ανέπτυξαν ο Bill Ford και ο Wilbur Ross. Βέβαια οι συνομιλητές υπογράμμισαν ότι και στην Κίνα συνυπάρχουν η «παλιά» οικονομία, που παρουσιάζει όμως πτωτική πορεία, και η «νέα» οικονομία, η οποία έχει μεγάλους αριθμούς ανάπτυξης. Πολλά θα εξαρτηθούν από την ικανότητα της κινεζικής κυβέρνησης να βρει τις σωστές ισορροπίες.
Το συμπέρασμα από τη συζήτηση; Ανησυχία, αβεβαιότητα και πολλά ερωτήματα για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας και για τη δυνατότητα των κυβερνήσεων των μεγάλων οικονομιών της Δύσης να λάβουν δυναμικά μέτρα συντονίζοντας τις ενέργειές τους ώστε να αποφευχθεί η ύφεση σε παγκόσμιο επίπεδο.