Στη σύσκεψη του άτυπου πολιτικού κέντρου της κυβέρνησης, τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου, υπό τον πρωθυπουργό, πρώτο θέμα συζήτησης ήταν το ζήτημα της διδασκαλίας των Θρησκευτικών και η ένταση που προκλήθηκε από τις δηλώσεις του Νίκου Φίλη για τον ρόλο της Εκκλησίας τις περιόδους της Κατοχής και της δικτατορίας. Η συζήτηση ήταν σύντομη, η απόφαση ομόφωνη σχετικά με την τακτική που θα ακολουθούσε η κυβέρνηση στη Βουλή.
Σύμφωνα με έγκυρες κυβερνητικές πηγές, ο Αλέξης Τσίπρας όχι μόνο συμφώνησε με την αλλαγή της διδασκαλίας των Θρησκευτικών αλλά ζήτησε από όλους να στηρίξουν τον υπουργό Παιδείας, όπως και έγινε. Οι Νίκος Βούτσης, Πάνος Σκουρλέτης, Νίκος Παππάς και άλλοι ήταν στο πλευρό του υπουργού Παιδείας.
Το Μέγαρο Μαξίμου, ωστόσο, ανησυχεί για την αντίδραση της Εκκλησίας. Στην τακτική συνεδρίαση της Ιεραρχίας, την Τρίτη, οι τόνοι αναμένεται να ανεβούν και δεν αποκλείεται, πρώτη φορά, το περιεχόμενο της ομιλίας του Αρχιεπισκόπου να είναι σκληρό. Κι αυτό γιατί παρά τις διαβεβαιώσεις που δόθηκαν από υψηλά ιστάμενα κυβερνητικά κλιμάκια (πληροφορίες μιλούν και για τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό την περασμένη Τρίτη), το θέμα με το μάθημα των Θρησκευτικών είναι υπαρκτό.
Ισως γι’ αυτό, ο κ. Τσίπρας ζήτησε από τον κ. Φίλη να πέσουν άμεσα οι τόνοι και να αναδιπλωθεί ως προς το θέμα που ήγειρε για τη στάση της Εκκλησίας κατά την επτάχρονη δικτατορία και την Κατοχή, κάτι που έκανε μερικώς τουλάχιστον ο κ. Φίλης στη Βουλή.
Ο κ. Τσίπρας θεωρεί ότι η κυβέρνηση έχει ήδη πολλά και δύσκολα ανοιχτά μέτωπα και ένα νέο, και μάλιστα με την Εκκλησία, ήταν ανεπιθύμητο.
Πέραν αυτών, ο πρωθυπουργός είχε αναπτύξει –τουλάχιστον μέχρι εκείνη την ώρα– μια στενή και εποικοδομητική προσωπική σχέση με τον Αρχιεπίσκοπο, από την περίοδο ακόμη που ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και δεν ήθελε να προκαλέσει προβλήματα στον κ. Ιερώνυμο.
Το γεγονός, σημειώνει η ίδια πηγή, ότι ουδέποτε υπήρξαν διαρροές για τις δεκάδες συναντήσεις των δύο ανδρών, πολλές εκ των οποίων έχουν γίνει στην κατοικία του Αρχιεπισκόπου, έχει ευνοήσει την ανάπτυξη της σχέσης εμπιστοσύνης την οποία και οι δύο κορυφαίοι παράγοντες του δημόσιου βίου ήθελαν να προστατεύσουν.
Κρίσεις
Αυτές ακριβώς οι πολύ καλές προσωπικές σχέσεις των δύο ανδρών έχουν αποτρέψει κρίσεις και στο παρελθόν, σημειώνουν οι ίδιες πηγές που υπογραμμίζουν και τον ιδιαίτερα θετικό και κυρίως απολίτικο ρόλο της Εκκλησίας στο προσφυγικό, που βοηθά την κυβέρνηση να το αντιμετωπίσει με καλύτερους όρους. Ο κ. Τσίπρας σ’ αυτή τη φάση θέλησε: α) να κερδίσει χρόνο και β) να ικανοποιήσει το κόμμα λίγο πριν από το δεύτερο συνέδριό του. Γι’ αυτό επιχείρησε να μην εκθέσει τον κ. Φίλη και να ρίξει τους τόνους με την Εκκλησία. Και τι έκανε; Διατύπωσε στη Βουλή τη θέση ότι ο διάλογος θα συνεχιστεί για το θέμα των Θρησκευτικών με σαφή κατεύθυνση αναμόρφωσης της διδασκαλίας τους. Ηταν μια κίνηση επικοινωνιακού συμβιβασμού για να λήξει η υπόθεση αυτή, όσο βεβαίως αυτό είναι εφικτό. Κάτι που θα φανεί στην πράξη προσεχώς.
Παράμετρος
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη παράμετρος. Οπως ήταν αναμενόμενο, μετά το τέλος της εν λόγω κυβερνητικής σύσκεψης της Δευτέρας, τα νέα μεταδόθηκαν με ταχύτητα στον κομματικό μηχανισμό του ΣΥΡΙΖΑ που αναθάρρησε, καθώς βρήκε έναν καλό λόγο να τονώσει τον προσυνεδριακό διάλογο και να επικαλεστεί έπειτα από πολύ καιρό τις ιδεολογικές του αναφορές.
Σύμφωνα με κομματικές πηγές, οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας θα είναι ένα από τα σημαντικά κεφάλαια του συνεδρίου με διάθεση να ασκηθεί έντονη κριτική στην κυβέρνηση για μη εφαρμογή του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Σημειώνεται ότι πολλές φορές τους τελευταίους μήνες κομματικές οργανώσεις και μέλη της Κεντρικής Επιτροπής έθεταν το εν λόγω ζήτημα απαιτώντας την εφαρμογή των προγραμματικών θέσεων του κόμματος και οι απαντήσεις που έπαιρναν δεν τους ικανοποιούσαν.
Η συζήτηση γύρω από το θέμα των Θρησκευτικών αναζωπύρωσε το κομματικό ενδιαφέρον, ο πρωθυπουργός και ο κ. Φίλης επιχείρησαν να ικανοποιήσουν κομματικά στελέχη και, υπό αυτό το πρίσμα, θα έχει ενδιαφέρον ποιες θα είναι οι αποφάσεις του συνεδρίου στο σημαντικό αυτό κεφάλαιο.
Οι πληροφορίες περί κρίσης στις σχέσεις Τσίπρα – Φίλη δεν δείχνουν να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές. Κάνουν όμως λόγο για περιοδικές εντάσεις, αλλά όχι για κρίση.
Υπενθυμίζουν ότι ο κ. Φίλης είναι εκ των πλέον στενών συνεργατών του κ. Τσίπρα και επισημαίνουν ότι ο υπουργός Παιδείας σήκωσε μεγάλο βάρος την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και συνέβαλε καθοριστικά στην επικράτηση του πρωθυπουργού έναντι της Αριστερής Πλατφόρμας του κ. Λαφαζάνη.
Θυμίζουν, επίσης, ότι ήταν η «ειδική αποστολή» του κ. Φίλη να προτείνει τον Προκόπη Παυλόπουλο αντί του Δημήτρη Αβραμόπουλου για την Προεδρία της Δημοκρατίας, στην ταραχώδη συνεδρίαση της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ στις 15 Φεβρουαρίου 2015, που για πολλούς αποσόβησε την πρώτη αλλά μεγάλη κυβερνητική κρίση…