«Greece's Turn? Litmus test for Europe». Αυτός είναι ο πλήρης τίτλος του διεθνούς συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή στην Βοστώνη των ΗΠΑ στη Σχολή Fletcher, εκεί όπου από το 2001 διατηρεί την δική του έδρα το Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής».Η εκδήλωση έρχεται σε ένα χρονικό σημείο, όπου η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό, μετά από επτά χρόνια συνεχούς κρίσης, όχι απλά έχει θολώσει αλλά έχει υποστεί μεγάλη βλάβη στο διεθνές στερέωμα, χάνοντας την «σταθερότητα» που την διέκρινε, παρά τα πολλά λάθη, τις προηγούμενες δεκαετίες.
Το ερώτημα που θα τεθεί επί τάπητος, όπως αποκαλύπτει και ο ίδιος ο τίτλος, είναι αν μπορεί η Ελλάδα να κάνει ένα «come back», όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο αλλά σε ένα ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, καθώς τα τελευταία χρόνια της κρίσης υπάρχει διάχυτη η πεποίθηση, ειδικά ανάμεσα σε εκείνους που δεν εγκλωβίζονται σε κομματικές ρητορικές, πως η χώρα «διολισθαίνει». Αυτή εξάλλου είναι μία λέξη που χρησιμοποιεί ουκ ολίγες φορές όταν θέλει να περιγράψει την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, ο φύσει και θέσει εκφραστής του «καραμανλισμού», πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής.
Η αίσθηση που υπάρχει στο λεγόμενο και «καραμανλικό στρατόπεδο» είναι πως ως φυσικοί εκφραστές της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας, εν είδει «κληροδοσίας» του ιδρυτή της ΝΔ, χρειαζόταν να αναλάβουν την πρωτοβουλία για ένα τέτοιο συνέδριο στην παρούσα χρονική συγκυρία για την Ελλάδα, όπου τόσο ο τόπος διεξαγωγής του (εκτός συνόρων), όσο και οι υψηλοί προσκεκλημένοι, δίνουν την πρέπουσα βαρύτητα στο ζήτημα της θέσης της χώρας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, αλλά και της γενικότερης στάσης της Ευρώπης, που η πολιτική της, όπως έχει φανεί εκ του αποτελέσματος, δεν είναι θέσφατη σε όλες τις περιπτώσεις.
Εξωστρεφής συζήτηση και διεθνείς προσωπικότητες
Κοιτώντας τον κατάλογο των ομιλητών διαπιστώνει κανείς πως το εν λόγω συνέδριο έχει την σφραγίδα υψηλών προσκεκλημένων και σπουδαίων προσώπων. Πρέσβεις, ακαδημαϊκοί και πρόσωπα προερχόμενα από τον χώρο της οικονομίας και της διπλωματίας, όπως ο Τζέημς Σταυρίδης, πρώην ανώτατος διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ, ο Τσαρλς Νταλάρα πρώην επικεφαλής του IIF, ο Τζον Λίπσκι αναπληρωτής διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο Στάθης Καλύβας, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale των ΗΠΑ αλλά και ο Λουκάς Παπαδήμος, πρώην πρωθυπουργός και πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ανάμεσα στα πρόσωπα που θα συζητήσουν το θέμα «Greece's Turn? Litmus test for Europe» δίνοντας το στίγμα που θέλουν οι διοργανωτές.
Κομβικό ρόλο στην διοργάνωση του Συνεδρίου που γίνεται σε συνεργασία του Ινστιτούτου «Κωνσταντίνος Καραμανλής» με τον Πανεπιστήμιο Tufts, έχει αναλάβει ο βουλευτής Σερρών, Κώστας Καραμανλής που είναι μέλος τους Δ.Σ. του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής» και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της Σχολής Fletcher.
Κεντρικός ομιλητής ο Κ.Μητσοτάκης, απών ο Αλ. Τσίπρας
Από την πλευρά των διοργανωτών δύο πράγματα έχoυν ιδιαίτερη σημειολογία που αποτυπώνουν και τις τάσεις στο εσωτερικό της κεντροδεξιάς. Το πρώτο είναι το γεγονός ότι δεν εκλήθη ως ομιλητής ο Αλέξης Τσίπρας, καθώς το αίτημα του Πανεπιστημίου να είναι παρών ο Έλληνας πρωθυπουργός απερρίφθη από την πλευρά του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Καραμανλής». Παρών θα είναι από την πλευρά της κυβέρνησης ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τα έξοδα, κ. Χουλιαράκης.
Αντίθετα κεντρικός ομιλητής θα είναι ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης, κάτι που επιβεβαιώνει τις στενές πλέον σχέσεις με την «καραμανλική πτέρυγα» και την συστράτευση των δυνάμεων της κεντροδεξιάς και δη των δύο μεγαλύτερων πολιτικών οικογενειών. Ο κ. Μητσοτάκης εξάλλου, εκτός από την θεσμική του θέση, αποτελεί έναν κατ εξοχήν ευρωπαϊστή πολιτικό που έχει μιλήσει ουκ ολίγες φορές για αλλαγή μίγματος στις σχέσεις Ελλάδας – δανειστών και το εν λόγω συνέδριο δίνει πρόσφορο έδαφος για την αναδιατύπωση των θέσεων του ανάμεσα σε διεθνές ακροατήριο.
Ωστόσο, εκτός από τα δύο ξεκάθαρα μηνύματα από την απουσία του κ. Τσίπρα και την κομβική παρουσία του κ. Μητσοτάκη, υπάρχει και το αποτύπωμα του συνεδρίου που είναι ευδιάκριτο, αν ρίξει κανείς μία πιο προσεκτική ματιά στον κατάλογο των συμμετεχόντων.
Η «χροιά» του συνεδρίου
Εκτός από τον ίδιο τον Κώστα Καραμανλή του Αχιλλέα, που έχει όπως προείπαμε συμμετοχή και στην διοργάνωση, στον κατάλογο βλέπουμε τον καθηγητή Κώστα Λάβδα, που έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, καθηγητής στην Έδρα Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών «Κωνσταντίνος Καραμανλής» στην Σχολή Fletcher αλλά και τον Δημήτρη Καιρίδη που είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Επιστημονικός Σύμβουλος του Ιδρύματος «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής».
Το παζλ συμπληρώνεται από την Όλγα Κεφαλογιάννη, επικεφαλής του τομέα παραγωγής και εμπορίου της ΝΔ, η οποία διατηρεί πάντα στενό δίαυλο επικοινωνίας με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή αλλά και τον συνωνόματο του βουλευτή Σερρών αλλά και από τον Κωνσταντίνο Μίχαλο, πρόεδρο του ΕΒΕΑ, που την περίοδο διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, διετέλεσε ειδικός σύμβουλος του Υπουργείου Ανάπτυξης και υπήρξε γενικός γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, επί Γιώργου Αλογοσκούφη, που θα είναι και αυτός παρών καθώς επίσης διατηρεί έδρα στη Σχολή Fletcher.
Το παρών θα δώσει και ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, πρώην υπουργός Παιδείας που διετέλεσε επί 9 χρόνια, από τον Ιούλιο του 2000 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2009, Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής».
«Πιο επίκαιρη από ποτέ»
Η συγκεκριμένη εκδήλωση ήταν ήδη στο μυαλό των ιθυνόντων να πραγματοποιηθεί επί πρωθυπουργίας Αντώνη Σαμαρά. Οι εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 ανέβαλαν την εκδήλωση αλλά δεν την ματαίωσαν οριστικά και έτσι 20 μήνες μετά είναι όλα έτοιμα για την πραγμάτωση της. Οι λόγοι εξάλλου πραγματοποίησης του συνεδρίου, σήμερα είναι ακόμα πιο επίκαιροι, όπως λένε οι διοργανωτές, καθώς στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει η θέση της Ελλάδας στο διεθνές στερέωμα έχει μεταβληθεί προς το χειρότερο, ενώ η ίδια η Γηραιά Ήπειρος, είναι επιβεβλημένο να κάνει μία ενδοσκόπηση μέσα στον κυκεώνα των προβλημάτων που έχει να αντιμετωπίσει.
Αυτό αποτελεί και μία διαχρονική θέση της ιδεολογικής κληρονομιάς του Κωνσταντίνου Καραμανλή, την οποία οι πολιτικοί του επίγονοι επιθυμούν να συνεχίσουν, ισορροπώντας ανάμεσα στον δεδηλωμένο φιλεοευρωπαισμό τους και στην προστασία των εθνικών συμφερόντων, όποτε αυτά φαίνεται να απειλούνται. Αυτό άλλωστε υπάρχει διατυπωμένο και στον τίτλο του Συνεδρίου, έστω και με την μορφή αλληογρίας.
«Litmus Test for Europe»: Η «Λύδια λίθος» ως… αιχμή στην Ευρώπη
Στον τίτλο του συνεδρίου, υπάρχει η φράση «litmus test». Η ακριβής μετάφραση είναι «Λύδια λίθος». Πρόκειται κυριολεκτικά για ονομασία μαύρου πετρώματος, το όνομα του οποίου προέρχεται από τη Λυδία της Μικράς Ασίας από όπου την εισήγαγαν αρχικά κατά την αρχαιότητα οι Έλληνες. Με την χρήση της Λυδίας λίθου μπορεί να εξακριβωθεί η περιεκτικότητα ενός κράματος σε χρυσό. Αυτά όσον αφορά την κυριολεκτική σημασία. Τι ρόλο μπορεί όμως να έχει η φράση αυτή στον τίτλο ενός διεθνούς Συνεδρίου;
Μεταφορικά η φράση «Λυδία λίθος» λόγω της χρήσης της για πολλούς αιώνες ως εργαλείου εξακρίβωσης της καθαρότητας κραμάτων χρυσού, χρησιμοποιείται για να δηλώσει την έννοια της δοκιμασίας, του τρόπου ελέγχου και της εξακρίβωσης. Η φράση «litmus test of Europe» στον τίτλο του Συνεδρίου αποτυπώνει έστω με αλληγορικό τρόπο, πως όσο η Ελλάδα πρέπει να κάνει την αυτοκριτική της και την ενδοσκόπηση της για όλα όσα πήγαν στραβά τόσο την τελευταία επταετία, όσο και από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, άλλο τόσο πρέπει και η Ευρώπη να δει ποιες αξίες πρέπει να πρεσβεύει και τι ρόλο έχει παίξει η Ελλάδα στην πορεία αυτή. Και ίσως να επιχειρήσει την επιστροφή της σε αξίες που δημιούργησαν την Ενωμένη Ευρώπη και σήμερα φαίνεται να έχουν απομακρυνθεί από τον πυρήνα των αποφάσεων της.