Σε διάβημα προς την Βικτόρια Νούλαντ, βοηθό υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδια για την Ευρώπη και την Ευρασία, προχώρησε την περασμένη Τρίτη ο Ελληνας πρέσβης στην Ουάσιγκτον Θ. Λαλάκος, με αφορμή την πρόσφατη ασαφή τοποθέτηση του αμερικανικού ΥΠΕΞ για την ισχύ της Συνθήκη της Λωζάννης, έπειτα από σχετική δημοσιογραφική ερώτηση. Το θέμα προέκυψε στις 3 Οκτωβρίου όταν Ελληνας δημοσιογράφος ζήτησε το σχόλιο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης από τον πρόεδρο της Τουρκίας. Η απάντηση αξιωματούχου του αμερικανικού ΥΠΕΞ ήταν ότι «η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν επί μακρόν εδραιωμένους διπλωματικούς διαύλους για την αντιμετώπιση των θεμάτων του Αιγαίου. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενθαρρύνει την Τουρκία και την Ελλάδα να εργαστούν από κοινού για να διατηρήσουν καλές γειτονικές σχέσεις και να διασφαλίσουν την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Η σταθερότητα στο Αιγαίο είναι προς το συμφέρον ολόκληρης της περιοχής».
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι, έπειτα από τη σχετική εντολή του κ. Ν. Κοτζιά, κατά τη διάρκεια της συνομιλίας του κ. Λαλάκου με την κ. Νούλαντ, την Τρίτη τονίστηκε ότι η ασαφής τοποθέτηση του αμερικανικού ΥΠΕΞ προκάλεσε άσκοπη αναστάτωση στην ελληνική κοινή γνώμη, ενώ μια απλή αναφορά σε ανάγκη σεβασμού των διεθνών συνθηκών θα είχε το αντίθετο αποτέλεσμα. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι η κ. Νούλαντ απέδωσε την απάντηση σε ανεπάρκεια γνώσεων του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κάτι που ο Ελληνας πρέσβης αντέκρουσε, λέγοντας ότι επρόκειτο για γραπτή απάντηση υπηρεσιών του αμερικανικού ΥΠΕΞ. Επειτα από αυτή τη διευκρίνιση, η κ. Νούλαντ υποσχέθηκε στον Ελληνα πρέσβη να διερευνήσει το θέμα και να το γνωστοποιήσει στους ανωτέρους της. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως από την ελληνική πλευρά τονίστηκε ότι ο σεβασμός στη Συνθήκη της Λωζάννης δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής, καθώς διασφαλίζει –μεταξύ άλλων– την ειρηνική συνύπαρξη στην περιοχή.
Ιστορική αναδρομή
Ο κ. Λαλάκος έκανε και μια σύντομη ιστορική αναδρομή κατά τη συνομιλία του με τη βοηθό υπουργό (η οποία την Τετάρτη βρέθηκε για επαφές στην Κύπρο), τονίζοντας ότι ούτε η Ελλάδα προσήλθε στις διαπραγματεύσεις της Συνθήκης της Λωζάννης σε προνομιακή θέση, καθώς αυτή υπεγράφη αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τις δυσμενείς συνέπειες. Ωστόσο, επισήμανε ότι συνιστά θεμελιώδη συνθήκη καθορισμού των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, κάτι που την καθιστά για την Αθήνα απολύτως σεβαστή.
Οι ίδιες διπλωματικές πηγές τόνιζαν ότι η κ. Νούλαντ δεν διαφώνησε με καμία από αυτές τις διαπιστώσεις του Ελληνα πρέσβη και υπερθεμάτισε στην ανάγκη απόλυτου σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου. Διπλωματικές πηγές περιέγραφαν την ελληνική πρωτοβουλία ως αναγκαία στο πλαίσιο της καλώς εννοούμενης συνεργασίας με τις ΗΠΑ επί θεμάτων τα οποία άπτονται αφενός των στενά νοούμενων εθνικών συμφερόντων της Αθήνας, αφετέρου αγγίζουν και τις «ευαίσθητες χορδές» της Ουάσιγκτον για την περιφερειακή ασφάλεια.