Η Παγκόσμια Στρατηγική Ασφαλείας

Η Παγκόσμια Στρατηγική Ασφαλείας

2' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Νωρίτερα φέτος το καλοκαίρι, η Ε.Ε. δημοσιοποίησε την τελευταία έκθεσή της για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας, την «Παγκόσμια Στρατηγική Ασφαλείας». Είναι στρατηγική γιατί καθορίζει, με τον πλέον σαφή τρόπο, το βασικό δίλημμα που ταλανίζει την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, δηλαδή το τι πρέπει να πράξει διεθνώς έναντι του τι μπορεί να πράξει, ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξει τα συμφέροντα της Ε.Ε. και των πολιτών της.

Για περίπου δύο δεκαετίες, η Ε.Ε. είναι δέσμια της δικής της ρητορικής που βασίζεται σε κριτήρια ηθικά και στην υπόθεση της δυνάμεως που καθοδηγείται από ένα κανονιστικό σύστημα που είναι πηγή επιρροής σε παγκόσμιο επίπεδο – μια «ρητορική παγίδευση». Aυτό που έχει συμπεριλάβει στο κείμενο η Φεντερίκα Μογκερίνι, η Υψηλή Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της Ε.Ε., είναι μία πιο ρεαλιστική προσέγγιση που συνδυάζει τη βασισμένη σε κανόνες και αρχές πολιτική που εφαρμοζόταν στην εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. με μια προσέγγιση που τονίζει τι μπορεί να γίνει ώστε να προωθηθούν περαιτέρω τα συμφέροντα της Ε.Ε. Συνοπτικά, αυτό που προτείνεται μπορεί να χαρακτηρισθεί «ρεαλισμός βασισμένος σε αρχές», μέσω του οποίου η Ε.Ε. θα συνεχίσει να επιζητεί και να διευκολύνει την επίτευξη ενός κανονιστικού πολυμερούς διεθνούς συστήματος, βασισμένο σε κοινώς αποδεκτούς κανόνες συμπεριφοράς, που όμως θα αποδέχεται ότι οι αρχές αυτές θα πρέπει να εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Ε.Ε. και των πολιτών της με πιο άμεσο τρόπο. Η έμφαση είναι στο ότι οι αρχές είναι και συμφέροντα. Μια κατανόηση των διεθνών σχέσεων που θα βασίζεται στη «realpolitik» και θα είναι το ίδιο σημαντική και επίκαιρη για την Ε.Ε. ως διεθνή παράγοντα όσο είναι και η πολιτική που βασίζεται μόνο σε ηθικές αρχές και αξίες.

Αυτή η στροφή επιτείνεται από την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή από την Ε.Ε. σε δράσεις στο εγγύτερο περιβάλλον της. Η Ε.Ε. θα πρέπει να είναι πιο δραστήρια και σε μεγαλύτερη ετοιμότητα για εξελίξεις στην Ουκρανία, τα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρειο Αφρική. Παρά το γεγονός ότι η Ε.Ε. παραμένει μια παγκόσμια δύναμη όσον αφορά στο διεθνές εμπόριο, την αναπτυξιακή βοήθεια και την υποστήριξη αρχών και δικαιωμάτων, θα πρέπει να επικεντρωθεί και στο εγγύς της περιβάλλον ώστε να προασπίσει με καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα των πολιτών της.  Η γεωπολιτική, καθώς και η γεωπολιτική της εγγύτητος θα πρέπει να έχουν την προτεραιότητα στη διαρκώς εξελισσόμενη «Παγκόσμια Στρατηγική Ασφαλείας»: μπορούμε και είναι καλό να αναφερόμαστε στην Ε.Ε. ως διεθνή δύναμη, αλλά στην πραγματικότητα τα συμφέροντά της προστατεύονται καλύτερα και πιο αποτελεσματικά με το να επικεντρωθεί σε ζητήματα εγγύτερα σε αυτήν. Αυτό δεν πρόκειται να την καταστήσει παρωχημένη δύναμη, αντιθέτως θα την καταστήσει πιο επίκαιρη όσον αφορά στις δράσεις και τα αποτελέσματά τους για τους πολίτες της. Για να επιτευχθεί αυτό υπάρχει ανάγκη για περισσότερη μόνιμη και δομημένη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και των αμυντικών δυνατοτήτων σε στρατιωτικά και βιομηχανικά μέσα: η Ε.Ε. θα πρέπει επίσης να βασισθεί περισσότερο στα δικά της στρατιωτικά μέσα, γεγονός που όμως προϋποθέτει πολιτική βούληση –όχι μόνον υποσχέσεις– και με τρόπο που δεν θα πρέπει να υποβαθμίζει το κύρος και τον ρόλο του ΝΑΤΟ.

Φαίνεται ότι η εξωτερική πολιτική και η πολιτική ασφάλειας της Ε.Ε. συζητείται πλέον και εξετάζεται περισσότερο με όρους στρατηγικούς: ένα ευρύτερο σχέδιο που στηρίζει τις εξωτερικές σχέσεις της Ε.Ε. και βασίζεται περισσότερο σε προστασία συμφερόντων και όχι μόνο σε ιδανικά, που έχει τη βούληση να προσφέρει τα μέσα ώστε να επιτύχει τους στρατιωτικούς της στόχους όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο. 

*Ο κ. Σπύρος Οικονομίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Πολιτικής, διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου, London School of Economics.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή