Η συμφωνία αφορά σε μεγάλο deal, επί ανατολικοευρωπαϊκού εδάφους. Υπάρχει εμπλοκή μεγάλης ελληνικής εταιρείας, ξένων funds και τοπικών επιχειρήσεων. Αλλά υπάρχει όμως και κάτι ακόμα, μάλλον πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα, που δείχνει ωστόσο το πού βαδίζει ενδεχομένως η Ευρώπη: Στο σχετικό κείμενο που υπογράφτηκε προ ημερών και τέθηκε υπόψη της «Κ», υπάρχει πρόβλεψη για την υλοποίηση των συμφωνηθέντων σε περίπτωση… διάλυσης της Ευρωζώνης και απόσυρσης του ευρώ από την κυκλοφορία.
Μάλιστα, υπάρχει και μια ακόμα –πιο σοφιστικέ– ρήτρα. Προβλέπεται η χρήση κοινού νομίσματος για την επενδύτρια εταιρεία, τόσο σε ό,τι αφορά τον δανεισμό της όσο και σε ό,τι αφορά τα έσοδά της. Ο λόγος προφανής: Σε περίπτωση διάλυσης της Ευρωζώνης, θέλει να αποφύγει τον κίνδυνο οι τράπεζες να της ζητούν τα δάνεια που πήρε για να υλοποιήσει το project σε ευρώ (δηλαδή, πανάκριβα), την ώρα που τα έσοδά της θα μετρούνται στο τοπικό νόμισμα (δηλαδή, πάμφθηνα). Σε διαφορετική περίπτωση θα κινδυνεύσει να τιναχθεί στον αέρα!
Το συμπέρασμα: Αργά αλλά σταθερά –και την ώρα που εντός των ελληνικών συνόρων ομφαλοσκοπούμε– στον υπόλοιπο κόσμο αρχίζουν να προετοιμάζονται για μια ενδεχόμενη επόμενη μέρα, χωρίς ευρώ! Κι επειδή, ως γνωστόν, η αγορά είναι αυτή που προεξοφλεί νωρίτερα από τον καθένα τους κινδύνους και τις όποιες προοπτικές, η παραπάνω περίπτωση, που σίγουρα δεν είναι η μοναδική, χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.
Θυμίζουμε ότι ανάλογες ρήτρες προβλέπονταν σε συμφωνίες που υπογράφονταν και επί ελληνικού εδάφους, στο απόγειο της κρίσης, όταν το ενδεχόμενο του Grexit ήταν πιθανό. Επρόκειτο για τις γνωστές «ρήτρες του ευρώ», που διασφάλιζαν στους ξένους επενδυτές ότι δεν θα αποζημιωθούν σε… δραχμές, αν ο μη γένοιτο η Ελλάδα έβγαινε εκτός Ευρωζώνης, αλλά –παρ’ όλα αυτά– σε ευρώ. Η Ιστορία, τώρα, επαναλαμβάνεται αλλά με διαφορετικούς πρωταγωνιστές και ασφαλώς σε άλλη κλίμακα, πολύ – πολύ μεγαλύτερη.
Βεβαίως στην περίπτωση της Ελλάδας υπάρχουν πολλά προβλήματα, που ήδη την απειλούν και άλλα που ετοιμάζονται να την απειλήσουν στο μέλλον. Οπως, για παράδειγμα, αυτό μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών της, της τέταρτης, τα τελευταία χρόνια. Η προοπτική κρίνεται απ’ όλους εξαιρετικά δυσμενής, και δικαιολογημένα. Γιατί θα έχει ως αποτέλεσμα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ να εξαφανισθούν και –το χειρότερο– η χώρα να λειτουργεί ως παράδειγμα προς αποφυγήν για πολλά – πολλά χρόνια.
Oύτε από τον εναέριο χώρο…
Το σίγουρο είναι πως σε μια τέτοια περίπτωση, σοβαρός ξένος επενδυτής δεν θα περνάει ούτε από τον ελληνικό… εναέριο χώρο, ενώ η ομαλότητα στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα αργήσει πολύ να επιστρέψει. Και βεβαίως, η άρση των capital controls θα εξελιχθεί σε οιονεί ζητούμενο. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι επισήμως, οποιοσδήποτε ερωτηθεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης δηλαδή, το απορρίπτει μετά βδελυγμίας. Ανεπισήμως, ωστόσο, αποτελεί πλέον ένα ενδεχόμενο.
Το οποίο θα γίνεται ισχυρότερο όσο οι τράπεζες θα εξακολουθούν να «καίνε» το χρήμα της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης. Πώς; Μη προχωρώντας σε μια οριστική ρύθμιση για την αναδιάρθρωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (NPLs). Το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα, αντί να ξεκαθαρίζουν τα χαρτοφυλάκιά τους, να «αμύνονται» αυξάνοντας τις προβλέψεις έναντι επισφαλειών. Κι επειδή άλλα λεφτά δεν έχουν, εκτός από αυτά της ανακεφαλαιοποίησης, τα «καίνε» αποκλειστικά γι’ αυτόν τον λόγο, την ώρα που η αγορά «διψά» για φρέσκα κεφάλαια.
Ωστόσο και οι τραπεζικές διοικήσεις δεν μπορούν να κάνουν και πολλά πράγματα. Από τη στιγμή που δεν κατοχυρώνονται, έναντι του νόμου, για ενδεχόμενες ποινικές και αστικές ευθύνες, δεν υπογράφουν αναδιαρθρώσεις. Και αφού δεν υπογράφουν αναδιαρθρώσεις, η επιχειρηματικότητα κολλάει, η οικονομία το ίδιο, τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονται, μαζί τους και οι προβλέψεις και τα όποια κεφάλαια έχουν απομείνει από την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση εξαερώνονται. Και ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται, άγνωστο για πόσο καιρό ακόμα, στην Ελλάδα της πολυετούς ύφεσης.