Η επίσκεψη ενός Αμερικανού προέδρου σε οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη είναι από μόνη της γεγονός. Η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, προσλαμβάνει ιστορικά χαρακτηριστικά. Ο κ. Ομπάμα επιλέγει την Αθήνα ως έναν από τους δύο σταθμούς –έτερος προορισμός του το Βερολίνο– της τελευταίας περιοδείας του σε ευρωπαϊκό έδαφος πριν από την ολοκλήρωση της θητείας του.
Για τη χώρα μας, η επίσκεψη του πλανητάρχη σημειολογικά αποτελεί την απόδειξη ότι η Ελλάδα έχει μια μεγάλη ευκαιρία να αφήσει πίσω της μια μακρά περίοδο απομόνωσης και περιθωριοποίησης στη διεθνή πολιτική σκηνή, όταν το όνομα της χώρας μας παρέπεμπε αυτομάτως σε πρόβλημα. Και αυτή είναι μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις της επίσκεψης, ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη που προκύπτουν. Γιατί η εικόνα του Αμερικανού προέδρου από την Αθήνα θα ταξιδέψει σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Λίγο πριν από την ολοκλήρωση της θητείας του, ο κ. Ομπάμα αποδεικνύεται για την Ελλάδα ένας συνεπής υποστηρικτής στις κρίσιμες στιγμές. Σε όλη τη διάρκεια της κρίσης, κάθε φορά που τα πράγματα έφθασαν σε οριακό σημείο, η παρέμβαση του Λευκού Οίκου, άλλοτε εμφανής και άμεση, άλλοτε παρασκηνιακή, συνέβαλε τα μέγιστα προκειμένου η Ελλάδα να κρατηθεί σε τροχιά ευρωπαϊκή, να αποτραπούν ακραίες επιλογές από κάθε πλευρά, που θα μπορούσαν να αποδειχθούν μοιραίες και να ολοκληρώσουν την καταστροφή.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, είτε αυτοπροσώπως, είτε μέσω συνεργατών και στελεχών της κυβέρνησής του, έδειξε ενδιαφέρον για την κατά το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση του ελληνικού ζητήματος, συνέδραμε τις προσπάθειες άμβλυνσης διαφορών, λειτούργησε ως η ψύχραιμη τρίτη φωνή. Κομβικές ήταν οι παρεμβάσεις του στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις του καλοκαιριού του 2015, την περίοδο πριν και μετά το δημοψήφισμα, υπέρ της συνεργασίας όλων των μερών, προκειμένου η Ελλάδα να διασωθεί από την ολοσχερή καταστροφή. Εξίσου ισχυρή ήταν η πέραν του Ατλαντικού υποστήριξη και αναγνώριση του κομβικού ρόλου της χώρας μας στη διαχείριση των παγκοσμιοποιημένων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών.
Αυξημένες προσδοκίες
Είναι αυτή η «κληρονομιά» των καίριων παρεμβάσεων κατά το παρελθόν, που καλλιεργεί αυξημένες προσδοκίες για τα αποτελέσματα των παρεμβάσεών του σήμερα. Με την Ελλάδα να επιχειρεί με διστακτικό και ασταθή βηματισμό την επάνοδο της οικονομίας στην κανονικότητα, το ζήτημα αναδιάρθρωσης του χρέους εξελίσσεται σε καταλύτη για την περαιτέρω πορεία.
Και μπορεί οι ΗΠΑ να μην έχουν άμεση εμπλοκή στα ελληνικά προγράμματα και κατ’ επέκτασιν στον δανεισμό της χώρας, ωστόσο, όπως επισημαίνεται από κάθε πλευρά και από την ίδια την κυβέρνηση, που προσβλέπει στην υπερατλαντική συνδρομή, μία δημόσια τοποθέτηση του Αμερικανού προέδρου, με ισχυρό μήνυμα υπέρ της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αποτελεί καίρια πολιτική παρέμβαση, η οποία δεν μπορεί να αγνοηθεί. Βεβαίως, αντίστοιχες παρεμβάσεις κατά το παρελθόν συνοδεύονται από τη σταθερή υπόμνηση προς την Αθήνα ότι πρέπει να τηρήσει και αυτή το δικό της κομμάτι των συμφωνηθέντων, ιδιαίτερα όσον αφορά την προώθηση μεταρρυθμίσεων.
Σε εξίσου κομβικής σημασίας ζήτημα, δεδομένων των πρόσφατων εξελίξεων στις απευθείας διαπραγματεύσεις, αναδεικνύεται το Κυπριακό. Το ενδιαφέρον της διακυβέρνησης Ομπάμα είναι έκδηλο, είναι δεδομένο ότι η Ουάσιγκτον παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και εφόσον οι διαπραγματεύσεις καρποφορήσουν, η αμερικανική παρέμβαση για την εξομάλυνση διαφορών που μπορεί να ανακύψουν στην τελική ευθεία αλλά και η μεσολάβηση μεταξύ των εμπλεκομένων μερών μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικές.
Η επιλογή του Αμερικανού προέδρου να πραγματοποιήσει από την Αθήνα την τελευταία δημόσια ομιλία του προς διεθνές ακροατήριο, ακόμα και αν δεν θα έχει, τελικά, την ιδιαίτερη σημειολογία του Βράχου της Ακροπόλεως, αποτελεί ισχυρή ψήφο εμπιστοσύνης προς τη χώρα μας.
Η ανάδειξη, όπως αναμένεται, των αρχών της δημοκρατίας, του πανανθρώπινου πλαισίου αξιών και δικαιωμάτων, από τη χώρα όπου αυτά γεννήθηκαν, αναμφισβήτητα αποτελεί αναγνώριση του σταθεροποιητικού ρόλου που η Ελλάδα διαδραματίζει στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και εκδήλωση αγωνίας και αποδοκιμασίας για το κύμα φανατισμού, μισαλλοδοξίας και ακρότητας που απειλεί να σαρώσει αυτά τα κεκτημένα.