Η φωτογραφία είναι του 1962: Ο Ξενοφών Ζολώτας ντυμένος όπως πάντα με ευπρεπή κομψότητα, ένα τσιγάρο στο στόμα και ύφος που μαρτυρά την αυτοπεποίθηση που απέρρεε από την αναγνώρισή του στη διεθνή οικονομική ελίτ, εκπροσωπεί τη χώρα μας σε συνεδρίαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσιγκτον.
Στην ίδια πόλη, σε εργασίες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, είχε άλλωστε εκφωνήσει το 1957 και το 1959 τους δύο ιστορικούς του λόγους στην αγγλική με όλες τις λέξεις να έχουν ελληνική ρίζα. Το θερμότατο χειροκρότημα που εισέπραξε αλλά και τα πρωτοσέλιδα άρθρα του ξένου Τύπου απέδειξαν ότι η βαθιά γνώση της ελληνικής παιδείας είναι όπλο μεγαλύτερο και από την άριστη κατάρτισή του ως οικονομολόγου. Ευρυμαθής και οξύνους αποτελεί ένα πραγματικό πρότυπο στους χαλεπούς καιρούς για τη χώρα μας. Και η μελέτη του βίου του θα μπορούσε να μας δώσει πολλά χρήσιμα μαθήματα.
Σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε χθες, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσης του αρχείου Ζολώτα, το οποίο περιέχει περισσότερα από 32.000 τεκμήρια σε 130.000 σελίδες και 2.000 φωτογραφίες.
Πολύτιμη ιστορική πηγή
Η πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία έχει στην κατοχή της το προσωπικό αρχείο του, να το αναδείξει και να το κάνει προσβάσιμο σε οποιονδήποτε πολίτη ή μελετητή, είναι αξιέπαινη και καίρια για τη σημερινή συγκυρία. Οχι μόνο για τον πλούτο του υλικού ως πολύτιμης ιστορικής πηγής αλλά και ως πρώτης τάξεως ευκαιρία να δούμε πώς ο «κ. Καθηγητής» (όπως προτιμούσε να τον αποκαλούν) είχε αντιληφθεί από πολύ νωρίς μερικές από τις παθογένειες που μας οδήγησαν στο αδιέξοδο.
Δήλωνε: «Είναι πατριωτικό καθήκον όλων των Ελλήνων κάθε παρατάξεως όπως συμβάλλουν εις την ανάσχεσιν της κακώς νοούμενης πολιτικοποιήσεως των οικονομικών προβλημάτων της χώρας». Μπορεί κανείς να μην αισθανθεί νοσταλγία γι’ αυτόν τον λαμπρό ευπατρίδη που κέρδισε τον σεβασμό σε κάθε του εμφάνιση σε διεθνείς οργανισμούς, με τους οποίους η Ελλάδα έχει σήμερα ανοικτούς λογαριασμούς; Να μην αντιληφθεί πόσο διαφορετική θα ήταν η τύχη της χώρας εάν οι εκάστοτε κυβερνώντες ήταν εξίσου καλλιεργημένοι, αυτοπειθαρχημένοι και γνώστες του διεθνούς περιβάλλοντος; Ο Ξενοφών Ζολώτας (1904-2004) ήταν χαρισματικός τόσο στον οικονομικό όσο και τον ακαδημαϊκό και πολιτικό στίβο. Διετέλεσε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, πανεπιστημιακός δάσκαλος, ακαδημαϊκός, υπουργός και πρωθυπουργός.
Για το εθνικό συμφέρον
Γαλουχημένος στο αστικό περιβάλλον, όπου η καταγωγή δεν ήταν μονάχα προνόμιο αλλά υποχρέωση προς την κοινωνία, ο Ζολώτας πίστευε ότι ένας δημόσιος λειτουργός πρέπει να βάζει πάνω απ’ όλα το εθνικό συμφέρον, αρχή που σεβάστηκε σε ολόκληρη την πορεία του. Θεωρούσε ότι η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει γρήγορα την οικονομία της για το καλό της κοινωνίας και πως η σταθερότητα είναι απαραίτητη για την πρόοδο και την ανάδειξη του ανθρώπινου δυναμικού.
Για να έχει κανείς πρόσβαση στο υλικό του αρχείου Ζολώτα πρέπει να επισκεφθεί το Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΑΤΕ), που αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα τραπεζικά αρχεία της χώρας. Στις συλλογές του αποτυπώνονται όχι μόνο το χρονικό ίδρυσης και λειτουργίας της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, αλλά και η γενικότερη συμβολή της στην οικονομική, πολιτική και νομισματική ιστορία του ελληνικού κράτους. Το ΙΑΤΕ είναι ανοικτό για το κοινό κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες 9.00-14.00.
Η πρόσβαση πραγματοποιείται από την είσοδο της Τράπεζας της Ελλάδος στη γωνία των οδών Εδ. Λω και Πανεπιστημίου. Για την είσοδο στο κτίριο είναι απαραίτητη η επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας ή άλλου αποδεικτικού εγγράφου.