Δευτέρα πρωί, στο κέντρο της Αθήνας. Η ήλιος μάς έκανε για άλλη μια φορά τη χάρη να εμφανιστεί, ενώ είναι ήδη προχωρημένος Νοέμβριος. Ορεξάτοι από το Σαββατοκύριακο Αθηναίοι πηγαινοέρχονται, κατά τους φαινομενικά δραστήριους αλλά στο βάθος ράθυμους ρυθμούς, ενώ η ορμητική οδός Κολοκοτρώνη δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι παντού «αυτό» συμβαίνει. Στο Estrella, στην οδό Ρόμβης 24Α, ο φωτογράφος του «Κ» Βαγγέλης Ζαβός κάθεται ήδη στο τραπέζι με τον Ιάσονα Σχινά-Παπαδόπουλο, γραμματέα της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Ιάσονας πίνει τον φραπέ του, γλυκό, έχοντας φάει νωρίτερα ένα γλύκισμα ονόματι «Popover μαρμελάδα», ένα από τα πολλά εντυπωσιακά πιάτα του Estrella, με το διάσημο μπουγατσάν. Ο Κώστας Δέρβος, νεοεκλεγείς πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, της Νεολαίας της Νέας Δημοκρατίας, φτάνει λίγο μετά από εμάς, αλλά ακριβώς στις 11, οπότε και είχε οριστεί το ραντεβού. «Θα καθίσουμε εδώ ή να πάμε μέσα;» ρωτάει ο Ιάσονας. «Ας καθίσουμε εδώ, αφού καπνίζετε και οι δύο», προτείνει ο Κώστας και, μάλλον, μια ανακούφιση διαγράφηκε στα πρόσωπά μας. Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ παραγγέλνει έναν φρέντο εσπρέσο σκέτο – το φθινόπωρο δεν μας ανάγκασε ακόμα να πίνουμε ζεστούς καφέδες. Το τηλέφωνο έχει αρχίσει να καταγράφει την κουβέντα μας. Τα τηλέφωνα των συνομιλητών μας αναβοσβήνουν, στο μεταξύ, συνεχώς.
«Ξυπνητήρι κάθε πρωί στις 7.30», αρχίζει την αφήγηση ο Ιάσονας Σχινάς-Παπαδόπουλος. «Υπάρχουν πολλές υποχρεώσεις, εκτός από τα πολιτικά καθήκοντα της οργάνωσης. Χρόνος υπάρχει, αλλά δεν είναι όλος δικός μας. Πάντοτε μου άρεσε να ξυπνάω πρωί. Κατεβαίνω στα γραφεία της οργάνωσης. Ενημερώνομαι για την ειδησεογραφική ατζέντα. Διαβάζω όλες τις εφημερίδες από θέση αρχής. Αυτό, όμως, που δεν ξεχνάω από το τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου σπούδασα, ήταν κάτι που έλεγαν σχεδόν όλοι μας οι καθηγητές: “Να θυμάστε πάντοτε ότι τα συμφέροντα του Μέσου ταυτίζονται με τα συμφέροντα του ιδιοκτήτη του”. Ολα, όμως, άπτονται και της δημοκρατικής και συναδελφικής λειτουργίας κάθε Μέσου. Αμέσως μετά ξεκινούν τα πρώτα ραντεβού για τον προγραμματισμό των οργανώσεων σε όλη την Ελλάδα. Εντοπίζουμε τα πολιτικά επίδικα που θέλουμε να αναδείξουμε και καθορίζουμε τις δράσεις μας. Το μεσημέρι, συνήθως, κάνω μία ώρα διάλειμμα για φαγητό. Σχεδόν πάντα έχω ταπεράκι από το σπίτι. Μένω με την οικογένειά μου, οπότε κυρίως παίρνω σπιτικό φαγητό, αλλά μαγειρεύω πού και πού κι εγώ. Πολύ συχνά λείπω στην περιφέρεια. Αναγκάζομαι να ταξιδεύω με το ΚΤΕΛάκι. Δεν έχω, εξάλλου, καν δίπλωμα αυτοκινήτου. Ταυτόχρονα, είμαι στα τελειώματα του μεταπτυχιακού μου στην Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία του Παντείου, οπότε από το απόγευμα έως αργά το βράδυ διαβάζω και γράφω τη διπλωματική μου. Αργότερα, βλέπω σειρές και ταινίες».
«Αν έχεις χρόνο για ταινία…» παρεμβαίνει στην αφήγηση ο Κώστας Δέρβος. Ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, όπως λέει, «είχα να πάω σινεμά ενάμιση χρόνο και με τραβήξανε με το ζόρι. Ηταν το βράδυ που κρίθηκε αντισυνταγματικός ο νόμος Παππά από το ΣτΕ και χτυπούσαν τηλέφωνα, μηνύματα, είχα τρελαθεί όταν βγήκα έξω. Λέω, δεν ξαναπάω σινεμά, τελείωσε – θα πηγαίνω στην τελευταία προβολή μόνο!». Συνεχίζει ο Ιάσονας: «Είμαι χολιγουντιανός τύπος, πάντως, δεν έχω πρόβλημα με αυτό. Μου αρέσει πολύ η επιστημονική φαντασία», για να υπερθεματίσει ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ. «Μάλιστα», συνεχίζει ο γραμματέας της Ν. ΣΥΡΙΖΑ, «παραγγέλνω κόμικς “Star Wars” από το Λονδίνο. Είμαι φανατικός οπαδός. Μου αρέσει, όμως, και ο γερμανικός κινηματογράφος. Εβλεπα πολλές σειρές προτού γίνω γραμματέας… “House of Cards”, “Game of Thrones”, ό,τι κυκλοφορούσε».
«Το δικό μου ξυπνητήρι χτυπάει κάθε πρωί στις 6.15, επειδή δουλεύω στις 7», λέει ο Κώστας Δέρβος, που έχει σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανικός στην ΑΣΠΑΙΤΕ και έχει κάνει μεταπτυχιακό στα Προηγμένα Βιομηχανικά Συστήματα στο Kingston University στο Λονδίνο. «Εργάζομαι εδώ και επτά μήνες, έπειτα από διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, στη ΔΕΔΔΗΕ, στη Διεύθυνση Διανομής Δικτύου Μέσης και Χαμηλής Τάσης· τις κολόνες που βλέπουμε στον δρόμο, ας πούμε. Στα γραφεία της Νεολαίας πηγαίνω μετά το μεσημέρι. Η οργάνωσή μας, έτσι κι αλλιώς, αποτελείται από ανθρώπους που εργάζονται για να βγάλουν τα προς το ζην. Επιπλέον, στο πλαίσιο της γενικής εξυγίανσης της ΝΔ, είμαστε σε φάση μετακόμισης σε νέα γραφεία. Δουλεύουμε με βάρδιες, λειτουργούμε εθελοντικά, μεταφέρουμε την άποψη των νέων στο κόμμα και όχι το αντίστροφο. Δεν μεταφέρουμε το κόμμα στις παρέες μας. Με τούτα και μ’ εκείνα, στο σπίτι θα επιστρέψω γύρω στις 2».
Οσα άφησε το δημοψήφισμα
Με μεγάλη δόση χιούμορ σκέφτομαι φωναχτά, απευθυνόμενος στον Ιάσονα: «Η Δεξιά δουλεύει έως αργά, ενώ η Αριστερά βλέπει ταινίες. Θα σας τους φάει τους ψηφοφόρους». Σ’ εκείνο το σημείο, με τα γέλια, έχει σπάσει πλέον ο πάγος αυτής της ιδιότυπης συνάντησης κορυφής. Ο Ιάσονας και ο Κώστας είναι δύο «εξωθεσμικοί» σχεδόν συνομήλικοι – ο πρώτος είναι 28, ο δεύτερος 32. Και οι δύο, καθώς προχωρεί η κουβέντα μας, κρατούν σημειώσεις στα κινητά τους. Ουδείς χρησιμοποίησε στυλό και χαρτί. Στο ηλιόλουστο, αλλά αρκετά δροσερό κέντρο της Αθήνας, ανάμεσα στους πεζόδρομους με τα μαγαζιά που πωλούν τις κρίσιμες λεπτομέρειες της ελληνικής διακόσμησης, μια συζήτηση δύο θεσμικών προσώπων για να συμβεί αρκούσε μια μικρή αφορμή. Η διαδικασία, όμως, μέχρι το τελικό «ναι» της κοινής συνέντευξης πήρε άλλες μορφές σε κάθε επικεφαλής.
«Είπα ότι θα έχει χαβαλέ η κουβέντα μας», λέει πρώτος ο Κώστας Δέρβος. «Ηθελα εξαρχής πολύ να γίνει. Ηθελα να γνωρίσω και τον Ιάσονα, γιατί έχουν γραφτεί πολλά γι’ αυτόν, τα οποία με χαρά συνειδητοποιώ ότι δεν έχουν καμία σχέση με αυτό που γνωρίζω σήμερα. Και, προφανώς, υπάρχει λόγος να τα λέμε επισήμως με τον Ιάσονα». Ο Ιάσονας συμπληρώνει: «Τα έβαλα κάτω, τα ζύγισα, το συζήτησα με τη Γραμματεία του Κ.Σ. Επειδή εμείς δεν είμαστε προσωποπαγές όργανο. Είμαι εκεί για να υπηρετώ τους συντρόφους μου. Ετσι κι αλλιώς, δεν συνηθίζω να λαμβάνω αποφάσεις μόνος μου», ενώ ο Κώστας προσθέτει ότι «είμαι της άποψης ότι πρέπει να υπάρχουν μικρά και ευέλικτα όργανα λήψης αποφάσεων. Αλλωστε, δεν θα μου δινόταν η ευκαιρία να γνωρίσω τον Ιάσονα».
Είναι η δεύτερη ή η τρίτη φορά που ο Κώστας Δέρβος τείνει χείρα συνεργασίας και –γιατί όχι;– φιλίας προς τον Ιάσονα Σχινά-Παπαδόπουλο. Ο επικεφαλής της κυβερνητικής Νεολαίας, ωστόσο, είναι πιο συγκρατημένος. Ισως δεν έχει κάποια προσδοκία από τη Δεξιά· ίσως, πάλι, δεν έχει κάτι να κουβεντιάσει σε τόσο στενό επίπεδο. «Οι άνθρωποι που κάνω παρέα είναι κατά βάση δεξιοί», προλαβαίνει τη σκέψη ο Ιάσονας. «Εντάξει, εννοείται ότι έχω φίλους από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, οι κολλητοί μου, που είμαστε μαζί από τα 6 μας, είναι δεξιοί. Και στο δημοψήφισμα δεν τσακωθήκαμε. Το δημοψήφισμα δεν δίχασε, κατά την άποψή μου. Είναι σαν τις εκλογές…» «Διαφωνώ εντελώς», τον διακόπτει ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, για να συμπληρώσει ο γραμματέας της Ν. ΣΥΡΙΖΑ: «Ωστόσο, τη βδομάδα μετά το δημοψήφισμα ένιωσα δύσκολα – δεν έχω λόγο να το κρύψω. Οι μέρες του δημοψηφίσματος, όμως, ήταν ενδιαφέρουσες».
Ο Κώστας τον διακόπτει και πάλι, με διάθεση να τον τσιγκλήσει: «Τα δημοψηφίσματα δεν είναι για να περνάμε καλά!» του λέει. Ο Ιάσονας γελάει και συνεχίζει: «Εννοώ ότι είχαν πολιτική αξία, ήταν ένα ιστορικό πολιτικό γεγονός», εξηγεί. «Εδωσε προοπτική στους ευρωπαϊκούς λαούς. Δεν ήταν χαμένη διαπραγμάτευση. Ο λαός και η κυβέρνηση έδωσαν σκληρό αγώνα. Ετσι κι αλλιώς, οι χαμένοι αγώνες είναι οι αγώνες που δεν γίνονται», συμπληρώνει και ήδη χτυπάει σαν καμπανάκι το πρώτο τσιτάτο. «Εμένα αυτό που με θλίβει», αναφέρει ο Κώστας Δέρβος, «είναι ότι υπήρξε ένας πρωθυπουργός που δίχασε την κοινωνία για το δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα δεν δικαίωσε κανέναν, ενώ μας επιβλήθηκαν χειρότερα μέτρα». «Ε, δεν ήταν χειρότερα μέτρα. Ηταν ένας αναγκαίος συμβιβασμός», παρεμβαίνει ο Ιάσονας.
Λογικό επακόλουθο η σκέψη ότι η Ευρώπη ταλανίζεται από διαδοχικά δημοψηφίσματα τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια. Από τα δημοψηφίσματα για αυτονόμηση της Καταλονίας και της Σκωτίας μέχρι το Brexit, τα δημοψηφίσματα υπέρ ή κατά των προσφύγων, το δημοψήφισμα της Ιταλίας για συνταγματική αναθεώρηση και, βέβαια, το made in Greece δημοψήφισμα επί ενός «πολιτικού επίδικου» που κανείς δεν κατάλαβε ακριβώς.
«Το Brexit είναι καταστροφικό», λέει, ίσως αναπάντεχα, ο γραμματέας της Ν. ΣΥΡΙΖΑ. «Η λύση στην κρίση δεν μπορεί να γίνει με εθνική αναδίπλωση. Η κρίση που διανύουμε δεν είναι εθνικό πρόβλημα, είναι διεθνές». «Να είχαν την ίδια άποψη ο Λαφαζάνης και ο Βαρουφάκης πριν από ενάμιση χρόνο;» αναρωτιέται ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, για να συμπληρώσει: «Για μένα, αυτό που έγινε στη Βρετανία είναι μια νίκη του λαϊκισμού. Ο λαϊκισμός είναι μια εύκολη λύση στις δύσκολες καταστάσεις».
Προβληματική κατάσταση 40 ετών
«Το βασικό πρόβλημα είναι ότι η πλειονότητα της κοινωνίας διάκειται αρνητικά απέναντι στην πολιτική», σημειώνει ο Ιάσονας, ενώ ο Κώστας επαυξάνει: «Αυτό συμβαίνει, ναι. Και ειδικά στην Ελλάδα». «Το βασικό ζήτημα είναι η κρίση ηγεμονίας και η κρίση της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα», παίρνει ξανά τον λόγο ο γραμματέας της Ν. ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ συμπληρώνει τη φράση: «Και οι λύσεις δεν μπορούν να δοθούν μέσα σε ένα δίμηνο-τρίμηνο».
Είναι το σημείο που ο Ιάσονας μοιάζει να περίμενε σε όλη την κουβέντα: «Και αυτό ακριβώς ισχύει για τον ΣΥΡΙΖΑ, που δεν μπορεί μέσα σε ενάμιση χρόνο να δώσει λύσεις σε μια προβληματική πολιτική κατάσταση 40 χρόνων. Ο ενάμισης χρόνος δεν είναι αρκετό διάστημα, διότι από το 2010 είμαστε σε πολεμική συνθήκη. Αρα δεν μπορούμε να δούμε τα πράγματα υπό καθεστώς κανονικότητας. Οι πολιτικές λύσεις χρειάζονται χρόνο. Από την άλλη, όμως, θεωρώ ότι ένας αριστερός δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος, βάζει πάντα τον πήχη ψηλά». «Εμείς, πάντως», παρεμβαίνει ο πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, «οδηγηθήκαμε στο τρίτο Μνημόνιο και καθημερινά βλέπουμε ένα νεοφιλελεύθερο πρόσωπο της Αριστεράς».
Και οι δύο επικεφαλής, όμως, επαναφέρουν διαρκώς στην κουβέντα την ανεργία, την αδήλωτη εργασία, την εργασιακή επισφάλεια, το brain drain, τη λεγόμενη διαρροή ελληνικών εγκεφάλων στο εξωτερικό. Δεν ακούγεται ωραίο, αλλά περιγράφει μια πραγματική κατάσταση, η οποία, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι «ωραία».
Οταν αναδύεται στην κουβέντα η απαγόρευση των διαδηλώσεων κατά την επίσκεψη Ομπάμα και η απροσπέλαστη Ηρώδου Αττικού, όπου βρίσκεται το πρωθυπουργικό Μέγαρο Μαξίμου, ο Ιάσονας αναφέρει: «Αυτό δεν χαρακτηρίζει τη δράση της κυβέρνησης. Η ΕΛ.ΑΣ., όμως, έχει έτσι κι αλλιώς ακροδεξιούς θυλάκους στο εσωτερικό της. Περιμένω ως άνθρωπος, πέρα από γραμματέας, να δω ένα σχέδιο εκδημοκρατισμού της ΕΛ.ΑΣ. Θεωρώ λάθος να απαγορεύονται οι διαδηλώσεις».
Οι καφέδες τελειώνουν και μαζί η δίωρη ειδική άδεια που πήρε από την υπηρεσία του ο Κώστας Δέρβος. Ο Ιάσονας Σχινάς-Παπαδόπουλος μαζεύει τα πράγματά του, διότι κι εκείνος πρέπει να επιστρέψει στις κομματικές επάλξεις. Καλό το διάλειμμα για καφέ και κουβέντα, αλλά η επικαιρότητα τρέχει.
Κάπου εκεί, σταμάτησε το κινητό μου να καταγράφει. Σκέφτηκα ότι μπορεί η κουβέντα αυτή να ήταν για τους δύο επικεφαλής ένα διάλειμμα από την καθημερινότητά τους, ένα μικρό pause στην ταινία που λέγεται ρουτίνα. Καθώς προχωρούσε η κουβέντα μας, όμως, φάνηκε ότι και οι τρεις μας ξεχάσαμε για μερικές στιγμές τους ρόλους μας. Ο Κώστας Δέρβος και ο Ιάσονας Σχινάς-Παπαδόπουλος, δύο τόσο διαφορετικοί άνθρωποι, μπορεί, έστω για δύο ώρες, να συμφιλιώθηκαν μέσα τους με το «άλλο», το «διαφορετικό», το «αντίπαλο». Αυτή η κουβέντα είναι ένα ωραίο παράδειγμα για όλους μας, ακόμη και τώρα που είμαστε σε «πολεμική συνθήκη». Είμαστε;
*Κώστας Δέρβος (αριστερά): έχει σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανικός στην ΑΣΠΑΙΤΕ και έχει κάνει μεταπτυχιακό στα Προηγμένα Βιομηχανικά Συστήματα στο Kingston University στο Λονδίνο. Εργάζεται στη ΔΕΔΔΗΕ.
*Ιάσονας Σχινάς-Παπαδόπουλος (δεξιά): έχει σπουδάσει Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ολοκληρώνει το μεταπτυχιακό του στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου.