Οση προσπάθεια και να καταβάλουν τα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να πείσουν με δημόσιες τοποθετήσεις τους ότι δεν τίθεται θέμα εκλογών, είναι οι πράξεις που δημιουργούν βάσιμες αμφιβολίες για τα λεγόμενα, ενώ, την ίδια στιγμή, η ιδιαίτερα απαιτητική και πολύπλοκη συγκυρία καθιστά την πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στην κάλπη μια διαρκώς παρούσα ελκυστική εναλλακτική. Η απόφαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να ανακοινώσει την έκτακτη παροχή προς τους συνταξιούχους, που έλαβε, μάλιστα, μορφή διαγγέλματος, προκάλεσε σε όλους συνειρμούς για πρόωρες εκλογές. Το ίδιο και η εξαγγελία για αναστολή του μέτρου αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά-πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών.
Ακόμη και αν οι εν λόγω εξαγγελίες δεν είναι μέρος ενός σχεδίου με κατάληξη τις πρόωρες κάλπες, σίγουρα προλειαίνουν το έδαφος στην περίπτωση που καταστεί μονόδρομος μια τέτοια επιλογή. Παράλληλα, πρόκειται για κινήσεις με τις οποίες η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός διεκδικούν ανάσες από τη μεγάλη πίεση που υφίστανται.
Ολους τους προηγούμενους μήνες ο κ. Τσίπρας είχε στηρίξει το αφήγημα για την πορεία της κυβέρνησης και της χώρας στην εξασφάλιση των μέτρων αναδιάρθρωσης του χρέους. Τελικά, η δυνατότητα επικοινωνιακής αξιοποίησης των μέτρων που ανακοινώθηκαν την περασμένη Δευτέρα αποδείχθηκε πολύ κατώτερη του αναμενομένου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί κράτησαν μόλις λίγες ώρες, πριν υποχωρήσουν ατάκτως μπροστά στο δυσμενές τοπίο που διαμορφώνεται για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και με την προοπτική νέων μέτρων για μετά το 2018 αντί να απομακρύνεται να έρχεται όλο και πιο κοντά. Η κυβέρνηση από το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου δεν κατάφερε να αποκομίσει πολλά. Η απόδοση των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος συνδέθηκε με το μακρινό 2060. Τα μεσομακροπρόθεσμα μέτρα, που θα ενίσχυαν την προοπτική διαμόρφωσης ενός σταθερού περιβάλλοντος για την ελληνική οικονομία, αποσύρθηκαν από το τραπέζιμ με τους εταίρους να δηλώνουν ότι θα συζητηθούν μετά το 2018.
Προς το χειρότερο
Παράλληλα, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να εξασφαλίσει το παραμικρό όσον αφορά το αίτημα για μείωση των στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, αντίθετα η συζήτηση γίνεται ακόμα και για δεκαετή παράταση του στόχου για 3,5% κατ’ έτος, με το ΔΝΤ να συνδυάζει τη διατήρηση του στόχου με νέα μέτρα. Οσον αφορά τη δεύτερη αξιολόγηση, παραμένει ερώτημα ο χρόνος ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης και, κατ’ επέκταση, η προοπτική ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Υπό αυτό το πρίσμα, η κυβέρνηση, ενώ είχε διαμορφώσει το αφήγημα του ξέφωτου και της έναρξης πορείας οριστικής εξόδου από την κρίση για το τέλος του χρόνου, στην ουσία βρίσκεται για άλλη μία φορά σε στενωπό.
Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού είχαν σαφή στόχευση την αντιστροφή του κλίματος και την αλλαγή της ατζέντας στην οποία κυριαρχούν οι συζητήσεις για τα νέα μέτρα που βρίσκονται προ των πυλών και οι οποίες, εάν δεν γινόταν προσπάθεια να αλλάξει η ατζέντα, θα μονοπωλούσαν τη συζήτηση πριν και κατά τη διάρκεια των εορτών. Ο κ. Τσίπρας, βεβαίως, θέλησε με μία κίνηση να καλύψει πολλά μέτωπα: πρωτίστως να ανατάξει την εικόνα της κυβέρνησης, στόχο που δεν εκπλήρωσε ο πρόσφατος ανασχηματισμός, αλλά και να βελτιώσει τις προσωπικές επιδόσεις του στις δημοσκοπήσεις. Παράλληλα, επιδίωξε οι παροχές να επισκιάσουν τη συζήτηση στη Βουλή για τον προϋπολογισμό και την κριτική που δέχθηκε εκεί η κυβέρνηση για την οικονομική πολιτική της. Τέλος, ο πρωθυπουργός «προικοδοτεί» τους βουλευτές του με ένα αφήγημα επιτυχίας και παροχών, ενόψει της επιστροφής στις εκλογικές περιφέρειές τους για τις εορτές.
Εκτός ελέγχου
Οσον αφορά την αναστολή αύξησης του ΦΠΑ για τα νησιά-πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών, η κατάσταση εκεί, όσον αφορά τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, τείνει να βγει εκτός ελέγχου. Τη στιγμή, μάλιστα, που οι προοπτικές δεν είναι καθόλου ευοίωνες και οι πιθανότητες αύξησης εκ νέου των ροών παραμένουν εξαιρετικά υψηλές. Αλλωστε, ο ίδιος ο κ. Τσίπρας φάνηκε με τις δηλώσεις του –και τις αναφορές ότι η Ευρώπη χρωστάει στην Ελλάδα για τον τρόπο που η χώρα μας λειτούργησε ως ανάχωμα για τις προσφυγικές – μεταναστευτικές ροές– να θέτει για άλλη μία φορά το θέμα διευκόλυνσης της κυβέρνησής του στην υλοποίηση του προγράμματος ως αντάλλαγμα για τον εγκλωβισμό εδώ χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών.
Βεβαίως, για την κυβέρνηση τα πράγματα δεν είναι ευοίωνα, καθώς, πέραν όλων των άλλων, ενισχύονται και εσωτερικές αντιθέσεις και αντιδράσεις. Το μέτρο της αναστολής του ΦΠΑ για τα νησιά που υποδέχονται πρόσφυγες και μετανάστες έφερε δυσαρέσκεια στους κυβερνητικούς βουλευτές που εκλέγονται σε νησιά όπου η αύξηση του ΦΠΑ εφαρμόζεται κανονικά.
Παράλληλα, μέσα στην εβδομάδα προκλήθηκε μίνι εσωκομματική κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή την απόφαση βουλευτών του κόμματος να συμμετάσχουν στην περιοδεία που οργάνωσε σε ακριτικά νησιά ο υπουργός Εθνικής Αμυνας και κυβερνητικός εταίρος Πάνος Καμμένος. Οι φωτογραφίες βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ μαζί με βουλευτές της Χρυσής Αυγής προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις. Ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης διατύπωσε τη διαφωνία του, ενώ η κίνηση των «53+» δεν περιορίστηκε σε αυτό. Με κείμενο που δημοσιοποίησαν τα μέλη της, ουσιαστικά κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι «ξεπλένει» τη Χ.Α. με τέτοιες κινήσεις.
Οι εντάσεις, λοιπόν, δεν λείπουν, αφορμής δοθείσης από το εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, και απαιτείται διαρκής προσπάθεια για να διατηρούνται οι ισορροπίες και να μένουν υπό έλεγχο οι όποιες κρίσεις.