Με τις διαπραγματεύσεις για την αξιολόγηση να έχουν «κολλήσει» και τις συζητήσεις για το χρέος και τον ρόλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) να παραμένουν σε αδιέξοδο, το… φάντασμα του προβλήματος που αφορά την κατάσταση ρευστότητας της χώρας επανέρχεται δειλά δειλά.
Τις τελευταίες ημέρες –κατά τις οποίες οι σχέσεις μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων πλευρών στις διαπραγματεύσεις έχουν ενταθεί σημαντικά– έχει αρχίσει να διακινείται μια φημολογία ότι τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους είναι πολύ πιθανόν να μην επαρκούν για να αποπληρωθεί δάνειο ύψους 1,6 δισ. ευρώ προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) στις 27 Φεβρουαρίου του 2017.
Και η ανησυχία αυτή έχει προκύψει καθώς αρκετοί διαβλέπουν ότι η πολυπόθητη συνολική συμφωνία για αξιολόγηση, πρωτογενή πλεονάσματα, χρέος και ρόλο ΔΝΤ μπορεί πλέον να διαρκέσει έως τον Φεβρουάριο ή και τον Μάρτιο, με αποτέλεσμα να κληθεί για πολλοστή φορά η ελληνική κυβέρνηση να λάβει δύσκολες αποφάσεις με την «πλάτη στον τοίχο» και υπό την απειλή χρεοκοπίας.
Ωστόσο, αρμόδια στελέχη επιχειρούν να ρίξουν τους τόνους. Οπως αναφέρουν στην «Κ», όντως τον Φεβρουάριο υπάρχει μια μεγάλη πληρωμή η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα, αλλά η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη. Και το γεγονός αυτό το στηρίζουν στους εξής παράγοντες:
1. Η πορεία των φορολογικών εσόδων είναι πολύ καλύτερη από ό,τι υπολογιζόταν τον Σεπτέμβριο ή ακόμα και στις αρχές Νοεμβρίου. Είναι ενδεικτικό ότι στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2016 τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ήταν κατά 1,5 δισ. ευρώ υψηλότερα του στόχου. Εξέλιξη, που δημιουργεί ένα «μαξιλάρι» στα κρατικά ταμεία ενόψει των επόμενων μηνών, ενώ στο οικονομικό επιτελείο αναμένουν ότι τον Δεκέμβριο η εικόνα των εσόδων θα είναι ακόμα καλύτερη.
2. Υπάρχει η δυνατότητα χρήσης του χρηματοδοτικού εργαλείου του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (repos) από τους φορείς της γενικής κυβέρνησης. Το υπουργείο Οικονομικών ήδη αντλεί ρευστότητα μέσω αυτού του εργαλείου, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν αποθέματα στους φορείς της γενικής κυβέρνησης που ακόμα δεν έχουν αξιοποιηθεί. Υπενθυμίζεται πως, βάσει νόμου, οι δημόσιοι φορείς είναι υποχρεωμένοι τα ταμειακά τους διαθέσιμα να τα τοποθετήσουν σε ειδικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), αλλά αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα από όλους τους οργανισμούς. Κατ’ επέκταση, εάν κριθεί απαραίτητο, υπάρχουν ταμειακά διαθέσιμα που μπορούν να αξιοποιηθούν από το κράτος.
3. Μία από τις πρακτικές που έχει ακολουθηθεί στο παρελθόν, σε περιπτώσεις που τα κρατικά ταμεία είχαν στερέψει, είναι αυτή της καθυστέρησης στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων του Δημοσίου (πέραν μισθών και συντάξεων), δημιουργώντας, βέβαια, νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές. Η μέθοδος αυτή αποτελεί έσχατη λύση, αλλά στο παρελθόν έχει βοηθήσει στο να μη χρειαστεί να αθετήσει η χώρα κάποια από τις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές της.
Με αυτά τα δεδομένα, στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν πως εάν και ο Φεβρουάριος είναι δύσκολος μήνας, μπορούν τα ταμειακά «εμπόδια» να ξεπεραστούν, εφόσον μέχρι τότε δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις και δεν έχει εκταμιευθεί η επόμενη δόση από τον μηχανισμό στήριξης. Το ανυπέρβλητο «εμπόδιο» για τα ταμειακά διαθέσιμα έρχεται το καλοκαίρι και συγκεκριμένα στο τελευταίο 10ήμερο του Ιουλίου. Συνολικά, από τις 17 έως και τις 20 Ιουλίου, η χώρα θα πρέπει να εξοφλήσει υποχρεώσεις ύψους 6,2 δισ. ευρώ. Ειδικότερα:
• Στις 17 Ιουλίου θα πρέπει να αποπληρώσει 2,1 δισ. ευρώ σε ιδιώτες επενδυτές που κατέχουν ομόλογα τα οποία εκδόθηκαν το 2014.
• Στις 18 Ιουλίου υπάρχει αποπληρωμή δόσης προς το ΔΝΤ ύψους 290 εκατ. ευρώ.
• Στις 20 Ιουλίου θα πρέπει να εξοφληθούν ομόλογα που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, συνολικής αξίας 3,8 δισ. ευρώ.
Το ποσό των 6,2 δισ. ευρώ που θα πρέπει να καταβάλει η Ελλάδα εντός 4 ημερών είναι μη διαχειρίσιμο, εάν έως τότε η χώρα δεν έχει λάβει κάποια από τις δόσεις του μηχανισμού στήριξης. Επί της ουσίας, αρμόδια στελέχη υποστηρίζουν πως τότε είναι η πραγματική καταληκτική προθεσμία για τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει οι διαπραγματεύσεις να κρατήσουν τόσους μήνες.