Καθοριστικές για τη μακροβιότητα της κυβέρνησης αλλά και συνολικά για την πορεία της οικονομίας και της χώρας θα είναι οι πρώτες εβδομάδες του νέου έτους. Το νέο ορόσημο για την κυβερνητική ηγεσία, όσον αφορά το κλείσιμο της αξιολόγησης που δεν έγινε στις αρχές Δεκεμβρίου, όπως αρχικά είχε σχεδιασθεί, είναι το Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου.
Συνομιλητές του κ. Αλέξη Τσίπρα αναγνωρίζουν ότι, με βάση και τις εισηγήσεις που δέχεται από συνεργάτες του και κυβερνητικά στελέχη, ο πρωθυπουργός διατηρεί ανοικτά όλα τα σενάρια όσον αφορά τις κεντρικές επιλογές του για το αμέσως επόμενο διάστημα. Το ευθύγραμμο σενάριο, το οποίο αποτελεί και επίσημο αφήγημα της κυβέρνησης, είναι ότι η δεύτερη αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί εγκαίρως, η Ελλάδα θα ενταχθεί μέσα στο τρέχον τρίμηνο στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και εντός εξαμήνου θα είναι έτοιμη για δοκιμαστική έξοδο στις αγορές.
Εάν δεν τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα αυτό, τότε ένα νέο μνημόνιο καθίσταται σχεδόν μονόδρομος. Ενώπιον ενός τέτοιου δυσμενούς σεναρίου αλλά και με την ανησυχία ότι το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης ενδεχομένως απαιτήσει έναν οδυνηρό συμβιβασμό, ο κ. Τσίπρας διατηρεί ανοικτή επιλογή του την πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Και στο επιτελείο του αλλά και στην κυβέρνηση έχουν ήδη διαμορφωθεί «στρατόπεδα» υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης.
Από τη μία πλευρά τοποθετείται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, που έχει αναλάβει τον φόρτο υλοποίησης του προγράμματος. Εχοντας καλύτερη εικόνα και γνώση για τα μεγέθη και τις δυνατότητες της οικονομίας, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου, όπως οι κ. Ευκλ. Τσακαλώτος, Γ. Χουλιαράκης, Γ. Σταθάκης, θεωρούν ότι είναι κρίσιμο να διατηρηθούν τα όσα θετικά έχουν γίνει μέχρι τώρα. Πιστεύουν στις δυνατότητες της οικονομίας και στις προοπτικές που θα αναδυθούν μετά το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και με τη διαμόρφωση ενός πεδίου σταθερότητας για τα επόμενα χρόνια.
Οι υποστηρικτές της άποψης ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει με βάση τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, θεωρούν ότι οι δανειστές θα κάνουν από την πλευρά τους βήματα και θα κλείσει η αξιολόγηση με έναν έντιμο συμβιβασμό. Εισηγούνται στον πρωθυπουργό να παραμείνει προσηλωμένος στον στόχο αυτό, υποστηρίζοντας ότι η ανάταξη της οικονομίας είναι η μόνη ελπίδα για ανάταξη των εκλογικών ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ. Υπογραμμίζουν, μάλιστα, με νόημα ότι τα μηνύματα που έλαβε ο κ. Τσίπρας στον πρόσφατο κύκλο συναντήσεών του με την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία ήταν αποτρεπτικά έναντι μιας απόφασης για πρόωρες εκλογές.
Βεβαίως, όλα αυτά συνεπάγονται συνεπή και απαρέγκλιτη υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Και με αυτό δεν συμφωνούν όλοι. Ο κ. Τσίπρας έκανε τον πρόσφατο ανασχηματισμό για να επιταχυνθεί η υλοποίηση των δεσμεύσεων, ώστε να κλείσει στις αρχές Δεκεμβρίου η δεύτερη αξιολόγηση. Η αξιολόγηση παραμένει σε εκκρεμότητα και στο υπουργικό συμβούλιο παραμένουν υπουργοί οι οποίοι δείχνουν να αναζητούν διαρκώς παρακαμπτηρίους για να ανατρέψουν μνημονιακές δεσμεύσεις. Στον τομέα αυτό περιγράφονται ως «πρωταθλητές» οι κ. Π. Σκουρλέτης και Χρ. Σπίρτζης, ενώ δεν είναι λίγοι οι βουλευτές που με την κατάθεση τροπολογιών επιχειρούν να ανατρέψουν όσα οι ίδιοι έχουν ψηφίσει στη Βουλή, στο πλαίσιο εφαρμογής του μνημονίου.
Ο κ. Τσίπρας γίνεται δέκτης εισηγήσεων ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο φθορά μπορεί να έχει αν συνεχίσει σε γραμμή υλοποίησης της συμφωνίας και ότι θα πρέπει να κινηθεί σε γραμμή ρήξης και αποκατάστασης των σχέσεων με την κοινωνική βάση για να διατηρηθεί, τουλάχιστον, σε τροχιά εξουσίας, ακόμη και ως δεύτερο κόμμα σε μια επικείμενη εκλογική αναμέτρηση.
Αμφίθυμος
Ο κ. Τσίπρας εμφανίζεται αμφίθυμος στις αντικρουόμενες εισηγήσεις που δέχεται. Συνομιλητές του εκτιμούν ότι η απώλεια θετικής γνώμης στο πρόσωπό του, όπως αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, δεν τον ευχαριστεί και θα μπορούσε να αποδειχθεί καθοριστικός παράγοντας στις αποφάσεις για τις επόμενες κινήσεις του.
Η απόφαση για το πρόγραμμα περιοδειών ελήφθη και με γνώμονα αυτό το στοιχείο, αλλά και με επιμονή από το επικοινωνιακό επιτελείο, τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Τζανακόπουλο και τον διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου Θοδωρή Μιχόπουλο, ότι η επαφή με τον κόσμο είναι η δύναμή του. Αυτός που εσχάτως διατηρεί χαμηλούς τόνους, δεν δίνει το «παρών» συχνά στο Μαξίμου, αλλά εκτιμάται ότι θα διαδραματίσει βαρύνοντα ρόλο στην τελική λήψη αποφάσεων, είναι ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς.
Η διπλή γλώσσα κυβέρνησης – Κ.Ο.
Ο δυϊσμός που διατρέχει την κυβέρνηση και την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ αποτυπώθηκε γλαφυρά τις προηγούμενες ημέρες με επίκεντρο την επιστολή που υποχρεώθηκε να απευθύνει η κυβέρνηση, διά του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, στους θεσμούς. Με την επιστολή η κυβέρνηση επαναλαμβάνει τη δέσμευση στην υλοποίηση του μνημονίου και, μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε η μονομερής εξαγγελία παροχών, δεσμεύεται στο μέλλον ανάλογες κινήσεις να γίνονται μόνο κατόπιν συνεννοήσεως με τους δανειστές.
Αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της επιστολής, τουλάχιστον δύο υπουργοί, οι κ. Αλ. Φλαμπουράρης και Δημ. Βίτσας, έσπευσαν να δηλώσουν βεβαιότητα ότι η κυβέρνηση θα επαναλάβει τις παροχές του βοηθήματος προς τους συνταξιούχους –για το εσωτερικό ακροατήριο «13η σύνταξη»– και της αναστολής αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά πρώτης εισόδου προσφύγων και μεταναστών και το επόμενο έτος.
Την ίδια στιγμή και ενώ η επίσημη κυβερνητική γραμμή είναι ότι η αξιολόγηση θα κλείσει σύντομα, διατηρούνται οι υψηλοί τόνοι κατά του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και κατά του ΔΝΤ, με τους οποίους υπάρχει ανοικτό μέτωπο αντιπαράθεσης.