Στο σημερινό διεθνές τοπίο πολιτικοοικονομικής ρευστότητας και καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζεται για την 60η επέτειο της Συνθήκης της Ρώμης η ανάγκη για ένα νέο εμπεριστατωμένο και πειστικό αφήγημα σχετικά με το κοινό μας μέλλον και το κοινό νόμισμα γίνεται ιδιαίτερα επιτακτική. Μία πρώτη γεύση δόθηκε με την “Λευκή Βίβλο” και τα πέντε σενάρια για την Ευρώπη του 2025, την οποία παρουσίασε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ.
Πέραν τούτου, η δημόσια συζήτηση σχετικά με το ποια είναι υλοποιήσιμα ή ποια άλλα υπάρχουν ή ποιες τροποποιήσεις απαιτούνται, βρίσκεται σε δυναμική εξέλιξη. Σε πρόσφατη ευρεία εκδήλωση για το επόμενο στάδιο της ΟΝΕ, την οποία διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) με τη συμμετοχή υψηλόβαθμων Ευρωπαίων αξιωματούχων και εκπροσώπων της κοινωνίας πολιτών,(What future for the Euro?) ο Γιόστ φαν Ιρσελ, πρόεδρος του βραχίονα οικονομικής και νομισματικής ένωσης και κοινωνικής και οικονομικής συνοχής της ΕΟΚΕ, υπογράμμισε ότι, “είναι σημαντικό για την βιωσιμότητα του ευρώ και της περαιτέρω ενοποίησης να εξελίσσονται ταυτόχρονα όλες οι πτυχές της – οικονομικές, δημοσιονομικές, χρηματοπιστωτικές, κοινωνικές και πολιτικές.
Κι αυτός είναι ο μόνος τρόπος”. Προς επίρρωση των λεγομένων του ο Μάσιμο Σουάρντι, αναπληρωτής διευθυντής στο γραφείο του αντιπροέδρου της Κομισιόν Βαλντις Ντομπρόβσκις, υπογράμμισε ότι, “η ΟΝΕ χρειάζεται την στήριξη της κοινής γνώμης κι εμείς χρειάζεται να προβάλουμε ότι το ευρώ στηρίζει την οικονομία της αγοράς. Εξού και έχουμε ανάγκη από ένα πειστικό αφήγημα”.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παρατηρούν ότι η Ευρωζώνη επιβίωσε επιτυχώς της κρίσης, συγκροτώντας νέους θεσμούς και δημιουργώντας μηχανισμούς πέραν των προβλεπόμενων από τις ευρωπαϊκές συνθήκες (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, Ευρωπαϊκή Tραπεζική Αρχή κ. λ. π) – και αυτό προσμετράται στα θετικά της εμβάθυνσης της ΟΝΕ, υπογράμμισε στην τοποθέτησή σου ο πρόεδρος του EuroWorking Group, Τόμας Βίζερ. Ωστόσο, “η προσδοκώμενη δημοσιονομική σύγκλιση των κρατών – μελών της Ευρωζώνης μέσα από ένα σύστημα κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας δεν πραγματώθηκε”, προσέθεσε, αναφέροντας μεταξύ άλλων την Ελλάδα ως παράδειγμα της δημοσιονομικής απόκλισης. “Αν και το ευρώ θεωρείται σταθερό νόμισμα σε παγκόσμιο επίπεδο, τα επιμέρους κράτη – μέλη έχουν εντελώς διαφορετική προσέγγιση, θα λέγαμε πως υπάρχει μία Βόρεια και μία Νότια των ΄Αλπεων”. Γίνεται λόγος, επίσης, για την πιθανότητα συγκρότησης ενός υπουργείου Οικονομικών της Ευρωζώνης, ωστόσο, κάτι τέτοιο συνιστά κάτι πολύ δραστικό. Κατά τον κ. Βίζερ, “πρόκειται για μία θεμελιώδη συνταγματική αλλαγή, πολύ πιο θεμελιώδη από την υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος. Μία εξίσου σημαντική αλλαγή θα ήταν η διαμόρφωση ενός κοινού σχήματος για την αντιμετώπιση της ανεργίας σε επίπεδο ΕΕ. Από δω και μπρος πρέπει να χρηματοδοτήσουμε το μέλλον όχι το παρελθόν”.
Στο ίδιος μήκος κύματος κινήθηκε και η Οντίλ Ρενό – Μπασό, η γενική διευθύντρια του υπουργείου Οικονομικών της Γαλλίας, η οποία αναφέρθηκε στην ανάγκη επενδύσεων για τόνωση της παραγωγικότητας, οι οποίες θα συνδυάζονται με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας και πιθανώς την θέσπιση ενός κοινού επιδόματος ανεργίας. “Έγιναν σημαντικά βήματα προς την περαιτέρω ενοποίηση με την εγκαθίδρυση νέων μηχανισμών στην Ευρωζώνη, αλλά παραμένουν οι δημοσιονομικές ανισορροπίες”, παρατήρησε η κ. Ρενό – Μπασό στο πλαίσιο της εκδήλωσης της ΕΟΚΕ. “Η θεραπεία έγκειται στο να εμπλουτιστεί η αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης, να δημιουργηθεί δημοσιονομικός πυλώνας εντός της ΟΝΕ, καθώς, επίσης, και να ολοκληρωθεί η τραπεζική ένωση με την εγγύηση των καταθέσεων”.
Την συντελεσθείσα διαδικασία εξυγίανσης στον χρηματοπιστωτικό κλάδο έθιξε στην εισήγησή του και ο Μάσιμο Σουάρντι, αναπληρωτής διευθυντής στο γραφείο του κ. Ντομπρόβσκις. “Παρά την τραπεζική ένωση, παραμένει ισχυρός ο δεσμός μεταξύ των πιστωτικών ιδρυμάτων και του κράτους και ίσως απαιτούνται περαιτέρω πρωτοβουλίες”, επισήμανε. “Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη σύγκλιση στην Ευρωζώνη και το ευρώ απέδειξε πως δεν λειτουργεί ως ένας αυτόματος μηχανισμός επίτευξης του στόχου αυτού. Η οικονομική και νομισματική ενοποίηση χρειάζονται την στήριξη των πολιτών, την αποδοχή των μεταρρυθμίσεων εκ μέρους τους. Μέχρι τώρα εστιάζαμε στις δαπάνες και αυτό δεν αρκεί – όπως δεν αρκεί και η φορολογική πολιτική για να δημιουργηθεί ανάπτυξη”.
Με έναν τόνο αισιοδοξίας ο διευθυντής του οικονομικού ινστιτούτου Μπρύγκελ, Γκούντραμ Βολφ, υπενθύμισε πως στο 2016 δημιουργήθηκαν στην ΕΕ περί τις 500.000 θέσεις εργασίας και αυτό πρέπει να προβάλεται και να συγκρίνεται με τις αντίστοιχες θέσεις, που δημιουργήθηκαν στις ΗΠΑ. “Χρειάζεται να τονίζουμε αυτά τα θετικά”, τόνισε. “Ωστόσο, εκτιμώ πως η αντιμετώπιση της κρίσης από τους μηχανισμούς της Ευρωζώνης και η ενίσχυση της σύγκλισης αποδείχθηκε επιτυχημένη για ορισμένες χώρες και όχι για όλες. Απομένουν πολλά να γίνουν εντός του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου”. Αναφερόμενος ο κ. Βολφ στα θέμα της απασχόλησης, επισήμανε τη δομική σύγκλιση σε θέματα εργατικού κόστους, η οποία παρατηρείται σε Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία. “Νομίζω πως είναι απαραίτητο να διεξάγουμε μία εις βάθος συζήτηση για την αλληλεξάρτηση των οικονομιών στην Ευρώπη: λόγου χάριν, ορισμένες οικονομίες αναπτύσσονται, αλλά η Ιταλία δεν το κατορθώνει τα τελευταία 20 χρόνια- κι αυτό χρειάζεται απάντηση”, σημείωσε εν κατακλείδι.
