Τη στάση της Ελλάδας απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις περιέγραψε κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Γερμανό ομόλογό του, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Κοτζιάς ανέφερε ότι απέναντι στην Τουρκία από την πλευρά της Ευρώπης παρατηρούνται τρεις συμπεριφορές. Η μία είναι «παρόλα αυτά», η δεύτερη είναι «γι' αυτό το λόγο» και η τρίτη είναι «διαφορετικά», είπε ο υπουργός Εξωτερικών, εξηγώντας ότι την πρώτη άποψη – η οποία λέει πως παρά τη συμπεριφορά της πρέπει να συνεχίσουμε να παλεύουμε ώστε η Τουρκία να γίνει όσο το δυνατόν πιο δημοκρατική και ευρωπαϊκή – υποστηρίζει και η Ελλάδα.
«Αυτή είναι και η θέση μας, είναι προς το συμφέρον ιδιαίτερα της Ευρώπης αλλά και της Ελλάδας να έχουμε μία Τουρκία που να μην έχει την σημερινή συμπεριφορά», επισήμανε ο κ. Κοτζιάς και πρόσθεσε: «Εμείς θέλουμε μία ευρωπαϊκή, δημοκρατική Τουρκία, το πρόβλημα δεν είναι δικό μας, είναι της Τουρκίας. Θέλει να είναι Ευρωπαϊκή και δημοκρατική; Η Τουρκία είναι αυτή που πρέπει να αποφασίσει αν θέλει έναν ευρωπαϊκό δρόμο και αν θέλει να υλοποιήσει τις ευρωπαϊκές αξίες και τα προαπαιτούμενα της ευρωπαϊκής προοπτικής».
«Εμείς» σημείωσε «είμαστε ανοιχτοί και θέλουμε να ξαναβρεθούμε στο δρόμο της ευρωπαϊκής πορείας. Και εκείνη θα αποφασίσει αν θέλει να φύγει από αυτό το δρόμο, εμείς δεν θα τη βγάλουμε. Ούτε θα δώσουμε άλλοθι και σε κανένα στην Τουρκία ότι η Ευρώπη για κάποιο λόγο δεν επιθυμεί αυτή τη χώρα κοντά της».Σχετικά με τους οικονομικούς μετανάστες και τους πρόσφυγες, ο κ. Κοτζιάς ευχαρίστησε τον κ. Γκάμπριελ για τη θέση που εξέφρασε σχετικά με τη Συνθήκη του Δουβλίνου ως προς την Ελλάδα και υπενθύμισε ότι χώρα μας γέννησε τον όρο φιλοξενία και όλο το πρώτο διάστημα και ακόμη και σήμερα ο ελληνικός λαός επιδεικνύει την πολύ μεγάλη πίστη του σ' αυτήν. Τόνισε δε ότι παρά τα προβλήματα δεν έχουν σημειωθεί- πέρα από μεμονωμένες εξαιρέσεις- ακροδεξιά, ακραία φασιστικά μηνύματα και συμπεριφορές.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε επίσης ότι στην Ελλάδα, που βρίσκεται μέσα σε πάρα πολλές δίνες- οικονομικές, χρηματοπιστωτικές, την αστάθεια στην περιοχή της-, λειτουργεί η Δημοκρατία της, αποδεικνύοντας ότι όταν ένα θεσμικό σύστημα στηρίζεται σωστά και με τα αισθήματα του λαού ανοιχτά προς τους άλλους, είμαστε στο σωστό ευρωπαϊκό δρόμο. «Γι' αυτό όταν μου επικαλούνται διάφοροι γείτονες ότι για τον ένα ή τον άλλο λόγο εγκαταλείπουν τις δημοκρατικές τους συνήθειες, αυτό από την πλευρά μας δεν είναι αποδεκτό. Οι θεσμοί πρέπει να αντέχουν» είπε χαρακτηριστικά.
Σχετικά με το αν μπορεί να υπάρξει ένα μεγάλο κύμα προσφύγων προς την Ελλάδα, ο κύριος Κοτζιάς είπε ότι ο ίδιος δεν φοβάται με τρόπο που να τον εκφοβίζει κάποιος, γιατί «αυτός που θέλει να σε εκφοβίσει μόλις το κάνει έχει πάψει να έχει οποιοδήποτε χαρτί στα χέρια του. Και νομίζω ότι κι άλλες πλευρές το σκέφτονται αυτό, δηλαδή ότι η χρήση εκφοβιστικών χαρτιών δεν είναι προς το συμφέρον τους», είπε.
Τέλος, τόνισε τη σημασία που έχει η μεγάλη διαπραγμάτευση της Τουρκίας για την τελωνειακή της ένωσή με την Ευρωπαϊκή Ένωση λέγοντας: «Το ζητούμενο είναι γύρω στα 65 δισ., νομίζω ότι θα τα συνυπολογίσει καλά για τη συμπεριφορά της».
Οι δηλώσεις Κοτζιά στη γερμανική Die Welt
Ο υπουργός Εξωτερικών τοποθετήθηκε για το ζήτημα της Τουρκίας και ιδιαίτερα σε σύνδεση με το Κυπριακό σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα Die Welt. «Η Τουρκία πρέπει να κατανοήσει ότι η Κύπρος δεν είναι ένα κράτος το οποίο τώρα δημιουργείται, όπως συνέβαινε τα έτη 1959-1960. Η Κύπρος είναι μέλος των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κανένα τρίτο κράτος δεν έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει εκεί. Η Τουρκία πρέπει να σέβεται το διεθνές δίκαιο και να αποσύρει τα στρατεύματά της», τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών.
Ο κ. Κοτζιάς για ακόμα μία φορά κατέστησε σαφές ότι το Κυπριακό πρόβλημα εντοπίζεται στην εισβολή και κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου από τον τουρκικό στρατό. «Η Άγκυρα παραβίασε τις Συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης, οι οποίες προέβλεπαν ότι οι εγγυήτριες δυνάμεις -δηλαδή η Ελλάδα, η Μεγάλη Βρετανία και η Τουρκία- πρέπει να συμφωνούν κοινές ενέργειες κατόπιν κοινών συνομιλιών. Η Τουρκία ενήργησε μονομερώς και κατέλαβε το βόρειο τμήμα του νησιού. Και φυσικά δεν παρέμεινε μόνο λίγες μέρες, αλλά στο μεταξύ έχουν περάσει 43 χρόνια», επισήμανε.
Κατά τον κ. Κοτζιά η λύση του Κυπριακού έγκειται στην εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής ασφάλειας και δικαιωμάτων στις τρεις μικρές μειονότητες (Αρμένιοι, Μαρωνίτες και Λατινοκαθολικοί) και την τουρκοκυπριακή κοινότητα, αλλά και στο να δοθεί στην ελληνοκυπριακή κοινότητα η μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια και δικαιώματα. «Ασφάλεια για τους Ελληνοκυπρίους σημαίνει αποχώρηση του τουρκικού στρατού και τερματισμός κάθε μορφής εγγυητικών δικαιωμάτων, τα οποία να επιτρέπουν στην Τουρκία να επεμβαίνει στην Κύπρο. Ο τουρκικός στρατός πρέπει να φύγει. Το σύστημα των εγγυητριών δυνάμεων πρέπει να καταργηθεί. Θέλουμε ένα ομοσπονδιακό σύστημα που θα δημιουργεί ίσα δικαιώματα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών.
Η απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων θα μπορούσε να γίνει σταδιακά. Ο κ. Κοτζιάς επικαλέστηκε ως υπόδειγμα την απόσυρση του σοβιετικού στρατού από την Ανατολική Γερμανία, η οποία διήρκεσε συνολικά τέσσερα χρόνια. Αποσαφήνισε δε ότι «για την επίλυση του Κυπριακού θα πρέπει να οριστεί μία ρήτρα λήξης ισχύος (sunset clause), η οποία θα καθορίζει σαφώς ότι μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα θα πρέπει σε συγκεκριμένη ημέρα να έχει εγκαταλείψει το βόρειο τμήμα του νησιού και ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης».
Ερωτηθείς για τον ρόλο που διαδραματίζει ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, με δεδομένο ότι βρίσκεται υπό την πίεση των Τούρκων εθνικιστών, ο υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι «είναι μια μεγάλη προσωπικότητα» καθώς «έχει συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση της Τουρκίας και οδήγησε σε άνοδο την τουρκική οικονομία». Δυστυχώς όμως «σήμερα δεν συμπεριφέρεται ανάλογα».
Ο κ. Κοτζιάς εξέφρασε την ελπίδα ότι «τα πρότυπα συμπεριφοράς που έχουν υιοθετηθεί στην Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο θα αλλάξουν μετά το δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στα μέσα Απριλίου». Η Ελλάδα εξαρχής καταδίκασε απερίφραστα την απόπειρα πραξικοπήματος, «αλλά επίσης είπαμε ότι για μας αυτό που είναι σημαντικό είναι η υπεράσπιση των δημοκρατικών αρχών και όχι τα συμφέροντα μεμονωμένων προσώπων».
Αναφορικά με το προσφυγικό πρόβλημα, ο κ. Κοτζιάς έθεσε ως αναγκαία προϋπόθεση για την επίλυσή του την αντιμετώπιση των αιτιών των προσφυγικών ροών και όχι μόνο των συνεπειών τους. «Οι αιτίες είναι οι πόλεμοι στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη και σε άλλες χώρες. Ως παλιός αριστερός, μου είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί δεν υπάρχει αντιπολεμικό κίνημα στην Ευρώπη, όπως τότε με τον πόλεμο στο Βιετνάμ», είπε.
Ο υπουργός Εξωτερικών εξήγησε ότι «ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ΕΕ είναι ότι δεν έχει στρατηγική διαχείρισης κρίσεων. Υπάρχουν χώρες που προσπαθούν και επιδεικνύουν αλληλεγγύη, όπως η Γερμανία. Και υπάρχουν χώρες που επιδιώκουν μία Ευρώπη à la carte και ενδιαφέρονται μόνον για τα πλεονεκτήματά της. Όμως οι κοινές αποφάσεις πρέπει να εφαρμόζονται από κοινού. Διαφορετικά, η Ευρώπη δεν μπορεί να λειτουργήσει».
Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη από τις χώρες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. «Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παίρνουν από εμάς πολύ λίγους πρόσφυγες και η υποστήριξη που δόθηκε για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου είναι μόνο ένα κλάσμα αυτού που είχαν υποσχεθεί. Η Ελλάδα έδειξε σε σχέση με την υποδοχή των προσφύγων μεγάλη ανθρωπιά. Αλλά ένα νέο κύμα προσφύγων το φετινό καλοκαίρι θα μας έθετε υπό μεγάλη πίεση. Η Ελλάδα βρίσκεται στο ακραίο όριο των δυνατοτήτων της», είπε ο υπουργός Εξωτερικών.
Σε σχέση με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκ νέου εφαρμογή των κανόνων του Δουβλίνου και την επαναπροώθηση προσφύγων στην Ελλάδα, ο Νίκος Κοτζιάς υπογραμμίζει: «Υπάρχουν ορισμένες χώρες της ΕΕ, οι οποίες πιστεύουν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη νότια Ιταλία και την Ελλάδα ως κλειστά κουτιά, στα οποία θα μπορούν να αποθηκεύουν τους πρόσφυγες. Αυτός όμως δεν είναι ευρωπαϊκός τρόπος σκέψης».