«Εδώ μιλάς με τον Ερντογάν, δεν σηκώνεις το ακουστικό να μου μιλήσεις όταν υπάρχει κάποιο θέμα;». Ηταν ο τρόπος του Γιάννη Στουρνάρα να ρίξει την αδρεναλίνη που είχαν συσσωρεύσει στον άξονα Τράπεζας της Ελλάδας – Μεγάρου Μαξίμου δύο πυκνά 24ωρα του περασμένου Σεπτεμβρίου, μετά την αιφνίδια έφοδο εισαγγελικών λειτουργών στην εταιρεία της συζύγου του. «Οι σχέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος με την κυβέρνηση δεν χάλασαν ποτέ», είχε δηλώσει τότε εξερχόμενος από τη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα. Η δήλωσή του, όμως, θα μπορούσε να διαβαστεί και αντίστροφα. Οι σχέσεις πράγματι δεν χάλασαν ποτέ. Δεν θα μπορούσαν, άλλωστε, διότι ποτέ δεν έφτιαξαν.
Το αποδεικνύει η ομοβροντία των τελευταίων δηλώσεων, από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης μέχρι τον γραμματέα και τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ότι ο κ. Στουρνάρας υπερβαίνει τον θεσμικό του ρόλο. Ακόμη περισσότερο, τα πρωτοσέλιδα των κομματικών εφημερίδων του ΣΥΡΙΖΑ που έσπευσαν να συνδέσουν τις παρεμβάσεις Στουρνάρα για την ανάγκη να κλείσει άμεσα η αξιολόγηση με τη συνέντευξη του Κώστα Σημίτη, για να συμπεράνουν, αντιγράφοντας το Star Wars, ότι η… αυτοκρατορία αντεπιτίθεται.
Στο φαντασιακό του ΣΥΡΙΖΑ, η διανομή των ρόλων προφανώς θέλει τον κεντρικό τραπεζίτη ως τον μοχθηρό Νταρθ Βέιντερ και την κυβέρνηση ως Επαναστατική Συμμαχία. Ολα αυτά θα μπορούσαν να ανήκουν κάλλιστα στη σφαίρα της πολιτικής φαντασίας, καθώς η κυβέρνηση δεν έχει κρύψει τη δυσανεξία της απέναντι στους ανεξάρτητους θεσμούς και δημιουργεί με μεγάλη ευκολία εχθρούς όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Γιατί όμως τώρα; Σύμφωνα με μια γραμμή πληροφόρησης, προ εβδομάδων ήταν ο κ. Τσίπρας αυτός που τηλεφώνησε στον κ. Στουρνάρα: τηλεφώνημα στο οποίο ο πρωθυπουργός έλαβε πλήρη ενημέρωση από τον διοικητή της ΤτΕ για το QE και διαβεβαιώσεις ότι δεν πρέπει να τον αγχώνουν ιδιαίτερα οι ημερομηνίες για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Και δεν είναι η πρώτη ούτε η μόνη απευθείας ενημέρωση του κεντρικού τραπεζίτη στον πρωθυπουργό.
Την ίδια ώρα, η σχέση του κ. Στουρνάρα τόσο με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο όσο και με τον Γιώργο Χουλιαράκη παραμένει καλή, ενώ ανοικτός δίαυλος του διοικητή της ΤτΕ υπάρχει και με πρόσωπα που χαίρουν της εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού και κινούνται στο ευρύτερο περιβάλλον της κυβέρνησης, όπως ο Δημήτρης Λιάκος. Οι πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι ήταν ο κ. Στουρνάρας αυτός που μεσολάβησε με τηλεφώνημά του στον Μπενουά Κερέ της ΕΚΤ ώστε να στηριχθεί ο κ. Τσακαλώτος πριν από το Eurogroup της 20ής Μαρτίου. Κάπως έτσι έγινε εφικτή η προ-συνάντηση του οικονομικού επιτελείου με τους επικεφαλής των θεσμών. Μάλιστα, ο κεντρικός τραπεζίτης βρισκόταν σε επαφή και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος σήκωσε το τηλέφωνο για τον ίδιο λόγο.
Οι απειλές για Αττικής
Οι σχέσεις του άξονα Ηρώδου Αττικού – Ομήρου βρίσκονταν σε μια άτυπη détente μετά τη μεγάλη κρίση που ξέσπασε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ηταν οι μέρες που η ΤτΕ όχι μόνο είχε απορρίψει τους εκλεκτούς της κυβέρνησης για το διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας Αττικής, αλλά «πάγωσε» κάθε δυνατότητα δανειοδότησης. Πριν καν ανακοινωθεί η απόφαση, οι εισαγγελικοί λειτουργοί «σάρωναν» τα γραφεία της εταιρείας της συζύγου του κ. Στουρνάρα, Λίνας Νικολοπούλου, για μια υπόθεση που είχε μπει στο αρχείο.
Περίπου την ίδια ώρα, η Λούκα Κατσέλη προκαταλάμβανε τις αποφάσεις της ΤτΕ, δηλώνοντας σε σχεδόν απειλητικό ύφος στην Ενωση Ελληνικών Τραπεζών ότι αν ο κεντρικός τραπεζίτης απέρριπτε τις κυβερνητικές προτάσεις για το νέο Δ.Σ. της Τράπεζας Αττικής, θα ερχόταν σε ευθεία σύγκρουση με την κυβέρνηση. Αυτό, παρότι το Μαξίμου είχε ενημερωθεί εγκαίρως ότι η τοποθέτηση του Παναγιώτη Ρουμελιώτη στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου και του Γεράσιμου Σαπουντζόγλου στη θέση του προέδρου (ενώ για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου προοριζόταν ο Θόδωρος Πανταλάκης) δύσκολα θα γινόταν αποδεκτή. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Περασμένα ναι, ξεχασμένα όχι. Με τον ίδιο αρχετυπικό τρόπο που αντιμετώπισε η «Εποχή» τη σύγκρουση με τον Στουρνάρα –ως το τέλος του σίκουελ του «Πολέμου των Αστρων», μια σύγκρουση μεταξύ του κακού και του καλού– έχει περίπου αντιμετωπίσει τους θεσμούς και τις τράπεζες – ως λάφυρα. Το τάιμινγκ των νέων κυβερνητικών επιθέσεων, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, δεν είναι ανεξάρτητο από την εξέλιξη της υπόθεσης της Αττικής.
Σημειωτέον ότι ο χορός των νέων επιθέσεων άνοιξε με συνέντευξη στην οποία ο Χρήστος Σπίρτζης κατηγορούσε τον κ. Στουρνάρα ως υπηρέτη ξένων συμφερόντων. Εντελώς συμπτωματικά, προ εβδομάδων κατατέθηκε η μηνυτήρια αναφορά της ΤτΕ για την Τράπεζα Αττικής στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Πηγές με γνώση του παρασκηνίου αναφέρουν ότι η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να υπονομεύσει τον διευθύνοντα σύμβουλο της Αττικής Θ. Πανταλάκη. Οι ίδιες πηγές επιμένουν ότι προ της παραιτήσεώς της η εισαγγελέας Διαφθοράς Ελένη Ράικου είχε αρχίσει να καλεί μάρτυρες για την υπόθεση Αττικής.
Ενοχλεί…
Είναι οι επιθέσεις προς τον κ. Στουρνάρα απλώς ακόμη μία έκφραση της τακτικής της κυβέρνησης να φωτογραφίζει ως εχθρό όποιον διατυπώνει δημοσίως αλήθειες που στραπατσάρουν το αφήγημά της; Ο ίδιος θεωρεί ότι προειδοποιεί για τα αυτονόητα και ότι κινείται απολύτως στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου. Οσο για την παρέμβαση για το ασφαλιστικό που ενόχλησε την κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν προγραμματισμένη εδώ και πέντε μήνες και γι’ αυτήν εργάστηκε επί δυόμισι μήνες η Διεύθυνση Μελετών της ΤτΕ. Με απλά λόγια, ο διοικητής της ΤτΕ δεν θα προχωρούσε ποτέ δημοσίως σε παρέμβαση που δεν είναι απολύτως θεμελιωμένη.
Ο κεντρικός τραπεζίτης πιστεύει ότι η οικονομία δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει ακόμη ένα τρίμηνο. Πίσω από τις γραμμές, υπάρχει ο φόβος ενός ατυχήματος από ανικανότητα ανά πάσα στιγμή. «Δεν υπάρχει περίπτωση να σταματήσω να λέω την άποψή μου δημόσια και καταγεγραμμένα», είναι η πάγια άποψη του κ. Στουρνάρα.
Θεωρίες συνωμοσίας
«Ο Στουρνάρας είναι έτοιμος να κατέβει στην πολιτική». Η βεβαιότητα αυτή, που εξέφρασε προσφάτως σε συνομιλητή του υπουργός της κυβέρνησης με στενές σχέσεις με τον πυρήνα του Μαξίμου, ίσως να εξηγεί εν μέρει τη δυσφορία των κυβερνώντων έναντι του κεντρικού τραπεζίτη. Κάποιοι είναι πεπεισμένοι ότι εξυφαίνεται συνωμοσία ώστε ο Στουρνάρας να ηγηθεί της Κεντροαριστεράς μαζί με το πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικό μπλοκ του ΠΑΣΟΚ. Είχε προηγηθεί η διαρροή προ μηνών για το «δείπνο των οκτώ» στο σπίτι του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου, όπου ο κεντρικός τραπεζίτης δέχθηκε πίεση από στελέχη του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ να αναλάβει να ηγηθεί ενός ευρύτερου κεντροαριστερού σχήματος. Ο ίδιος αρνήθηκε, επιμένοντας ότι δεν έχει πολιτικές φιλοδοξίες και ότι θα ολοκληρώσει τη θητεία του στην ΤτΕ. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό ανακούφισε την κυβέρνηση.
Αν ο Στουρνάρας αποδεικνύεται πολύ σκληρός για να πεθάνει, ακόμη σκληρότεροι και ενίοτε με διάθεση τιμωρητική αποδεικνύονται οι κανόνες της ΕΚΤ και της εποπτείας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από τον SSM. Αλλωστε, σε ανοικτή γραμμή με την ΕΚΤ, ο Στουρνάρας πήρε τα εύσημα για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε την υπόθεση της Αττικής. Δεν ισχύει το ίδιο για την κυβέρνηση. Παρότι γνωρίζει τους κανόνες που η ίδια ψήφισε, επιχείρησε με όλους τους τρόπους να διορίσει πρόσωπα της αρεσκείας της στα Δ.Σ. των συστημικών τραπεζών. Τα πρόσωπα «κόπηκαν» από τον SSM. Αυτός ίσως να είναι ακόμη ένας λόγος που οι οπαδοί του παράλληλου τραπεζικού συστήματος επιτίθενται στον κεντρικό τραπεζίτη. Βέβαια, κάθε φορά που ο διοικητής της ΤτΕ παρεμβαίνει για όσα πρέπει να γίνουν, αλλά δεν γίνονται, ο ΣΥΡΙΖΑ αποκτά έναν αναγκαίο εχθρό στη μάχη του να συσπειρώσει το κομματικό ακροατήριο.