Η υπογραφή τον Απρίλιο τριών νέων συμβάσεων παραχώρησης των οικοπέδων 6, 8 και 10 και η ένταξη της Eni στην κοινοπραξία του οικοπέδου 11 μαζί με την Total μεταβάλλουν προς το θετικότερο τη δυναμική ανακάλυψης νέων αποθεμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ και της πιθανής εξαγωγής τους στην Ελλάδα. Μια δεύτερη ανακάλυψη κοιτάσματος εντός της κυπριακής ΑΟΖ θα ξεκλειδώσει τις αποτελματωμένες προσπάθειες πώλησης του αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη», η ανάπτυξη του οποίου ήδη παραπέμπεται στις καλένδες του 2023-2024. Η ενσωμάτωση της Eni στην κοινοπραξία του οικοπέδου 11, με δεδομένη την εμπειρία της στην ανακάλυψη του γειτονικού υπεργιγαντιαίου κοιτάσματος Ζορ το 2015, θα διευκολύνει από άποψη χρηματοδότησης την εκτέλεση της γεώτρησης που θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2016.
Η «λατινική συμμαχία» που έχει συναφθεί μεταξύ Eni και Total διευκολύνει τη διαχείριση του επενδυτικού και πολιτικού ρίσκου εκτέλεσης των γεωτρήσεων και την σε περίπτωση ανακάλυψης εμπορική εκμετάλλευση του δυνητικού αποθέματος σε βάθος δεκαετιών και σε ό,τι αφορά το οικόπεδο 11 και σε ό,τι αφορά το γεωπολιτικά πιο «δύσκολο» οικόπεδο 6, το βόρειο 20% του οποίου διεκδικείται από την Τουρκία.
Στην πραγματικότητα, εάν οι γεωτρήσεις της Eni στο οικόπεδο 9 είχαν επιτύχει το 2014-2015, η ανάπτυξη της «Αφροδίτης» θα είχε προχωρήσει με μεγαλύτερη ταχύτητα μέσω της κοινής ανάπτυξής της με μια δεύτερη δυνητική ανακάλυψη. Από το 2015, ωστόσο, κατέστη σαφές ότι η δυναμικότητα της «Αφροδίτης» ήταν πολύ μικρή για να τροφοδοτήσει από μόνη της είτε ένα κυπριακό τερματικό LNG είτε τον αγωγό East Med, ενώ η ισραηλινή πλευρά είχε ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν σκόπευε να κάνει ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο.
Το άκρως επικίνδυνο μείγμα τουρκικού απολυταρχισμού στο εσωτερικό, αναθεωρητισμού στο εξωτερικό και ελληνοκυπριακής διαπραγματευτικής χρεοκοπίας στο Κυπριακό δημιουργεί συνθήκες περαιτέρω αποθράσυνσης της τουρκικής επιθετικότητας.
Σαράντα οκτώ ώρες μετά το δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, η Αγκυρα «εξαπέλυσε» μπαράζ παράνομων NAVTEX και NOTAM, ενώ το σεισμογραφικό «Barbaros» εκτελεί ήδη σεισμικές έρευνες σε περιοχές της κατεχόμενης υφαλοκρηπίδας της Κύπρου που δυστυχώς δεν έχει καθορισθεί από τη Λευκωσία επί του συνόλου της επικράτειάς της.
Οι ενέργειες αυτές θα συνεχισθούν και θα κλιμακωθούν έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν και θα ολοκληρωθεί η γεώτρηση στο οικόπεδο 11, η οποία θα δείξει το κατά πόσον υπάρχουν προοπτικές ανακάλυψης ενός νέου κοιτάσματος μεγέθους Ζορ εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Η Τουρκία ασκεί ψυχολογική βία καταναγκασμού προς τη Λευκωσία επειδή ακριβώς δεν μπορεί να υλοποιήσει τους λεονταρισμούς της χωρίς να έρθει σε στρατιωτική σύγκρουση με τη Γαλλία και την Ιταλία. Η Τουρκία εν κατακλείδι επιδιώκει να επιβάλει στην Κύπρο αυτό που επέβαλε στο Αιγαίο με το «Νταβός 1» το 1988 και επανεπιβεβαίωσε το 1992. Μετά τον κατευνασμό του Νταβός δυστυχώς δεν επήλθε η ταχεία επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας. Ακολούθησε το casus belli (1994), η κρίση των Ιμίων (1996), οι θεωρίες των γκρίζων ζωνών (1997), η ευθεία αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης (2016) και η αμφισβήτηση εσχάτως ακόμη και κατοικημένου ελληνικού εδάφους στο Αγαθονήσι.
Για την Κύπρο ένα «Νταβός 3» θα έχει ακόμη πιο καταστρεπτικές συνέπειες, καθώς θα απονευρώσει κάθε ερευνητική προσπάθεια αντιστρέφοντας την πολιτική τεσσάρων διαδοχικών κυβερνήσεων από το 2003, όταν υπογράφηκε η πρώτη συμφωνία ΑΟΖ Κύπρου – Αιγύπτου. Εάν η Ελλάδα θέλει σοβαρά να οριοθετήσει ΑΟΖ στη ΝΑ Μεσόγειο, να προωθήσει ουσιαστικά τον αγωγό East Med και να καλύψει σημαντικό μέρος των ενεργειακών της αναγκών, θα πρέπει να σταθεί αλληλέγγυα με την Κύπρο ώστε να μη διαπράξει και εκείνη τα δικά μας λάθη.
Η συρρίκνωση της ελλαδικής κυριαρχίας στο Αιγαίο ξεκίνησε την επαύριον της εισβολής του 1974. Η αναστροφή αυτής της συρρίκνωσης μπορεί να ξεκινήσει από την κυπριακή ΑΟΖ εξουδετερώνοντας τις όποιες διαμεσολαβήσεις τρίτων –συμπεριλαμβανομένου του κ. Εϊντε– οι οποίοι βλέπουν σε ένα «Νταβός 3» την τελευταία ελπίδα «επιτυχίας» των δικοινοτικών διαπραγματεύσεων που έχουν χάσει ήδη το νόημά τους.
* Ο δρ Θεόδωρος Τσακίρης είναι επ. καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.