Η επίθεση στον Λουκά Παπαδήμο την περασμένη Πέμπτη, στον βαθμό που συμβόλιζε συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές, δήθεν κατά των «ανάλγητων τραπεζιτών», αποτελεί την απόλυτη ειρωνεία. Αν κάτι εκπροσωπεί ο κ. Παπαδήμος, με την πορεία του στον δημόσιο βίο όλα τα χρόνια, είναι την «καλή» Ελλάδα, την Ελλάδα της προόδου, της φιλοευρωπαϊκής κατεύθυνσης, του κοσμοπολιτισμού και των διεθνών διακρίσεων με όπλο την παιδεία και τη συνεπή και συνεχή προσπάθεια. Αυτή την Ελλάδα στόχευσε, επί της ουσίας, ο παγιδευμένος φάκελος, που άνοιξε στο αυτοκίνητό του ο πρώην πρωθυπουργός.
Ο κ. Παπαδήμος έχει σημαδέψει τις εξελίξεις στη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες, κυρίως από τις θέσεις που κατείχε ως διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος από το 1994 έως το 2002, ως αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη συνέχεια έως το 2010 και ως πρωθυπουργός της χώρας κατά το εξάμηνο από τον Νοέμβριο του 2011 έως τον Μάιο του 2012. Και στις τρεις περιπτώσεις εργάσθηκε για να εμπεδωθεί και στη συνέχεια να διασωθεί ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας, στον οποίο πιστεύει σταθερά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν συμμετέχει, ως γνήσιος διανοούμενος, στον προβληματισμό για το μέλλον της ίδιας της Ευρώπης.
Από τη θέση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, έδωσε τη μάχη, σε συντονισμό με την τότε κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, για την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Ο στόχος επετεύχθη και η Ελλάδα έγινε το 12ο μέλος της ΟΝΕ από την 1/1/2001. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2002, σε πανηγυρική εκδήλωση στο κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδος, ο κ. Παπαδήμος είχε κάθε λόγο να χαμογελάει όταν ο κ. Σημίτης έβγαλε από το ATM το πρώτο ευρώ σε φυσική μορφή.
Αντιπρόεδρος στην ΕΚΤ
Η ανάθεση στον κ. Παπαδήμο καθηκόντων αντιπροέδρου της ΕΚΤ, λίγους μήνες μετά, υποστήριξε τις ισορροπίες της Ευρωζώνης, αναδεικνύοντας έναν εκπρόσωπο του Νότου δίπλα στους ισχυρούς του Βορρά. Προϋπόθεση, φυσικά, ήταν να είναι ένας ξεχωριστός υποψήφιος και ο Παπαδήμος είχε ξεχωρίσει. Ηταν μια διάκριση που έκανε την Ελλάδα υπερήφανη, που πιστοποιούσε τη θέση της στο ευρωπαϊκό στερέωμα.
Λίγα χρόνια μετά, από την ίδια αυτή θέση, ο Παπαδήμος πέρασε δύσκολες στιγμές, μαζί με τη χώρα, όταν ξέσπασε η κρίση και αμφισβητήθηκε η γνησιότητα των διαδικασιών ένταξής της στην ΟΝΕ. Το «άγριο» 2009 – 2010 επιστρατεύθηκε σε ρόλο διαμεσολαβητή, μεταξύ της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου και των ευρωπαϊκών θεσμών, για να βοηθήσει την κατάσταση. Οι «μυστικές αποστολές» στο Καστρί δεν ήταν αρκετές για να αποτρέψουν το μνημόνιο, αλλά διατήρησαν ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας.
Για «ειδικό σκοπό»
Ολα αυτά τα χρόνια, πάντα οι δυνάμεις του εκσυγχρονιστικού, φιλοευρωπαϊκού μπλοκ παρακολουθούσαν με την άκρη του ματιού τους τον κ. Παπαδήμο να διακρίνεται και όταν η χώρα βρέθηκε στο χείλος της εξόδου από το ευρώ, μετά την κρίση που προκάλεσε η προαναγγελία δημοψηφίσματος τον Νοέμβριο του 2011 από τον Γιώργο Παπανδρέου, η ανάθεση σε αυτόν πρωθυπουργικών καθηκόντων σε μια κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» ήταν η αυτονόητη επιλογή. Εντύπωση προκάλεσε ότι άργησε να οριστικοποιηθεί. Επί 6 μήνες, ο κ. Παπαδήμος επανέφερε το τιμόνι της χώρας σε ευρωπαϊκή τροχιά, φέρνοντας παράλληλα εις πέρας μια εξαιρετικά ευαίσθητη αποστολή, το «κούρεμα» του ιδιωτικού χρέους, το PSI.
Τραπεζίτης στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ, αφού ο ρόλος του κεντρικού τραπεζίτη είναι κάτι τελείως διαφορετικό, αφορά την άσκηση πολιτικής για τη διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος, υπηρετώντας έτσι το δημόσιο συμφέρον. Για ορισμένους, βεβαίως, αυτά είναι ψιλά γράμματα…
Και ακαδημαϊκός
Εκτός από κεντρικός τραπεζίτης, τα ενδιαφέροντα και η ενασχόλησή του κινήθηκαν στον ακαδημαϊκό χώρο. Με εξαιρετικές σπουδές, Φυσικής αρχικώς και μετά Οικονομικών, στο MIT της Βοστώνης, έχει υπάρξει αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από την 1/1/2017 είναι πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.
Σε όλες τις θέσεις που κατά καιρούς κατέλαβε, ο κ. Παπαδήμος δούλεψε, όπως μεταδίδουν οι στενοί του συνεργάτες, με απόλυτη αφοσίωση, αφιερώνοντας απεριόριστο χρόνο για να φέρει εις πέρας αυτό που ο ίδιος θεωρούσε ως καθήκον του.
Ενας ευγενικός, γλυκομίλητος και χαμηλών τόνων συνομιλητής, ο πρώην πρωθυπουργός είναι ο κατ’ εξοχήν άνθρωπος των επιχειρημάτων, όπως διαπιστώνει οποιοσδήποτε παρακολούθησε ποτέ μια από τις διαλέξεις του. Αυτά χτυπήθηκαν την Πέμπτη το απόγευμα.