Ζωντανό το αφήγημα της επιστροφής στις αγορές θέλει να κρατήσει η κυβέρνηση, ακόμη και χωρίς ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, η οποία είναι πλέον εξαιρετικά αμφίβολη. Η κυβέρνηση έχει επαναπροσδιορίσει τη θέση της και από τη γραμμή της «συνολικής λύσης για το χρέος», έχει υποχωρήσει στη «λύση που θα ανοίξει τον δρόμο προς τις αγορές». Αυτό εμπεριέχει και την αγορά ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Η προοπτική αυτή απομακρύνεται, καθώς το Βερολίνο δεν προτίθεται να δώσει κάτι περισσότερο στο θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, ώστε να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, η δε ΕΚΤ, διά του προέδρου της Μάριο Ντράγκι, κατέστησε σαφές πως χωρίς θετική ανάλυση βιωσιμότητας από το Ταμείο η ΕΚΤ δεν μπορεί να εγκρίνει το QE.
Ωστόσο στην Αθήνα, αν και αναγνωρίζουν πως οι πιθανότητες είναι περιορισμένες, εκτιμούν πως δεν είναι ακόμη χαμένη υπόθεση. «Αυτή την εβδομάδα θα φανεί εάν οι επαφές που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες σε όλα τα επίπεδα, όπως του πρωθυπουργού με την κ. Μέρκελ και τον κ. Μακρόν, έχουν αποδώσει κάτι αξιοποιήσιμο», λέει κυβερνητικός αξιωματούχος με άμεση συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό που περιμένει η κυβέρνηση είναι «μια ασαφής διατύπωση από το ΔΝΤ η οποία να λέει ότι αν εφαρμοστούν τα μέτρα που δίνουν οι Ευρωπαίοι το χρέος μπορεί να γίνει βιώσιμο.
«Υπό τις παρούσες συνθήκες, αυτό είναι το μέγιστο που μπορεί να περιμένει κάποιος από το Ταμείο. Ομως, σε συνδυασμό με κάποιες εγγυήσεις προς την ΕΚΤ από την πλευρά των Ευρωπαίων, ίσως να είναι αρκετό για να μας δώσει το QE». Επίσης, σημειώνει ότι ο Μπενουά Κερέ, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, μιλώντας την Τετάρτη σε συνέδριο στη Φρανκφούρτη, ήταν πιο ήπιος στις διατυπώσεις του από τον κ. Ντράγκι, ο οποίος είχε μιλήσει δύο ημέρες νωρίτερα στο Ευρωκοινοβούλιο.
Τα 15 χρόνια
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η γαλλική κυβέρνηση υπέβαλε στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας μία πρόταση η οποία κινείται στην κατεύθυνση του να διευκολύνει κυρίως την ΕΚΤ στη λήψη μιας ευνοϊκής απόφασης για την Αθήνα. Βασικό στοιχείο αυτής της πρότασης είναι η δέσμευση από το Eurogroup πως στην περίπτωση που ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είναι χαμηλός –επιβεβαιώνεται, δηλαδή, το κακό σενάριο της ανάλυσης βιωσιμότητας του χρέους–, τότε θα εφαρμόζεται πλήρως, δηλαδή κατά 15 χρόνια, η επέκταση της διάρκειας των δανείων και της περιόδου χάριτος.
Με τον τρόπο αυτό, εκτιμά η γαλλική πλευρά, «θεραπεύεται» μια ασάφεια που είχε το προσχέδιο συμπερασμάτων του προηγούμενου Eurogroup. Εκεί αναφερόταν, με απαίτηση της Γερμανίας, πως η επέκταση θα μπορούσε να είναι από 0 έως 15 χρόνια. Η γαλλική συμβιβαστική πρόταση λέει πως διατηρείται η αναφορά σε 0 έως 15 χρόνια, αλλά συμπληρώνεται με τη ρητή πρόβλεψη πως εάν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι χαμηλός, οπότε το χρέος καθίσταται μη βιώσιμο, θα εφαρμόζονται τα 15 χρόνια επέκτασης. Τις επόμενες ημέρες θα φανεί εάν η γαλλική πρόταση μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις πλευρές, δηλαδή να γίνει δεκτή από τη Γερμανία και να ανταποκριθεί στο αίτημα της ΕΚΤ για «μεγαλύτερη σαφήνεια των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους».
Και χωρίς QE
Με όλα αυτά, στην κυβέρνηση διατηρούν ακόμη ελπίδες για μια θετική απόφαση, αν όχι στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, έστω λίγο αργότερα. Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια κυβερνητική πηγή, ακόμη κι αν δεν βρεθεί ικανοποιητικός συμβιβασμός, ο στόχος της εξόδου στις αγορές πρέπει να παραμείνει «έστω κι αν βγούμε αργότερα, τον Σεπτέμβριο αντί τον Ιούλιο, έστω κι αν πληρώσουμε ένα premium risk που δεν θα δίναμε εάν μπαίναμε στο QE. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου είναι στο 6%. Μια μικρότερης διάρκειας έκδοση θα έχει πολύ μικρότερο επιτόκιο. Είναι διαχειρίσιμο».
Δύο είναι οι λόγοι που εξηγούν το άγχος της εξόδου στις αγορές per mare per terra. Ο πρώτος είναι πως εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να αυτοχρηματοδοτηθεί στο τέλος του προγράμματος, το καλοκαίρι του 2018, θα αναγκαστεί να ζητήσει νέο πρόγραμμα. Η επιστροφή στις αγορές πρέπει να γίνει σταδιακά, με προσεκτικά βήματα και να ξεκινήσει όσο το δυνατόν νωρίτερα. Δεν μπορεί να περιμένει το τέλος του προγράμματος.
Ο δεύτερος λόγος είναι πως η κυβέρνηση πολιτικά χρειάζεται κάτι που θα σηματοδοτήσει την έξοδο από τα μνημόνια. Μια έκδοση ομολόγου ή έστω κάτι που θα μοιάζει με έκδοση ομολόγου, όπως η ανταλλαγή υφισταμένων με νέα άλλης διάρκειας, είναι ένα τέτοιο σήμα. Το ερώτημα, τι θα μπορούσε να υποστηρίξει την έξοδο στις αγορές; Προς το παρόν υπάρχει η ελπίδα της εξωτερικής βοήθειας, του QE. Χωρίς αυτό, πρέπει να αναζητηθεί στήριγμα εκ των ενόντων και προς το παρόν δεν έχει βρεθεί.