Το 2018 θα είναι, όπως φαίνεται, έτος-ορόσημο για την επίλυση ή όχι της ονοματολογικής διαφοράς ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΠΓΔΜ. Ολοι οι διεθνείς συνομιλητές της Αθήνας, από την Ε.Ε. έως τις ΗΠΑ, αντιλαμβάνονται ότι, κατά την περίοδο μεταξύ των δύο επόμενων εκλογικών αναμετρήσεων στα Σκόπια, μπορεί να γίνουν κρίσιμα βήματα προκειμένου να υπάρξει αμοιβαίος συμβιβασμός ανάμεσα στις δύο χώρες.
Ιδιαίτερα στην Ουάσιγκτον εκτιμάται ότι υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας ανάμεσα στις τοπικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στις 15 Οκτωβρίου 2017 και στην εκλογική διαδικασία ανάδειξης νέου προέδρου της ΠΓΔΜ εντός του 2019. Αυτοί οι περίπου 18-20 μήνες θα κρίνουν αν η κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Ζόραν Ζάεφ και το αλβανικό κόμμα DUI κατορθώσει να σταθεροποιηθεί. Κάτι τέτοιο θεωρείται απαραίτητο, προκειμένου να αποφευχθεί πιθανή παλινόρθωση των ακραίων εθνικιστών του Νίκολα Γκρούεφσκι – το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον η κυβέρνηση Ζάεφ επιτύχει εκεί όπου απέτυχαν όλοι οι προκάτοχοί του: την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Ενας περαιτέρω παράγοντας που ευνοεί τη συγκυρία είναι η «επιστροφή» των ΗΠΑ στα Βαλκάνια, κυρίως λόγω του φόβου ανεξέλεγκτης εξάπλωσης της ρωσικής επιρροής στα θεσμικά αδύναμα κράτη της περιοχής.
Πηγές της «Κ» αναφέρουν ότι στις πολλαπλές επαφές που έχουν γίνει στα Σκόπια, ιδίως μετά και τις τελευταίες παρεμβάσεις των Αμερικανών προκειμένου να εξασφαλιστεί η σταθερότητα στη χώρα, διαπιστώνεται επιστροφή στον πραγματισμό. Σύμφωνα με αυτές, στα Σκόπια υπάρχει προθυμία για συμβιβασμούς και σημαντικές παραχωρήσεις. Γνωρίζουν, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ότι θα πρέπει να υποχωρήσουν σημαντικά από αρκετές εκ των θέσεών τους. Και υπολογίζουν στην ευελιξία που θα μπορούσε να δείξει η Αθήνα, ιδιαίτερα από τη στιγμή που έχει αποδεχθεί ότι συζητά για μια σύνθετη ονομασία. Αντιθέτως, δεν φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμη η σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Εως τότε, βέβαια, ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς θα έχει ανταποδώσει στον Σκοπιανό ομόλογό του Νικόλα Ντιμιτρόφ την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ο κ. Κοτζιάς θα βρεθεί στα Σκόπια στα τέλη Αυγούστου.
Τόσο προς την Αθήνα όσο και προς τα Σκόπια δεν ασκούνται ασφυκτικές πιέσεις, ωστόσο υπάρχουν ορισμένες παραινέσεις. Αρχικά για αποφυγή δημόσιας συζήτησης πάνω στο θέμα, προκειμένου να μην καλλιεργούνται υπερβολικές προσδοκίες. Επειτα, για να έχουν τον απαραίτητο χρόνο οι πολιτικές δυνάμεις σε Ελλάδα και ΠΓΔΜ, αλλά και η κοινή γνώμη, ότι μια λύση που θα προκύψει ύστερα από διαπραγματεύσεις δεν θα ικανοποιεί 100% καμία από τις δύο πλευρές. Και γι’ αυτό θα πρέπει να εξηγηθούν τα όποια «δύσκολα» σημεία προκύψουν. Ιδανικά, οι διαπραγματεύσεις για πιθανή συμφωνία ανάμεσα σε Αθήνα και Σκόπια θα πρέπει να τελειώσει πριν ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος του 2019 και στις δύο χώρες.
Σε αυτό το χρονικό διάστημα η Αθήνα θα έλθει αντιμέτωπη και με ένα ακόμη πρόβλημα, το οποίο δεν επηρεάζει άμεσα την Ελλάδα, αλλά σίγουρα τα Βαλκάνια. Υπάρχουν παραινέσεις για αναγνώριση της κρατικής οντότητας του Κοσόβου, κάτι το οποίο εκτιμάται ότι θα βοηθούσε την Πρίστινα στην, ακόμη μακρινή, αλλά υπαρκτή πιθανότητα ενταξιακής προοπτικής στην Ε.Ε. Αν και επί τούτου δεν υπάρχει απολύτως καμία εξέλιξη, αξίζει να παρατηρηθεί ότι στις αρχές Μαΐου οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Κοσόβου είχαν μια εξαιρετικά φιλική και εποικοδομητική συνάντηση στην Αθήνα.
Φόβοι για ρωσική επέκταση
Η συνολική επανεκκίνηση της βαλκανικής ατζέντας οφείλεται στην «ολική επαναφορά» των ΗΠΑ στην περιοχή για τρεις λόγους: Πρώτον, λόγω της προφανούς διαχειριστικής αποτυχίας από την πλευρά της Ε.Ε., αλλά και της γενικότερης νοοτροπίας ότι ένα μοντέλο «περιορισμένης σταθερότητας» στα Βαλκάνια ήταν μάλλον φυσιολογικό. Δεύτερον, λόγω των διαλυτικών φαινομένων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και, τρίτον, διότι στην Ουάσιγκτον φοβούνται ότι η αδυναμία ορισμένων κρατών στη χερσόνησο, θα επιτρέψει στη Ρωσία να αυξήσει την επιρροή της σε μια περιοχή που αποτελεί «μαλακό υπογάστριο» της Ευρώπης.
Στην Ουάσιγκτον δεν επιθυμούν να βρεθούν προ τετελεσμένων τύπου Ουκρανίας, όταν απλώς παρενέβησαν πυροσβεστικά, προκειμένου να αντιμετωπίσουν καταστάσεις που είχαν ενορχηστρωθεί μεθοδικά από τη Μόσχα. Με βάση όλες τις παραπάνω παραδοχές, υπάρχει η εκτίμηση ότι η επόμενη κρίση την οποία θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη θα προέλθει από τα Βαλκάνια. Στο μικρό παράθυρο ευκαιρίας που βλέπουν ανοιχτό στην Ουάσιγκτον, γίνεται αντιληπτό ότι το πλέον φλέγον πρόβλημα είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.