«Ενώ η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που μπήκε σε μνημόνιο, θα είναι μάλλον η τελευταία που θα βγει», είχε γράψει προφητικά πριν από τρία χρόνια η γαλλική Le Monde, αδυνατώντας να ερμηνεύσει τι ακριβώς συμβαίνει στη χώρα μας και δεν μπορεί να δώσει λύση στο οικονομικό της πρόβλημα, που προφανώς πηγάζει και από το πολιτικό και όχι μόνο το αντίστροφο. Πράγματι η Ελλάδα εδώ και 8 χρόνια, περισσότερα από οποιανδήποτε άλλη χώρα, στροβιλίζεται μέσα σε ένα σπιράλ οικονομικού θανάτου και κοινωνικού τέλματος και δεν βρίσκει τον τρόπο να βγει, δίνοντας την εντύπωση πως κάνει συνεχώς κύκλους γύρω από τον εαυτό της.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή της προσπάθειας αντιμετώπισης της κρίσης από πλευράς του πολιτικού μας συστήματος είναι οι συνεχείς αλλαγές κυβερνήσεων που συνοδεύονται από έναν πρωτόγνωρα μεγάλο, ακόμα και για τα ελληνικά δεδομένα, αριθμό υπουργών που ανέλαβαν κάποιο χαρτοφυλάκιο τα 8 αυτά έτη. Μια αρίθμηση μας πείθει για του λόγου το αληθές. Από την πρώτη κυβέρνηση Παπανδρέου που ήταν και η πρώτη που ήρθε αντιμέτωπη με την οικονομική κρίση μέχρι και τη σημερινή κυβέρνηση Τσίπρα, έχουμε αλλάξει συνολικά 10 κυβερνητικά σχήματα (και 4 πρωθυπουργούς) και έχουν μοιραστεί 433 χαρτοφυλάκια. Ακόμα και αν αναλογιστεί κανείς ότι πολλά από αυτά τα ανέλαβαν ίδια πρόσωπα, που παρέμειναν στις θέσεις τους έπειτα από κάποιον ανασχηματισμό ή ακόμα και από αλλαγή κυβέρνησης, ο αριθμός είναι υπερβολικά μεγάλος. Αν θέλουμε να το αναλύσουμε περαιτέρω, η Ελλάδα τα οκτώ χρόνια της κρίσης έχει κατά μέσον όρο 1,25 κυβερνήσεις ανά έτος με πάνω από 43 υπουργούς.
Το πρόβλημα, θα ισχυριστεί κάποιος, δεν είναι καινούργιο, καθώς η πολιτική αστάθεια είναι από τα πιο διαχρονικά και έντονα χαρακτηριστικά της ελληνικής πολιτικής ζωής, ωστόσο μια αναδρομή στο παρελθόν δείχνει πως τα χρόνια της κρίσης η κατάσταση έχει σαφώς επιδεινωθεί.
Από το 1974 έως το 2009
Η Ελλάδα από το 1974 μέχρι το 2009 άλλαξε συνολικά 35 κυβερνητικά σχήματα –πάντα μαζί με τους ανασχηματισμούς– που αντιστοιχούν σε ένα ανά έτος.
Η αναλογικότητα «κρίση πολιτικού συστήματος με υπερπληθώρα ανασχηματισμών και κυβερνήσεων» είχε φανεί και κατά την ταραγμένη πενταετία 1985-1990 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου έκανε συνολικά 8 ανασχηματισμούς και η Ελλάδα άλλαξε, μαζί την κυβέρνηση Τζ. Τζαννετάκη και την οικουμενική του Ξ. Ζολώτα, 10 συνολικά κυβερνήσεις σε μία δεκαετία, αριθμό που τον έχουμε ήδη ξεπεράσει, καθώς έχουμε φτάσει τις 10 κυβερνήσεις αλλά σε 8 χρόνια. Στον αντίποδα, αν πάρουμε ως παράδειγμα μια χαρακτηριστική περίοδο όπου η Ελλάδα «έχτισε» το πολιτικό της μέλλον πάνω σε στέρεες βάσεις, αυτήν του 1974-1980, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής παρέμεινε επί 6 συναπτά έτη πρωθυπουργός, έκανε μόλις έναν ανασχηματισμό (1976) και είχαμε συνολικά 121 υπουργούς που αντιστοιχούν σε 30 ανά κυβέρνηση.
Συνεχείς εναλλαγές
Η Ελλάδα φαίνεται πως επιμένει να μην αναζητεί τις λύσεις σε ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον, αλλά στην πληθώρα προσώπων και στις συνεχείς εναλλαγές, δείγμα πως αδυνατεί να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος και επενδύει στον πολιτικό «τζόγο». Ενα εκ διαμέτρου αντίθετο παράδειγμα είναι η Γερμανία, που έχει αλλάξει από το 1982 μόλις 3 καγκελάριους, με την πολιτική σταθερότητα να βοηθάει σαφώς στην ισχυροποίηση της σημερινής πλεονεκτικής της θέσης.